Một nghiên cứu vào cuối tháng 3 cho thấy, việc xuất khẩu thiết bị chế tạo chip bán dẫn từ Mỹ và Nhật Bản sang Trung Quốc đã giảm lần đầu tiên sau ba năm vào năm 2022, khi Mỹ tăng cường các hạn chế thương mại đối với công nghệ chip tiên tiến.

Trong quý IV/2022, xuất khẩu thiết bị như vậy của Nhật Bản sang Trung Quốc giảm 16% so với cùng kỳ năm trước đó tính theo giá trị, trong khi Mỹ giảm 50% và Hà Lan giảm 44%. Điều này xảy ra ngay cả khi xuất khẩu thiết bị chế tạo chip bán dẫn sang phần còn lại của thế giới từ Nhật Bản và Mỹ cũng tăng lần lượt 26% và 10%.

Cả ba quốc gia đều là nơi có các nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip hàng đầu, với Applied Materials, ASML và Tokyo Electron dẫn đầu về thị phần. Với việc Nhật Bản và Hà Lan đang xem xét các hạn chế của riêng họ, nguy cơ gián đoạn lớn hơn sẽ bao trùm lên chuỗi cung ứng chip bán dẫn của Trung Quốc.

Trong cả năm 2022, nhập khẩu thiết bị chế tạo chip bán dẫn của Trung Quốc đã giảm 15% xuống còn 34,7 tỷ USD, phương tiện truyền thông Trung Quốc đưa tin - mức giảm đầu tiên trong ba năm. Dữ liệu hải quan cho thấy xu hướng giảm tiếp tục kéo dài sang năm 2023, với tổng lượng nhập khẩu thiết bị chế tạo chip bán dẫn của Trung Quốc trong tháng 1 và tháng 2 giảm 21% trong năm.

Vì vậy, trước tình hình này, trong phản ứng mới nhất các nhà cung cấp thiết bị chế tạo chip của Trung Quốc và các quỹ do nhà nước hậu thuẫn có kế hoạch chi khoảng 50 tỷ nhân dân tệ (7,26 tỷ USD) để tăng cường chuỗi cung ứng trong nước khi Mỹ hạn chế xuất khẩu công nghệ chế tạo chip.

"Chúng tôi không thể tránh khỏi việc tách rời chip bán dẫn", Chiu Tzu-Yin, chủ tịch của Tập đoàn Công nghiệp Silicon Quốc gia (NSIG) khổng lồ được nhà nước hậu thuẫn, cho biết tại một hội nghị về chuỗi cung ứng chip được tổ chức tại Quảng Châu gần đây. "Đây sẽ là cơ hội lớn nhất cho các doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất máy móc và vật liệu chế tạo chip".

Khi việc nhập khẩu máy chế tạo chip do nước ngoài sản xuất chậm lại do các hạn chế của Hoa Kỳ, các công ty Trung Quốc sản xuất thiết bị và vật liệu chế tạo chip đã được chú ý nhờ trợ cấp và đầu tư dưới sự bảo trợ của sáng kiến Made in China 2025 của chính phủ.

Khoảng 35% nhà máy chip bán dẫn Trung Quốc sử dụng thiết bị nội địa vào năm 2022, tăng từ 21% vào năm 2021, theo báo cáo của truyền thông Trung Quốc. Một công ty môi giới Trung Quốc báo cáo rằng các công ty trong nước đã giành được gần một nửa số lần đấu thầu công khai các thiết bị chế tạo chip của các nhà sản xuất chip hàng đầu tại nước này vào năm 2023.

David Wang, Giám đốc điều hành của ACM Research, chuyên về thiết bị làm sạch wafer, cho biết: "Xung đột chính trị toàn cầu có thể sẽ mở ra một thời kỳ hoàng kim cho lĩnh vực máy móc sản xuất chế tạo chip bán dẫn của Trung Quốc".

Còn Naura Technology Group, nhà sản xuất thiết bị chế tạo chip hàng đầu của Trung Quốc, đã kiếm được doanh thu 14,6 tỷ nhân dân tệ vào năm ngoái, gấp hơn sáu lần so với năm 2017. Công ty liên kết với nhà nước này đã mua một nhà sản xuất thiết bị làm sạch wafer của Mỹ vào năm 2018 và mở rộng hoạt động kinh doanh của mình để bao gồm sản phẩm khắc in thạch bản.

Naura được cho là cung cấp cho Tập đoàn sản xuất chất bán dẫn quốc tế (SMIC) hàng đầu của Trung Quốc cũng như Công nghệ bộ nhớ Dương Tử. Với khoản đầu tư 3,8 tỷ nhân dân tệ, Naura sẽ xây dựng một nhà máy ở Bắc Kinh, bắt đầu hoạt động vào năm tới.

Advanced Micro-Fabrication Equipment, nhà sản xuất công cụ chế tạo chip và nhà sản xuất thiết bị khắc in thạch bản số 2 của Trung Quốc, đã tăng gần gấp 5 lần doanh số bán hàng vào năm ngoái so với năm 2017. Các sản phẩm của doanh nghiệp do nhà nước hậu thuẫn này có thể xử lý chip bán dẫn chuẩn quy trình 5 nanomet tiên tiến.

Doanh số bán thiết bị sản xuất chip nội địa ở Trung Quốc đạt tổng cộng 52 tỷ nhân dân tệ vào năm ngoái, một nhóm ngành ước tính, gấp khoảng sáu lần so với năm 2017. Khoảng 62 tỷ nhân dân tệ vật liệu sản xuất chip cũng đã được bán vào năm 2022, gần gấp ba con số của năm 2017. Doanh thu của NSIG đã tăng gần gấp 5 lần trong khoảng thời gian đó và công ty đã huy động được 10 tỷ nhân dân tệ chỉ riêng trong năm ngoái.

Chiu Tzu-Yin, chủ tịch của Tập đoàn Công nghiệp Silicon Quốc gia (NSIG) cho biết: "Chúng tôi có kế hoạch tăng công suất sản xuất hàng tháng của các tấm wafer 300 mm lên 1,2 triệu chiếc, gấp bốn lần mức hiện tại".

Bên cạnh đó, Bắc Kinh có kế hoạch hỗ trợ thêm cho các công ty trong nước trước sự cạnh tranh ngày càng tăng với Washington. Đầu cơ tập trung vào một gói trị giá 1 nghìn tỷ nhân dân tệ trở lên.

"Các ngành công nghiệp thượng nguồn và hạ nguồn sẽ hợp tác với nhau để đổi mới, thúc đẩy các nỗ lực nhằm đạt được sự tự chủ kiểu Trung Quốc về chip bán dẫn", giáo sư Wei Shaojun của Đại học Thanh Hoa, cố vấn chính sách về chất bán dẫn, cho biết.

Các hạn chế hiện tại của Mỹ đối với xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc tập trung vào các lĩnh vực tiên tiến, như chip logic 10 và 14 nm. Một giám đốc điều hành của một công ty nước ngoài lưu ý rằng việc mất thị trường Trung Quốc sẽ gây tổn hại đến thu nhập chung, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động nghiên cứu và phát triển.

×