Xóm Rãnh, xã Toàn Sơn là nơi sinh sống của bà con người Mường, người Dao. Bao đời họ làm nương, làm lúa. Cuộc sống cứ lần hồi khó nhọc trôi qua. Trai, gái lớn đến tuổi thì dựng vợ, gả chồng rồi nối cái nghề làm nông truyền thống của cha ông. 

Sau những ngày nông nhàn, họ lại ngược về phố làm thuê, làm mướn kiếm sống qua ngày. Trong đoàn trai tráng rời bản về phố đó có anh Hoàng. Do đời sống khó khăn, nên thanh niên bản Mường nghỉ học sớm đi làm phụ giúp gia đình.

 Anh Hoàng có may mắn đi làm thuê cho đơn vị chuyên cắt tỉa, chăm sóc cây cảnh cho các cá nhân, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước tại tỉnh Hòa Bình. Đây là cơ hội để chàng trai đất Mường thay đổi số phận.

Từ người đi làm thuê kiếm cơm độ nhật

Ban đầu anh Hoàng cũng chỉ nghĩ, đi làm kiếm công hàng ngày. Không ngờ cái nghề cắt tỉa cây cảnh nó lại vận vào thân như một duyên phận. 

Những ngày đi làm cùng các bác thợ chỉnh sửa cây cảnh, anh bỗng mê cái nghề cắt lá, tỉa cành từ bao giờ không hay. Thay vì làm cho xong việc, những buổi đi làm với anh lại là quãng thời gian đầy sáng tạo. Đam mê học hỏi, chịu khó rèn nghề, chẳng mấy chốc chàng trai đất Mường đã thành thạo trong việc tạo thế cho cây cảnh. 

"Mỗi cây cảnh được cắt tỉa là bao tâm huyết của người thợ gửi vào đó. Tôi đam mê làm cây đến nỗi hết giờ làm vẫn ở lại chỉnh sửa, cắt tỉa sao cho ưng ý nhất thì mới dừng", anh Hoàng kể lại.

Ngày tháng cứ dần trôi sau mấy năm về phố thị kiếm cơm, anh Hoàng đã học được cái nghề làm cây cảnh lúc nào chẳng hay. 

Đi làm thuê cho ông chủ, ráo mồ hôi là hết tiền. Nhiều lần về bản, anh đã từng nảy ra ý nghĩ, tại sao mình không tự tạo cho mình một vườn cây cảnh của riêng mình. Mình có thể tự do sáng tạo theo ý mình muốn. Hơn nữa, nhu cầu chơi cây cảnh ngày một gia tăng, nó sẽ giúp anh có thêm thu nhập. 

Năm 2018, anh Hoàng đã chính thức xin nghỉ việc ở phố và không cam chịu cảnh đi làm thuê nữa. Biết anh thôi việc, gia đình ai cũng thấp thỏm lo lắng. Ở bản, bao đời bà con bới đất lật cỏ đã gia đình nào khá được lên đâu. Trong khi đó, lương một tháng anh đi làm thuê có cả chục triệu đồng, bằng cả nhà làm một vụ nương.

Mọi người lo lắng cho anh Hoàng không phải không có cơ sở, cuộc sống ở bản ngày nay cũng cần đủ thứ tiền. Nào tiền ăn, tiền học, tiền dựng nhà, dựng cửa… Trong khi đó, đồng đất ở quê chưa thể làm người nông dân lo đủ các khoản chi này.

Ngay bản thân gia đình anh Hoàng, sau mấy năm anh đi làm thuê, anh cũng đã dựng được cái bếp, sửa cái nhà, con cái được đi học đến nơi đến chốn. Khi đó, bản thân anh Hoàng trước khi nghỉ việc cũng nghĩ đến những lo lắng đó. Tuy nhiên, anh vẫn quyết tâm tự xây dựng công việc của riêng mình.

Nhà sẵn có gần hơn nghìn mét vuông đất nương, trước đây gia đình trồng ngô, trồng khoai vụ được vụ không. Nay anh chuyển toàn bộ diện tích này sang trồng đào. Anh đã mua cả nghìn cây đào về trồng vào đó. Đợi chúng phát triển rồi sẽ tạo hình, tạo thế khác nhau. 

Để có tiền lo cho gia đình, anh đã đi nhận khoán việc chăm sóc cây cảnh cho những hộ gia đình ở phố và nhiều công ty, cơ quan nhà nước đóng trên địa bàn thành phố Hòa Bình. 

Chính trong những ngày đi khắp các ngõ ngách của thành phố, anh có dịp tiếp xúc với nhiều khách hàng. Qua câu chuyện của họ, anh hiểu được nhu cầu cũng như sở thích chơi cây cảnh của nhiều tầng khách hàng.

Vườn cây cảnh bạc tỷ

Bẵng đi mấy năm, vườn đào của anh Hoàng cũng đã lớn. Qua đôi bàn tay khéo léo của anh, chúng trở thành những tác phẩm nghệ thuật. Vượt qua con dốc nhỏ ngoằn nghèo dẫn lên đồi, chúng tôi mới lên tới được đại bản doanh sản xuất của anh Hoàng. 

Sau rất nhiều lần hẹn gặp, anh Hoàng mới dành thời gian tiếp chúng tôi. Chàng trai đất Mường có thân hình thấp đậm, nước da rám nắng.

Nhìn chàng trai đất Mường đã bước sang tuổi tứ tuần mà tràn đầy sức sống. Trở về với vườn cây cảnh, anh bỗng hóa thành một con người hoàn toàn khác. Tác phong nhanh nhẹn hơn, mặt mày hớn hở, đôi mắt chăm chăm nhìn đám đào vừa tuốt lá xong, trơ trọi giữa sương khói đất Mường. 

Đôi bàn tay chai sần của Hoàng với bao vết sẹo đưa ra vuốt nhẹ từng tán đào như thông báo cho chúng biết là ông chủ đã về. 

Thay vì nỗi lo cơm áo gạo tiền như những năm trước đây, giờ Hoàng lại thảnh thơi bàn về thế cây, về cách chơi cây. Công việc của anh không vất vả như trước, anh đã được trả công của một nghệ nhân, chứ không phải là người làm thuê nữa.

Bước tiến vượt bậc trong nghề là động lực để anh Hoàng chăm sóc vườn cây cảnh của riêng mình. Dẫn tôi đi thăm vườn đào với hơn một nghìn gốc đang ngủ đông giữa tiết trời xứ Mường, anh Hoàng tự hào khoe: "600 gốc đều có người đặt cả rồi. Họ mua chơi Tết. 

Sau xuân, tôi lại đến chở về vườn nhà "hóa kiếp" cho đám đào này. Cái hay của nghệ thuật chơi cây cành là luôn khiến khách hàng cảm thấy cây của mình lúc nào cũng đẹp hơn so với năm trước". 

Quả nhiên qua đôi bàn tay khéo léo của anh Hoàng, từng cây đào thế hiện lên nom thật đẹp mắt. Gốc cây nào cây nấy to xù xì, vươn mình trong nắng sớm. Đám cành mọc theo thân được anh Hoàng uốn, cắt, tỉa thành hình, thành dáng. 

Chúng trở thành tác phẩm nghệ thuật mà người xem thỏa sức thả hồn để mà cảm nhận vẻ đẹp của chúng. Ai cũng có thể đặt tên cho những cây đào này theo suy đoán và cảm nhận của mỗi người. Thường thì người chơi đào thích dáng trực, dáng huyền… 

Khi đã tạo cho cây thành hình, thành dáng, cái quan trọng của người thợ là phải chăm sóc cây làm sao cho chúng ra hoa vào đúng dịp Tết.

Sau bao năm lăn lộn với nghề cây cảnh rồi tự mình đúc rút kinh nghiệm, dần dần anh Hoàng cũng nắm bắt được đặc tính của đám cây mang mùa xuân đến cho mọi nhà này. Từ việc cắt nước, tuốt lá, tỉa cành, uốn thế…, anh Hoàng đều nắm rõ và thuộc nằm lòng như trong lòng bàn tay. 

Những năm gần đây do khí hậu thay đổi thất thường, nên ảnh hưởng lớn tới sự sinh trưởng và phát triển của cây đào. Căn cứ vào thời tiết nóng hay lạnh mà Hoàng tiến hành chăm sóc cây cho phù hợp.

Anh Hoàng chia sẻ: "Lầm đào cảnh mà để cây nở trước Tết là thua, mà nở muộn quá cũng không ai dám mua. Tôi tự tin khẳng định, khách đến mua đào của tôi, đào không nở đúng xuân, tôi không tính tiền".

Trong vườn đào cảnh của anh Hoàng, nhiều cây đã lên chậu. Giữa ngày đông tháng giá, từng cành đào khẳng khiu với vô vàn các mắt đang ấp ủ để chuẩn bị dâng hiến cho mùa hoa cho đất trời. 

Nhìn mắt đào phát triển đến đâu là Hoàng có thể trù liệu được ngày chúng phải bung hoa, bất chấp thời tiết có ủng hộ hay không. 

Theo chia sẻ của anh Hoàng, làm nghề trồng và uốn đào cảnh, người thợ phải cảm nhận được sự phát triển của cây, biết được nhu cầu của cây thì mới có hy vọng đón được mùa hoa đào như ý.

Suốt thời gian gặp chàng trai đất Mường, chúng tôi đi từ ngạc nhiên này đến bất ngờ khác. Từ một người nông dân chân chất, giờ đây anh Hoàng có thể nói về cây đào cảnh cả ngày không hết chuyện. Mọi công đoạn chăm sóc đào, uốn thế, tạo dáng ra sao, anh đều thuộc nằm lòng.

Đam mê nói về cây đào như một chuyên gia cây trồng. Nhờ sự kiên trì tìm tòi, học hỏi mà anh Hoàng đã tạo cho mình được phong cách riêng khi chơi cây cảnh.

Cạnh vườn đào hơn nghìn gốc của gia đình còn có mấy dãy đào khác được trồng tại vườn. Mỗi cây đều có đánh số thứ tự, tên của người chủ cây. 

Hóa ra, ngoài trồng đào cảnh bán, anh Hoàng còn nhận chăm sóc từng cây cho khách ở thành phố. Đầu năm, anh đến nhà chở đào về vườn và chịu trách nhiệm chăm sóc. Cuối năm, trước Tết anh lại chở đào đến cho các gia chủ.

Cách làm mới này của anh Hoàng lại mang về khoản lợi nhuận không nhỏ. Khách thuê anh Hoàng chăm sóc, trả công cao không kém gì việc anh Hoàng bán được một cây đào trong vườn của mình. 

Hơn nữa, cách làm này lại vô cùng chắc ăn là, hễ cứ cây nở hoa đúng dịp Tết là anh Hoàng có công lớn.

Gần chục năm lăn lộn với nghề trồng hoa cây cảnh, anh Hoàng cũng đã kịp kết nối với vài trăm khách hàng. Anh mang mùa xuân đến cho gia chủ, họ mang cho gia đình anh Hoàng những mùa xuân ấm no. 

Từ ngày bỏ đi làm thuê, tự mình gây dựng cơ sở sản xuất cho riêng mình, đời sống của gia đình anh Hoàng đã bước sang trang mới. 

Anh không phải lo tới chuyện cơm, áo gạo tiền nữa, thay vào đó, anh toàn tâm, toàn ý tập trung vào nghề chăm sóc cây cảnh.

Cứ sau mỗi năm lượng khách hàng đến với anh Hoàng ngày một đông hơn. Anh còn đang dự định sẽ mở rộng vườn đào ra gấp nhiều lần như hiện nay mới có đủ sức chứa. Các cụ nói "nhất nghệ tinh, nhất thân vinh" chẳng sai chút nào. 

Anh Hoàng đã kiên trì và nỗ lực cống hiến hết mình cho nghề, giờ anh đã nhận được thành quả xứng đáng. Anh đã bỏ công, bỏ sức mang lại cho mùa Xuân đến với đất Mường. 

"Tư duy dám nghĩ, dám làm và dám cống hiến hết mình cho công việc của anh Hoàng thật đáng trân trọng. Giờ đây người Mường ở xóm Rãnh lại luôn tự hào, xóm mình cũng có một nghệ nhân mà còn có doanh thu tiền tỷ.
Đây cũng là động lực để con em xóm Rãnh biết vươn lên trong cuộc sống, hãy cứ cố gắng hết mình rồi mùa xuân sẽ về", ông Bàn Tiến Thành, Trưởng xóm Rãnh, xã Toàn Sơn chia sẻ.

×