Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Là Trạng nguyên triều Mạc nhưng sau lại làm quan triều Lê, Nguyễn Thiến không chỉ là người bạn tâm giao của Trạng Trình, mà còn là viễn tổ của thi hào Nguyễn Du.
Đình làng Canh Hoạch, xưa thuộc phủ Thanh Oai (nay là làng Canh Hoạch, xã Dân Hòa, huyện Thanh Oai, thuộc TP Hà Nội)
Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư”, Nguyễn Thiến sinh năm nào không rõ, chỉ biết ông mất năm 1557 tại Thanh Hoa. Sinh thời, ông được nhà Mạc phong là Thư quận công, rồi Thượng thư. Tuy nhiên, gần đây phát hiện một số nguồn sử liệu cho rằng ông sinh năm 1495.
Nguyễn Thiến quê nội ở làng Tảo Dương, quê ngoại làng Canh Hoạch thuộc phủ Thanh Oai (làng Canh Hoạch, xã Dân Hòa, huyện Thanh Oai, thuộc TP Hà Nội). Ông đỗ Trạng nguyên khoa Nhâm Thìn, năm Đại Chính thứ ba (1532) triều vua Mạc Thái Tông, và từng được phong giữ chức Thượng thư bộ Lễ.
Làng Canh Hoạch có Trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng cũng là bác của Nguyễn Thiến. Mẹ ông là Nguyễn Thị Hiền giỏi giang, xinh đẹp lại thi thư quý phái.
Bà làm vợ của công tử Nguyễn Doãn Toại, con trai Thám hoa Nguyễn Doãn Địch. Việc Nguyễn Doãn Toại làm chồng Nguyễn Thị Hiền và chết ngay trong đêm đó, sau này được người đời truyền tụng khá ly kỳ, khó tin.
Cuộc tình duyên này cho bà Hiền một con trai là Nguyễn Thiến. Ông ngoại của Nguyễn Thiến là Tiến sĩ Nguyễn Bá Ký (khai khoa làng Canh Hoạch).
Ông nội Nguyễn Thiến là Nguyễn Doãn Địch, quê gốc là thôn Tảo Dương, sang cư trú ở Canh Hoạch từ lâu. Khi Nguyễn Thiến lên 6 tuổi đã được mẹ cho theo học bác ruột là Trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng.
Trạng nguyên Nguyễn Thiến đỗ và làm quan triều Mạc, nhưng sau phải theo triều Lê. Ảnh minh họa: IT.
Một số nguồn sử liệu cũng cho rằng, Nguyễn Thiến là bạn học của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Ông rất quý trọng, tin phục và giao du thân tình với Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Ông được Trạng Trình đánh giá là người “thành tín, chính trực, hiểu biết nhiều”. Nguyễn Bỉnh Khiêm đã từng ở nhờ nhà Nguyễn Thiến và làm thầy dạy cho Nguyễn Quyện (con trai Nguyễn Thiến) trước khi đỗ Trạng nguyên năm Ất Hợi (1535).
Nguyễn Thiến được nhà Mạc trọng dụng. Ông cùng Thái tể Lê Bá Ly là thông gia. Sau khi vua Mạc Đăng Doanh mất (1540), Thượng hoàng Mạc Đăng Dung đau buồn mà chết (1541), vua Mạc Phúc Hải cũng chết yểu (1546). Nhà Mạc biến loạn, nội bộ lục đục.
Năm 1550, Thái tể Lê Bá Ly mâu thuẫn với cha con sủng thần Phạm Quỳnh - Phạm Dao và bọn Nguyễn Văn Thái, Đặng Văn Trị... từ ngấm ngầm đến chia rẽ, đối địch. Thượng thư Nguyễn Thiến đứng về phía Thái tể Bá Ly. Khiêm vương Mạc Kính Điển phụ chính đại thần lo phe phái mạnh của Mạc Chính Trung và có ơn với nhà Phạm Quỳnh nên không làm chủ được chính sự.
Trong khi tình hình phe phái lục đục, vua Mạc Phúc Nguyên còn trẻ lại tin lời xúc xiểm của loạn thần. Cha con Phạm Quỳnh, Phạm Dao bất ngờ đưa quân cấm vệ đến vây dinh Thái tể Lê Bá Ly và Thượng thư Nguyễn Thiến. Hai ông trốn thoát đã đem binh Sơn Tây và Kinh Bắc về đánh lại quân của Phạm Quỳnh và Phạm Dao.
Vua Mạc Phúc Nguyên trốn ra ngoài thành và xuôi thuyền bí mật về Kinh Dương để gặp Mạc Kính Điển. Trong tình thế cấp bách, Lê Bá Ly và Nguyễn Thiến đã không kịp hỏi kế Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm mà vội dẫn gia quyến đi suốt đêm trốn vào ải Thanh Hóa xin hàng nhà Lê.
Trong các con đi theo có Nguyễn Quyện và nhiều người đang làm tướng triều Mạc như Lê Khắc Thận, Nguyễn Miễn... Mỗi người đem hơn trăm quân bản bộ.
Khu lăng mộ bác cháu Trạng nguyên Nguyễn Đức Lượng - Nguyễn Thiến.
Quân Mạc thua chạy, Trịnh Kiểm chiếm được kinh thành nhưng lường được binh lực nhà Mạc còn mạnh, trong khi vùng đất căn bản của Nam triều đang để ngỏ nên đã kéo quân vào lại Thanh Hoa.
Nguyễn Bỉnh Khiêm vì nhà Mạc đã làm bài thơ gửi cho Nguyễn Thiến với ý thuyết phục ông trở về với nhà Mạc. Trong đó có câu: Cố ngã tồn cô duy nghĩa tại/ Tri quân xử biến khá cam tâm…/Vận chuyển nhất chu ly phục hợp/Tràng giang khởi hữu hạn đông nam.
Nghĩa là: Ta giúp con côi vì nghĩa trọng/ Ông khi xử biến khá cam lòng…/Vận chuyển một vòng tan lại hợp/Trường giang đâu có hạn đông nam.
Nguyễn Thiến xem thư, trong lòng cảm thấy bứt rứt. Năm 1557, cả Lê Bá Ly và Nguyễn Thiến cùng mất ở Thanh Hoa. Các con ông là Nguyễn Quyện, Nguyễn Miễn đã cùng nhau trở về theo lại nhà Mạc và Nguyễn Quyện trở thành danh tướng dưới quyền Mạc Kính Điển – phụ chính đại thần giỏi của vua Mạc Phúc Nguyên.
Việc Nguyễn Quyện trở về hàng Mạc đã góp phần tạo nên nhiều thắng lợi to lớn của Bắc triều trong cuộc chiến với phe Lê – Trịnh. Trong sự kiện tướng Nguyễn Quyện về hàng nhà Mạc có vai trò thuyết phục quan trọng của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Năm 1557, Tuyên Tông Mạc Phúc Nguyên biết Nguyễn Quyện là tướng tài nhà Lê - Trịnh nên lấy làm lo ngại, hỏi kế của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Trạng Trình đã xin vua Mạc mang theo một trăm tráng sĩ sai đi phục sẵn ở bờ Bắc sông và gửi thư mời anh em Nguyễn Quyện, Nguyễn Miễn sang bên thuyền để cùng uống rượu, nói chuyện tâm tình.
Nhờ uy tín của Trạng Trình cộng với ơn thầy dạy là Nguyễn Bỉnh Khiêm nên tháng 8/1557, Nguyễn Quyện và Nguyễn Miễn nghe lời rủ nhau trốn khỏi nhà Lê về với nhà Mạc. Sự trở về của hai anh em Nguyễn Quyện làm Mạc Tuyên Tông và Khiêm Vương Mạc Kính Điển rất vui mừng.
Mạc Kính Điển gả con gái Ngọc Tỷ cho Nguyễn Quyện và Ngọc Điểm cho Nguyễn Miễn. Mạc Tuyên Tông cũng phong cho Nguyễn Quyện tước Văn Phái hầu, Nguyễn Miễn làm Phù Hưng hầu.
Ngôi đình làng Canh Hoạch gọi là đình Vác, còn có tên nữa là đình Đụn, một ngôi đình với kiến trúc thời Lê - Mạc. Cách đình không xa, có nhà thờ Trạng nguyên cũng là nhà thờ họ Nguyễn có ba nhà khoa bảng lớn là: Bá Ký, Đức Lượng và Khuông Lễ.
Trong nhà thờ này còn có đôi câu đối (tạm dịch): “Cậu Trạng nguyên, cháu Trạng nguyên, khoa danh đỗ đầu sáng danh sử sách/ Cha Tiến sĩ, con Tiến sĩ, tám đời quyền quý phúc ấm đầy nhà”. Ngoài nhà thờ Trạng nguyên, ở Canh Hoạch có nhà sắc - còn gọi là Đình sắc, tọa lạc trên nền nhà cũ của bà Hiền thân mẫu Trạng nguyên Nguyễn Thiến.
Nam Dương hầu Nguyễn Nhiệm (cháu nội Nguyễn Thiến) vào Tiên Điền ẩn cư và lập ra họ Nguyễn Tiên Điền. (Ảnh: Thi hào Nguyễn Du là hậu duệ đời thứ 8 của Trạng nguyên Nguyễn Thiến).
Thoạt đầu Đình sắc được dân làng dựng lên để quản giữ những đạo sắc vua phong cho các vị Thành hoàng làng. Về sau, thành là nơi thờ danh tướng Nguyễn Quyện và là nơi ghi giữ công tích của gia tộc Trạng nguyên Nguyễn Thiến.
Sách “Nhị Khê Nguyễn thị thế phả” và một số nguồn sử liệu ghi Nguyễn Thiến là viễn tổ của thi hào Nguyễn Du. Con trai thứ của Trạng nguyên Nguyễn Thiến là Phù Hưng hầu Nguyễn Miễn. Con trai thứ ba của Nguyễn Miễn là Nam Dương hầu Nguyễn Nhiệm, năm 1601 đã tụ binh ở vùng Hoàng Giang (Ninh Bình) để chống lại nhà Lê.
Thất bại, Nguyễn Nhiệm chạy vào ẩn cư ở Tiên Điền và là tổ của họ Nguyễn ở Tiên Điền. Về Đình sắc có liên quan đến hai người con gái của danh tướng Nguyễn Quyện. Người chị là Nguyễn Thị Nguyệt đoan trang tươi đẹp, được tấn phong Hoàng hậu của Mạc Mậu Hợp. Người em là Nguyễn Thị Niên, làm vợ Quận công Bùi Văn Khuê.
Nhưng khi thấy bà Nguyễn Thị Niên dung nhan mỹ lệ, vua Mạc Mậu Hợp liền yêu mê và có ý nài hoa ép nguyệt. Bùi Văn Khuê đã phải đưa vợ và một số thủ hạ vào giữ đất Ninh Bình, rồi cho con là Bùi Văn Nguyên vào Thanh Hóa xin quy thuận nhà Lê.
Vua Lê và chúa Trịnh Tùng chưa thực tin, cho tướng Phan Ngạn ra quản thúc vợ chồng Bùi Văn Khuê. Rồi Phan Ngạn lại mê mẩn trước sắc đẹp của bà Niên, đã lập mưu giết ông Khuê và ép bà làm vợ mình. Bà Niên xin làm tuần chay tế chồng cũ rồi mới dám lấy chồng mới.
Và đêm đó trên sông Gián Khẩu, sau tuần chay, Phan Ngạn xuống thuyền bà Niên đúng như bà trù liệu. Có hiệu lệnh, thủ hạ của bà giết chết Phan Ngạn. Bày rượu tế chồng xong, bà Niên bảo đưa thuyền ra vực Bông, chỗ sâu nhất khúc sông Gián rồi trẫm mình tự vẫn.
Người chị Nguyễn Thị Nguyệt, sau bị quân của Trịnh Tùng bắt, rồi chết ngày 25 tháng 11 năm 1592… Hiện ở Đình sắc có đôi câu đối chữ Nôm: “Bến Gián nhô lên gươm tiết nghĩa/ Vực Bông gieo xuống gánh cương thường”.
Một người tài nữ nữa là em ruột của tướng Nguyễn Quyện, bà Nguyễn Thị Ngọc Cẩm, hiệu là Nữ chúa Huệ Lan, dân chúng gọi bà là Bà Chúa Thuận. Là vợ Chúa Trịnh, bà có uy thế lập bàn thờ Nguyễn Quyện ngay nơi Đình sắc.
Như vậy, Đại thi hào Nguyễn Du là hậu duệ đời thứ 8 của Trạng nguyên Nguyễn Thiến. Tính từ đời Nguyễn Thiến trở đi, gia tộc họ Nguyễn tổ làng Canh Hoạch liên tục thi đỗ, làm quan hoặc trở thành các tướng lĩnh lẫy lừng thời loạn.
Nguyễn Thiến qua đời năm 1557 đời vua Lê Anh Tông, thọ 63 tuổi. Ông có hiệu là Cảo Xuyên, là danh sĩ có tiếng thế kỷ 16. Ông đỗ Trạng nguyên trước Nguyễn Bỉnh Khiêm một khoa – và là hai người bạn văn chương tâm đắc. Tác phẩm của ông còn lại 16 bài thơ chép trong sách “Toàn Việt thi lục”.
Nước mắm là đặc sản Nghệ An. Sáng sớm, những chiếc thuyền chất đầy ắp cá cơm tươi rói, lấp lánh dưới ánh bình minh, nối đuôi nhau cập bến. Hàng trăm người dân làng chài Quỳnh Dị (thị xã Hoàng Mai, Nghệ An), từ già đến trẻ, hối hả ra đón, chuẩn bị cho một mùa làm nước mắm bội thu.
Cột cờ Nam Định được xây dựng đầu thế kỷ 19, cùng thời với Cột cờ Hà Nội và có kiến trúc khá tương đồng. Công trình kiến trúc cổ này ở tỉnh Nam Định được xếp hạng là Di tích Lịch sử-Văn hóa cấp Quốc gia từ năm 1962.
Chia sẻ
BAT Việt Nam cùng Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) huyện Đức Huệ và huyện Tân Thạnh (Long An) đã tổ chức buổi lễ tổng kết chương trình “Trao quyền cho phụ nữ” năm 2024. Qua một năm thực hiện, chương trình ghi nhận những chuyển biến tích cực trong đời sống và sinh kế của các chị em phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn tại các huyện biên giới.
Chia sẻ
Ngoài Gia Cát Lượng, Tư Mã Ý còn kiêng nể trước 2 nhân vật nổi danh khác trong thiên hạ.
Chia sẻ
Nguồn vốn vay ủy thác từ Ngân hàng Chính sách xã hội đang đóng vai trò quan trọng, mang lại những tác động tích cực, góp phần đáng kể vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới tại Bắc Kạn. Các chương trình tín dụng này không chỉ cung cấp nguồn lực tài chính mà còn hỗ trợ người dân phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Chia sẻ
Thí sinh có thể tham khảo cách tra cứu điểm thi vào 10 năm 2025 của Băc Giang theo hướng dẫn sau đây.
Chia sẻ
Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đã khiến các đơn vị phòng không Israel đánh lẫn nhau trong một đợt tấn công mới bằng tên lửa vào lãnh thổ Israel, nhờ sử dụng "các phương pháp mới", tuyên bố của IRGC cho biết.
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 16/6: Lãi suất tiền gửi tại quầy thông thường của PVCombank hiện ở mức 5,3%/năm, tuy nhiên mức chênh lệch rất cao nếu khách hàng gửi số tiền lớn.
Chia sẻ
Tại cuộc làm việc với Tổng Bí thư Tô Lâm, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài nhấn mạnh, đội ngũ cán bộ của 126 xã, phường mới được lựa chọn theo đúng mục tiêu, yêu cầu đề ra, lấy cán bộ cấp huyện làm nòng cốt và bổ sung cán bộ có năng lực từ các sở, ban, ngành, đoàn thể của TP về công tác tại cơ sở.
Chia sẻ
Chỉ sau hơn 4 tháng phát động phong trào "Chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát", Tây Ninh đã hoàn thành 100% kế hoạch, bàn giao gần 700 căn nhà khang trang cho các hộ nghèo, cận nghèo. Trong đó, riêng 2 doanh nghiệp là Tập đoàn Hùng Nhơn và De Heus đã trao tặng 22 căn nhà cho các hộ gia đình chính sách, khó khăn tại huyện Tân Châu.
Chia sẻ
Phân tích cục diện đua trụ hạng V.League 2024/2025. Quảng Nam, SHB Đà Nẵng, Bình Định trụ hạng khi nào?
Chia sẻ
Công an Hải Phòng vừa quyết định tạm giữ 5 đối tượng về hành vi gây rối trật tự công cộng vào rạng sáng ngày 15/6.
Chia sẻ
Trao đổi với PV báo Dân Việt, thầy Nguyễn Hữu Tình đã có những chia sẻ giúp học sinh ôn thi môn Vật lý tốt nghiệp THPT năm 2025 đạt hiệu quả cao, nhận điểm cao chót vót.
Chia sẻ
Chuyến bay VN158 của Vietnam Airlines hành trình từ Đà Nẵng đi Hà Nội đã phải chuyển hướng hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay Phú Bài (Huế) để cấp cứu một hành khách nữ gặp vấn đề sức khỏe.
Chia sẻ
Miu Lê khẳng định cô và Jack không có liên quan gì với nhau, bởi vậy tin đồn cô ghét nam ca sĩ này là thất thiệt.
Chia sẻ
Sau 2 trận mưa liên tục, trên cánh đồng núi lửa rộng khoảng 1ha ở thôn Phú Sơn, xã Quảng Phú, huyện Krông Nô (tỉnh Đắk Nông) nhộn nhịp người tra hạt (tỉa) bắp.
Chia sẻ
Ông Võ Đức Trong - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh Tây Ninh được điều động giữ chức vụ Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh uỷ Tây Ninh
Chia sẻ
Hôm mở di chúc, cả nhà họp đông đủ.
Chia sẻ
Công an TP.HCM đã phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ liên quan xác định được đối tượng lái xe xe Jeep Sahara biển số 51K-314.07 gây tai nạn khiến 2 mẹ con tử vong, 1 người đàn ông bị thương nặng ở đường Kinh Dương Vương, quận Bình Tân.
Chia sẻ
Ông Hồ Minh Tâm, một nông dân xã An Thạnh, huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh đã chọn cho mình một hướng đi độc đáo là nuôi dơi lấy phân. Mô hình "nuôi loài thú bay như chim" này, nông dân không tốn tiền mua thức ăn chăn nuôi, dơi tự đi kiếm ăn, mang về thu nhập ổn định và lợi nhuận gần trăm triệu/năm.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ thị cho các đặc vụ liên bang tăng cường đáng kể việc trục xuất những người di cư bất hợp pháp khỏi các thành phố do Đảng Dân chủ lãnh đạo sau khi bạo loạn xảy ra ở Los Angeles.
Chia sẻ
Sau 13 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, cán bộ và nhân dân, Chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam đã đạt nhiều kết quả ấn tượng.
Chia sẻ
Con chíp chíp là loài nhuyễn thể, tựa như nghêu, sò nhưng nhỏ hơn. Món ăn nấu từ chíp chíp ở tỉnh Quảng Ngãi rất đa dạng, có thể kể đến như nấu canh, luộc, hấp, nướng, nấu cháo, trộn gỏi... Mỗi món chíp chíp có vị ngon riêng nhưng nấu canh là ngon nhất.
Chia sẻ
Trong trận ra quân tại bảng D FIFA Club World Cup 2025™, Chelsea với sự hưng phấn nhất định có thể tạo nên “mưa bàn thắng” khi chạm trán Los Angeles vốn không mạnh về phòng ngự.
Chia sẻ
Cục CSGT cho biết đối với những tỉnh, thành được hợp nhất, biển số xe là biển số các địa phương trước khi hợp nhất. Do đó, người dân không cần đổi biển số khi sáp nhập tỉnh, thành.
Chia sẻ
Sáng 16/6, tỉnh Bình Phước đã tiến hành ra mắt Ban trù bị và vận hành thử nghiệm hoạt động bộ máy tại 5 phường, xã mới. Việc làm này nhằm chuẩn bị cho bộ máy hành chính mới trong thời gian tới, sau khi hợp nhất tỉnh Bình Phước với Đồng Nai thành tỉnh Đồng Nai mới.
Chia sẻ
Công an tỉnh Long An đã tổ chức lễ công bố quyết định của Chủ tịch nước về việc thăng cấp bậc hàm cấp tướng đối với sĩ quan Công an nhân dân. Theo đó, đại tá Lâm Minh Hồng, Giám đốc Công an tỉnh Long An được thăng cấp bậc hàm Thiếu tướng.
Chia sẻ
Các tháng đầu năm, mặt bằng bán lẻ đường phố tại TP.HCM đang chịu sức ép cạnh tranh từ các trung tâm thương mại và kênh bán lẻ trực tuyến. Nhiều chủ nhà phải giảm giá thuê để giữ chân khách hàng.
Chia sẻ
Một bé gái sơ sinh bị bỏ trong túi nylon chứa đầy quần áo rồi bị vứt xuống rạch Cầu Sơn trên đường Chu Văn An, quận Bình Thạnh.
Chia sẻ
Sau hơn 10 năm kể từ ngày khởi công, dự án nâng cấp, mở rộng đường Lương Định Của (TP.Thủ Đức, TP.HCM) vẫn chưa hoàn thành, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và giao thông của người dân trong khu vực.
Chia sẻ
Trăn trở, nghĩ suy, tính toán cho sự ra đời và tồn tại của Đường Hồ Chí Minh trên biển. Từng rơi nước mắt khi chuyến tàu đầu tiên thành công và lặng đi trong đau đớn, dòng lệ tuôn trào khi con tàu ở Vũng Rô bị lộ. Có rất nhiều câu chuyện cảm động về Đường Hồ Chí Minh trên biển và Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp...
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Trần Siêu 
