Bình luận
0
Nguyễn Trực người làng Bối Khê, xã Tam Hưng, huyện Quốc Oai (Hà Nội) ngày nay. Theo các tài liệu gia phả, đến đời Nguyễn Trực, dòng họ ông đã trải qua 4 đời liên tiếp đỗ đại khoa. Cụ nội là tiến sĩ Nguyễn Từ Hữu, làm quan thời Trần, ông nội là tiến sĩ Nguyễn Bính dạy học ở Quốc Tử Giám, bố là tiến sĩ Nguyễn Thời Trung.
Khi đất nước bị nhà Minh xâm lược, Nguyễn Thời Trung lánh về phủ Quốc Oai, lấy bà Đỗ Thị Chừng rồi sinh ra Nguyễn Trực vào năm 1417. Sau khi Lê Thái Tổ lên ngôi, tiến sĩ Nguyễn Thời Trung được triều đình triệu về Thăng Long, giao làm Thư khố rồi Giáo thụ Quốc Tử Giám.
Sinh ra trong gia đình dòng dõi nức tiếng, Nguyễn Trực nổi tiếng là cậu bé thông minh, chăm học từ nhỏ. Ông gần như lúc nào cũng cầm quyển sách trên tay, thậm chí cả lúc đi chăn trâu cũng mang theo sách đọc, với đức tính ham học này, Nguyễn Trực được người trong vùng phong là "thần đồng đi chăn trâu". Học giỏi từ nhỏ, ông đỗ đầu kỳ thi Hương năm 18 tuổi.
Năm Nhâm Tuất (1442), nhà Hậu Lê mở kỳ thi tiến sĩ đầu tiên của triều đại mới, Nguyễn Trực tham gia ứng thí. Trong kỳ thi Đình năm ấy, khi vua Lê ra đề "Luận về phép trị nước của các vương triều", Nguyễn Trực đã làm bài rất xuất sắc, quan Chánh chủ khảo là Nhập nội Hành khiển Nguyễn Trãi rất hài lòng trước những kiến giải độc đáo, kiến thức uyên thâm của ông. Nguyễn Trãi đã không ngần ngại đệ lên vua Lê, lấy Nguyễn Trực đỗ Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ (trạng nguyên), đứng đầu trong số 33 tiến sĩ của kỳ thi này.
Sau khi đỗ trạng, Nguyễn Trực được vua ban sắc là Quốc Tử Giám thi thư, thưởng hiệu Á liệt khanh, ban áo mũ, ngựa trắng, cho tiến hành lễ vinh quy bái tổ.
Tuy vậy, ngay khi vừa đỗ trạng không lâu, thân phụ ông lại đột ngột qua đời, Nguyễn Trực phải ở nhà chịu tang 3 năm, đến năm 1444, dưới thời vua Lê Nhân Tông, Nguyễn Trực mới về triều làm quan. Ông được vua phong làm Triều nghị đại phu hàn lâm viện học sĩ, kiêm Ngự sử đài ngự sử thị đô úy.
Tự thấy mình còn trẻ lại được phong chức tước lớn, trong khi triều đình còn nhiều đại thần có công lớn trong khánh chiến chống quân Minh nhưng chức vụ thấp hơn, Nguyễn Trực dâng biểu tạ ân nhưng khiêm tốn không nhận, phải khi vua ra sắc dụ lần thứ 3 ông mới chịu nhận trọng trách.
Trong vai trò của quan ngự sử can gián nhà vua, Nguyễn Trực đã rất đúng mực, cương trực, thẳng thắn, không nể nang, run sợ, thiên vị bất cứ ai, tất cả hết lòng vì nước vì dân.
Trong thời gian làm quan, Nguyễn Trực từng cùng bảng nhãn Trịnh Thiết Trường được vua cử đi sứ sang nhà Minh (Trung Quốc). Sách Lịch triều hiến chương loại chí kể về giai thoại, khi tới nơi, thấy vua Minh đang mở kỳ thi tuyển chọn người tài, hai ông đã vào thi.
Kết quả Nguyễn Trực đỗ trạng nguyên, Trịnh Thiết Trường đỗ bảng nhãn, được vua Minh ban cho áo cẩm bào, phong làm Lưỡng quốc Trạng nguyên. Trở về nước, Nguyễn Trực được vua thăng làm Thượng thư và ban cho tám chữ vàng "Thành công danh Nam Bắc triều biên ngã" (hoàn thành công danh ở cả hai nước).
Sau khi vua Lê Thánh Tông lên ngôi, Nguyễn Trực tiếp tục được vua tin dùng. Ngay năm đầu tiên chấp chính, Lê Thánh Tông đã bổ nhiệm ông làm Tuyên phụng đại phu, Trung thư lệnh, Hàn lâm viện Thừa chỉ kiêm Tế tửu (Hiệu trưởng) Quốc Tử Giám.
Đảm nhận chức vụ đào tạo nhân tài cho đất nước, Nguyễn Trực đã biên soạn nhiều tài liệu giảng dạy cho nho sĩ đương thời, góp phần củng cố, phát triển nền giáo dục nước nhà, bản thân ông được nhân dân coi trọng, tôn làm bậc nho sư.
Với tài năng vượt bậc, những ý kiến của Nguyễn Trực thường rất được vua coi trọng. Trong quá trình soạn bộ sách "Thiên nam dư hạ tập", mỗi khi xong tập nào, Lê Thánh Tông lại cho người mang tới để Nguyễn Trực đọc, cho ý kiến bình phẩm.
Được vua tin dùng là thế nhưng Nguyễn Trực nhiều lần xin cáo lão về quê. Năm Hồng Đức thứ 4 (1474), trạng nguyên Nguyễn Trực qua đời, thọ 57 tuổi. Tên tuổi của ông gắn liền với nhiều giai thoại đẹp đẽ, trở thành vị trạng nguyên đầu tiên của nhà Hậu Lê.
Văn chương nổi tiếng đương thời nên khi Nguyễn Trực về quê chịu tang mẹ, học trò trong vùng đã lũ lượt kéo tới nhà, khoản xin ông dạy học, nhiều học trò Nguyễn Trực đã đỗ đạt cao. Có giai thoại cho biết, trong thời gian này, vua Lê Nhân Tông đã cho người về quê vẽ lại hình quan trạng để bên cạnh ngai vàng, để vơi bớt nỗi nhớ ông. Đánh giá về Nguyễn Trực, danh sĩ Thân Nhân Trung từng viết: "Khai quốc trạng nguyên, văn chương vẻ vang trong nước, nổi tiếng một thời". Triều vua nào cũng được yêu chuộng, giữ việc văn hành, ở ngôi quán các, là người khiêm tốn, trước sau vẹn toàn.
Khi nhắc đến tham quan nổi tiếng lịch sử Trung Quốc, người ta thường nghĩ ngay đến Hòa Thân. Thế nhưng, ít ai biết rằng vẫn còn có một tên đại tham quan, số tiền tham ô được cũng chẳng hề thua kém Hòa Thân, nhưng ông ta lại thông minh hơn Hòa Thân rất nhiều. Người này chính là Dịch Khuông.
Trong những năm gần đây, ngành du lịch tỉnh Lạng Sơn đang có một cuộc chuyển mình mạnh mẽ, thu hút du khách bằng những sản phẩm du lịch độc đáo.
Chia sẻ
Xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng (được sáp nhập từ hai xã Hàm Minh và thị trấn Thuận Nam, thuộc huyện Hàm Thuận Nam tỉnh Bình Thuận cũ) đang chuyển mình để phát triển. Vùng đất này được xem là thủ phủ cây thanh long lớn nhất tỉnh Lâm Đồng, trên núi có tượng Phật Thích Ca nhập Niết Bàn dài nhất Đông Nam Á.
Chia sẻ
Liên tiếp có bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co cứng người, tính mạng nguy kịch do nhiễm trùng uốn ván từ các vết thương hở rất nhỏ.
Chia sẻ
Cùng đất nước bước vào giai đoạn lịch sử, những người dân phường Trà Lý, tỉnh Hưng Yên (trước sáp nhập tỉnh Thái Bình với tỉnh Hưng Yên, phường Trà Lý là một phần diện tích của thành phố Thái Bình) hôm nay không khỏi tự hào và khấp khởi kỳ vọng.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 127/CĐ-TTg ngày 4/8/2025 yêu cầu các bộ ngành, địa phương tập trung hoàn thành cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC), điều kiện kinh doanh.
Chia sẻ
Lỡ “vượt ngưỡng” vì thưởng Tết, nhiều người thu nhập thấp hoang mang liệu còn đủ điều kiện mua nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng vừa lên tiếng, làm rõ cách tính thu nhập theo quy định.
Chia sẻ
HLV Lê Đức Tuấn vừa có những chia sẻ trên FPT Play về quá trình chuẩn bị của CLB SHB Đà Nẵng cho mùa giải 2025/2026, trong đó đặc biệt chú trọng vào cuộc đua trụ hạng rất khốc liệt tại V.League.
Chia sẻ
"Nếu có ai hỏi tôi: “Việt Nam trong bạn là gì?”, tôi sẽ không nói đến GDP hay đô thị hóa. Tôi sẽ chỉ vào mẹ tôi – người phụ nữ 70 tuổi, sống qua thời đổi mới, gánh cả nhà trên một chiếc xe đạp cũ, và vẫn giữ ước mơ: Được vẫy cờ trong ngày lễ 2/9, nhìn đoàn quân đi qua".
Chia sẻ
Tuyên bố của các chính trị gia phương Tây về mối đe dọa dường như là xuất phát từ phía Nga không hề tương ứng với thực tế, bởi Moscow từ lâu đã đưa ra những yêu cầu rõ ràng về giải quyết xung đột ở Ukraine, cựu chuyên gia phân tích của CIA Ray McGovern tuyên bố trên kênh YouTube Judging Freedom.
Chia sẻ
Trong tình cảm của người dân Thanh Lam Bồ, thôn thuần nông của xã Phú Vang, TP Huế, (được sáp nhập từ xã Phú Gia, Vinh Hà, thị trấn Phú Đa, huyện Phú Vang cũ), ông Hồ Văn Lời là “kiện tướng nông dân”, thành viên tích cực của câu lạc bộ “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi” của xã, hàng chục năm qua cần mẫn trên 9ha ruộng, vươn đến cuộc sống ấm no.
Chia sẻ
Tập đoàn Vingroup vừa ban hành Nghị quyết của HĐQT phê duyệt chủ trương về việc đầu tư dự án Khu bến cảng và Trung tâm logistics Nam Đồ Sơn.
Chia sẻ
UBND TP.HCM kiến nghị tăng số lượng biên chế đối với công chức cấp xã, đồng thời sửa đổi Nghị quyết 98 để phù hợp với điều kiện phát triển mới
Chia sẻ
Nam thanh niên tự lấy dao đâm mình nguy kịch; thêm cô gái trẻ ở Hà Nội mất tích bí ẩn; triệt phá quán massage ở Hà Nội, kèm dịch vụ bán dâm cho khách giá 500.000 đồng/lượt... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Ông Phạm Văn Hinh, Giám đốc hợp tác xã (HTX) Nuôi ong dú Châu Đức, xã Xuân Sơn, TP HCM (trước đây là xã Xuân Sơn thuộc huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) kết hợp trồng dưa vàng, doanh thu 18 tỷ đồng/năm, kết hợp làm du lịch sinh thái, cho doanh thu 18 tỷ đồng/năm.
Chia sẻ
Mặc dù được đưa vào hoạt động từ năm 2012, tuy nhiên Dự án Ổn định dân cư vùng biên giới bon Bu Prăng 2, xã Quảng Trực (Lâm Đồng) dành cho người đồng bào M’nông đến nay vẫn có nhiều căn nhà bị bỏ hoang, xuống cấp.
Chia sẻ
Hơn một tháng qua, tỉnh Ninh Bình (mới) đang đối mặt với sự bùng phát trở lại của dịch tả lợn châu Phi (ASF) với diễn biến phức tạp. Theo thống kê, đã có hơn 10.174 con lợn buộc phải tiêu hủy, với tổng trọng lượng lên tới hơn 560 tấn.
Chia sẻ
Chị đồng nghiệp đã làm thử lời khuyên của tôi.
Chia sẻ
Chủ tịch Đà Nẵng có chỉ đạo "nóng" sau vụ xe khách biển 43 gây tai nạn làm 10 người chết ở Hà Tĩnh, thông tin vừa được UBND TP Đà Nẵng cho hay.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch trải qua nhiều khó khăn, thiệt thòi, tuổi trẻ phải bươn chải, không có điểm tựa vững chắc nhưng về già lại "vững như bàn thạch".
Chia sẻ
Giáo sư Glenn Diesen nhắc lại rằng cựu Tổng thống Nga Yeltsin từng cảnh báo rằng Nga sẽ không chấp nhận sự bá quyền toàn cầu của phương Tây.
Chia sẻ
Ngày 4/8, đại diện Đội tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 6, phòng 6, Cục Cảnh sát Giao thông (Bộ Công an) cho biết, đã tiếp nhận thông tin của người dân phản ánh về xe khách giường nằm có dấu hiệu vi phạm giao thông trên cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, qua địa bàn tỉnh Lâm Đồng.
Chia sẻ
Cơ quan công an khởi tố ông Nguyễn Quang Vinh Bình- nguyên Chi cục trưởng và ông Võ Giang- Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản TP.Huế.
Chia sẻ
Chiều 4/8, nhạc sĩ, ca sĩ, đại úy Hoàng Hồng Ngọc tổ chức họp báo giới thiệu về liveshow “Bông hoa ánh thép” kỷ niệm 15 năm trong sự nghiệp hoạt động nghệ thuật.
Chia sẻ
Trả lời PV Dân Việt, cựu trưởng ban trọng tài Dương Văn Hiền cho biết: "Tôi khá bất ngờ về trường hợp của trọng tài Trần Đình Thịnh, cách đây khoảng vài tháng anh Thịnh thường mất ngủ vào ban đêm, đó có thể là nguyên nhân".
Chia sẻ
Vụ tai nạn thương tâm xảy ra tại địa bàn xã Định Hóa, tỉnh Ninh Bình khiến một người đàn ông tử vong tại chỗ.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa cho biết, Đặc phái viên của ông – Steve Witkoff – dự kiến sẽ tới Nga vào cuối tuần này để thúc đẩy một thỏa thuận ngừng bắn cho cuộc chiến Ukraine. Đây được cho là "cơ hội cuối cùng" của Nga.
Chia sẻ
Bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế đã xuyên đêm vào TP.Hồ Chí Minh lấy quả tim của người hiến đưa về Huế ghép thành công cho bệnh nhân 56 tuổi.
Chia sẻ
VIC gây sốc với giao dịch thỏa thuận hơn 9.800 tỷ đồng, góp hơn 6 điểm cho VN-Index. Cổ phiếu bất động sản đồng loạt bật tăng, nhóm ngành dẫn sóng với 6 mã kịch trần.
Chia sẻ
Trương Lỗ là cháu đời thứ 10 của Trương Lương thời Tây Hán, vào cuối thời Đông Hán, ông đã tấn công và giết chết Thái Thú của Hán Trung, một bộ phận khác của Tư Mã Trương Tú sau khi ly khai Hán Trung gần 30 năm, tại sao cuối cùng ông ta lại đầu hàng Tào Tháo?
Chia sẻ
Chiều 4/8, tại Hà Nội, Cục Thể dục Thể thao Việt Nam, Báo Tiền Phong và Hiệp hội Golf Việt Nam (VGA) đã phối hợp tổ chức họp báo công bố Giải vô địch Golf Quốc gia 2025 Cúp VinFast - Gia Lai.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Thanh Điệp (Theo Giáo Dục và Thời Đại) 
