Với tổng mức đầu tư vượt 67 tỷ USD, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đang khởi đầu không chỉ như một chương trình hạ tầng quốc gia, mà còn như một bài kiểm tra chiến lược về khả năng tham gia sâu rộng của khu vực kinh tế tư nhân trong các công trình công lớn.

Ngày 19/12/2024, Quốc hội đã chính thức phê duyệt Nghị quyết số 172/QH15, xác lập chủ trương đầu tư cho tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Chưa đầy bốn tháng sau, vào ngày 23/4/2025, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị quyết 106/NQ-CP nhằm cụ thể hóa kế hoạch triển khai nghị quyết của Quốc hội – nhấn mạnh tính lưỡng dụng của hệ thống: vừa phục vụ vận tải hành khách, vừa có khả năng hỗ trợ vận tải hàng hóa và đảm bảo quốc phòng – an ninh khi cần.

Trong một động thái thể hiện sự quyết liệt, Chính phủ yêu cầu hoàn tất công tác lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng trước ngày 31/12/2026 – thời điểm dự kiến khởi công dự án. Mục tiêu không chỉ là hoàn thành tuyến đường dài hơn 1.500 km nối liền hai đầu đất nước, mà còn là thiết lập một chuỗi cung ứng công nghiệp nội địa quy mô lớn với sự tham gia của các doanh nghiệp trong nước.

Khác với các dự án lớn trước đây, lần này Chính phủ Việt Nam đưa ra thông điệp rõ ràng: các doanh nghiệp tư nhân trong nước không chỉ được mời tham gia, mà được kỳ vọng sẽ đảm nhận vai trò trung tâm trong nhiều khâu – từ cung cấp vật liệu, thi công hạ tầng, sản xuất thiết bị cho đến vận hành và bảo trì toàn hệ thống.

Danh sách các doanh nghiệp tiềm năng đã bắt đầu hình thành, bao gồm Tập đoàn Hoà Phát, FECON, Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Giao thông Phương Thành, cùng nhiều nhà thầu công nghệ và tài chính khác. Các ngân hàng thương mại lớn cũng được đặt vào vị trí then chốt trong cấu trúc vốn và bảo lãnh tín dụng cho các nhà thầu.

Bên cạnh cơ hội là những thách thức không nhỏ, các doanh nghiệp tư nhân được khuyến nghị chuẩn bị sẵn sàng cả về năng lực tài chính, khả năng ứng dụng công nghệ cao, năng lực nhân sự và mô hình liên kết – hợp tác chiến lược.

Chính phủ sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, đơn giản hóa quy trình thủ tục đầu tư và đưa ra các chính sách bảo lãnh và khuyến khích đủ mạnh để khu vực tư nhân thực sự dám bước vào cuộc chơi.

Để mổ xẻ các cơ hội và thách thức, cũng như lắng nghe quan điểm từ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia tài chính, kỹ thuật và đại diện doanh nghiệp, hôm nay ngày 14/5, báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt tổ chức tọa đàm “Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Cơ hội để kinh tế tư nhân bứt phá trong kỷ nguyên mới”.

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh cả nền kinh tế đang khát vọng bứt tốc tăng trưởng hậu đại dịch, hứa hẹn mang đến một góc nhìn tổng thể – không chỉ về một tuyến đường, mà về cách Việt Nam viết lại mô hình phát triển công nghiệp, hạ tầng và doanh nghiệp tư nhân cho thập kỷ tới.

Tới tham dự tọa đàm ngày hôm nay, xin trân trọng giới thiệu:

1. Ông Trần Thiện Cảnh – Cục trưởng Cục đường sắt Việt Nam (Bộ Xây dựng)

2. Chu Văn Tuân - Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng)

3. Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam

4. Ông Tạ mạnh Thắng - Phó ban Hợp tác QT và KHCN - Tổng công ty Đường sắt Việt Nam

5. Ông Hồ Đức An – Giám đốc Kỹ thuật, Công ty CP FECON

Về phía Báo NTNN/Dân Việt xin trân trọng giới thiệu:

Nhà báo Phan Huy Hà, Phó TBT Thường trực Báo NTNN/Dân Việt

Tham dự toạ đàm còn có sự tham dự của các lãnh đạo phòng, ban thuộc Báo NTNN/Dân Việt

Chúng tôi cũng xin trân trọng cảm ơn tới đại diện các doanh nghiệp, phóng viên báo, đài Trung ương và địa phương đã có mặt tại tọa đàm trực tuyến ngày hôm nay.

9:8

Phát biểu khai mạc toạ đàm, Nhà báo Phan Huy Hà, Phó TBT Thường trực Báo NTNN/Dân Việt thay mặt Ban Biên tập Báo Nông Thôn Ngày Nay/Báo điện tử Dân Việt, gửi lời chúc mừng năm mới tới toàn thể quý vị đại biểu và xin được cảm ơn các đồng chí đã dành thời gian quý báu để tham dự Tọa đàm “Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Cơ hội để kinh tế tư nhân bứt phá trong kỷ nguyên mới” do báo Nông thôn ngày nay/Dân Việt tổ chức.

Nhà báo Phan Huy Hà cũng bày tỏ niềm vinh dự khi được đón 5 chuyên gia tới tham dự toạ đàm hôm nay, điều đó chứng tỏ tầm quan trọng của dự án này.

Thưa quý vị, Ngày 19/12/2024, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 172/QH15, chính thức thông qua chủ trương đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam theo hình thức đầu tư công, với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 1,713 triệu tỷ đồng, tương đương hơn 67 tỷ USD.

Chỉ vài tháng sau, ngày 23/4/2025, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị quyết số 106/NQ-CP nhằm triển khai kế hoạch thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, với mục tiêu rõ ràng: khởi công dự án trước ngày 31/12/2026, đồng thời bảo đảm tính lưỡng dụng về quốc phòng – an ninh và khả năng vận tải hàng hóa trong tương lai.

Không chỉ là một công trình giao thông mang tính biểu tượng, dự án này còn là phép thử chiến lược đối với khu vực kinh tế tư nhân – thành phần được xác định là “động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia” trong Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Thưa quý vị, Chính phủ đã có chủ trương rất rõ ràng về việc ưu tiên sử dụng nguồn lực trong nước. Các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam không chỉ được khuyến khích, mà còn được tạo điều kiện để tham gia sâu rộng vào toàn bộ chuỗi giá trị của dự án: từ cung cấp vật liệu xây dựng, thi công hạ tầng, sản xuất thiết bị cho đến vận hành và bảo trì hệ thống. Những cái tên như FECON, Phương Thành và các ngân hàng lớn đang dần xuất hiện như các ứng viên chiến lược.

Một ví dụ rất đáng chú ý là Tập đoàn Hòa Phát. Doanh nghiệp này đã chủ động tuyên bố đầu tư vào nhà máy sản xuất ray thép – một cấu phần then chốt của dự án – ngay cả khi chưa có hợp đồng mua bán chính thức từ phía Chính phủ. Điều đó cho thấy tầm nhìn dài hạn, tinh thần tiên phong và sự sẵn sàng của khu vực tư nhân trong việc đồng hành với các chương trình quốc gia quy mô lớn.

Tuy nhiên, song hành với cơ hội là không ít thách thức. Để thực sự bước vào sân chơi lớn này, các doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị bài bản hơn bao giờ hết: về tài chính, công nghệ, nhân lực và chiến lược liên kết. Đồng thời, Nhà nước cũng cần hoàn thiện khung pháp lý, chính sách hỗ trợ và cơ chế đặt hàng minh bạch, tạo hành lang đủ an toàn để tư nhân dám đầu tư, dám chịu rủi ro và có thể phát triển bền vững.

Thưa quý vị, Buổi tọa đàm hôm nay được tổ chức với mong muốn làm rõ hơn những cơ hội, thách thức và nhu cầu chính sách đặt ra trong giai đoạn triển khai Dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Chúng tôi kỳ vọng những thảo luận thẳng thắn, phân tích chuyên sâu từ các chuyên gia và doanh nghiệp sẽ đóng góp thiết thực vào việc hình thành một hệ sinh thái công – tư hiện đại, minh bạch và hiệu quả – không chỉ cho dự án này mà còn cho nhiều chương trình trọng điểm quốc gia khác trong tương lai