Ngày cuối cùng năm 2024, TS, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, 14 bệnh nhân bị ngộ độc rượu nặng, phức tạp trong đó có 5 bệnh nhân rất nặng đã có sức khỏe ổn định và được cho ra viện trong ngày đầu năm mới 2025. 

Trước đó, trong đêm 19 và ngày 20/12, Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai liên tục tiếp nhận 14 trường hợp nghi là ngộ độc thực phẩm. Đây đều là những người cùng tham gia tiệc liên hoan tại một nhà hàng ở Long Biên, Hà Nội.

Sau đó, từ ngày 21/12 đến ngày 24/12, Bệnh viện tiếp nhận thêm 5 ca, cũng là những người có tham gia tiệc ngày hôm đó vào kiểm tra hoặc có các triệu chứng nhẹ nhập viện, nâng tổng số người nhập viện điều trị, kiểm tra lên 19 ca. Tuy nhiên, tất cả các ca đến sau đều nhẹ, hồi phục nhanh chóng và được ra viện. Các trường hợp này đều có điểm chung không uống rượu.

Tính đến sáng 31/12, các ca bệnh bị ngộ độc thực sự được điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai (14 ca) đã cải thiện tốt. 8 người bệnh đã được ra viện. 

Tất cả trường hợp bị ngộ độc nguy kịch ban đầu (5 ca) có toan chuyển hóa nặng, suy hô hấp nặng, sốc, rối loạn ý thức, hôn mê, phải hồi sức tích cực và lọc máu đã tỉnh táo, được rút ống nội khí quản, trở về thở bình thường. Các ca này vẫn đang tiếp tục được điều trị, theo dõi, hy vọng những tổn thương dừng lại và cải thiện.

Một trong những bệnh nhân thở máy, sau 4 ngày điều trị tích cực, tỉnh táo chia sẻ: Cũng thường xuyên uống rượu, nhưng lần uống rượu này cảm giác rất khác. Bệnh nhân uống không nhiều. Sau khi uống một thời gian, người thấy mệt, nôn nao, buồn nôn, nôn nhưng không có mùi. Bệnh nhân cũng bày tỏ những nghi ngại về di căn lâu dài sau lần hoạn nạn này.

Theo thông tin từ Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, đặc điểm chung của các bệnh nhân là tất cả cùng uống loại rượu trắng trong bình sứ (sau này được biết là do đơn vị tổ chức sự kiện mang tới). Khi uống, nhiều người nhận thấy rượu có mùi lạ nên dừng lại chuyển sang đồ uống khác.

Ngộ độc xuất hiện muộn, hầu hết từ 6 giờ hoặc lâu hơn sau bữa ăn, uống với các biểu hiện đau đầu, buồn nôn, một số có đau bụng, sốt, tiêu chảy nhẹ, mạch nhanh. 5 bệnh nhân biểu hiện rối loạn ý thức, suy hô hấp, tụt huyết áp. 

Xét nghiệm cho thấy tất cả có nhiễm toan chuyển hóa với lactat máu tăng cao không phải do mất nước, suy hô hấp hay nhiễm trùng. Nhiều bệnh nhân có dấu hiệu cơ tim bị ức chế, một số có tổn thương cơ tim, tổn thương gan nhẹ. 3 ca có tổn thương não trên phim chụp cộng hưởng từ.

Xét nghiệm máu tại Trung tâm Chống độc không thấy các loại cồn ethanol hay methanol, tuy nhiên nghi ngờ thấy có chất Acetonitrile và đơn vị đã báo các đơn vị xét nghiệm khác để phối hợp khẳng định kết quả. Kết quả xét nghiệm của Viện Kiểm nghiệm An toàn thực phẩm Quốc gia và Viện Pháp y Quốc gia cho thấy trong máu, nước tiểu của tất cả các bệnh nhân đều có chất Acetonitrile, xianua.

Trong mẫu rượu của các bệnh nhân đã uống nồng độ chất Acetonitrile là khoảng 16%, methanol là khoảng 10%. Ngoài ra, xét nghiệm PCR với phân và dịch dạ dày của 5 bệnh nhân thấy các loại vi khuẩn E.coli gây bệnh và vi khuẩn Campylobacter.

Chất acetonitrile nguy hiểm thế nào với sức khỏe con người? 

Theo TS Nguyên, Acetonitrile (CH3CN) là một hóa chất hữu cơ được dùng làm dung môi trong công nghiệp, trong chiết xuất dược liệu, pin lithium, đặc biệt được dùng trong các máy xét nghiệm sắc ký để xét nghiệm kiểm tra thuốc, độc chất,… không phải thành phần sinh ra trong quá trình sản xuất rượu trắng.

Tình trạng và nguyên nhân chính của vụ ngộ độc này là hóa chất Acetonitrile có lẫn trong rượu vì lý do nào đó. Khi vào cơ thể, Acetonitrile được chuyển hóa chậm thành xyanua và gây độc chậm với triệu chứng xuất hiện muộn sau nhiều giờ. 

Trung bình uống khoảng 3-12 giờ, thậm chí tới 24 giờ thì các triệu chứng ngộ độc mới xuất hiện. Nếu bệnh nhân uống rượu đồng thời thì tốc độ chuyển hóa gây độc của acetonitrile sẽ chậm hơn và biểu hiện ngộ độc có thể xuất hiện chậm tới 48 giờ sau uống. 

Chất chuyển hóa của Acetonitrile là xyanua là chất cực độc, ức chế hô hấp tế bào, gây chết tế bào và tổn thương các cơ quan khác nhau, đặc biệt là tim mạch và não. Bệnh cảnh chính nhẹ thì đau đầu, nặng thì hôn mê, co giật, mạch nhanh, tụt huyết áp, tổn thương tim, não,… tổn thương đa cơ quan và đặc biệt nổi bật là nhiễm toan chuyển hóa tăng cao lactat, tỷ lệ tử vong rất cao.

Nhiều người trong vụ ngộ độc này được cứu sống là do thời gian chuyển hóa gây độc của acetonitrile chậm, các bác sĩ có thời gian để kịp cấp cứu, hồi sức, giải độc, thải độc cho các bệnh nhân trước khi có các tổn thương nặng có thể gây tử vong. 

Hiện tượng chuyển hóa gây độc chậm này cũng gặp trong ngộ độc xianua do ăn quá nhiều sắn, măng. Còn với các loại xianua như natri xyanua và kali xyanua thì cực kỳ nguy hiểm, gây ngộ độc gần như ngay lập tức và tử vong rất cao như thỉnh thoảng đã xảy ra.

Về nồng độ các chất độc, nồng độ hóa Acetonitrile trong máu của 14 bệnh nhân đều rất cao, cao gấp hàng trăm lần so với nồng độ chấp nhận được. Lý do các bệnh nhân uống rượu có cồn công nghiệp methanol nhưng không bị ngộ độc chất này là do nồng độ methanol và tổng lượng rượu uống chưa tới liều đủ gây ngộ độc.

TS Nguyên cho biết: "Trong vụ việc này biểu hiện ngộ độc của các bệnh nhân nặng và đa cơ quan, có 3 bệnh nhân có tổn thương não, 1 bệnh nhân có tổn thương phổi nặng do chất độc gây ra. 

Qua điều trị, 1 bệnh nhân đã cải thiện rõ tổn thương trên não và tiên lượng tổn thương sẽ biến mất sớm, 2 bệnh nhân đang chuẩn bị chụp cộng hưởng từ lại để kiểm tra diễn biến. Bệnh nhân tổn thương phổi đã hồi phục về bình thường. Tổn thương gan, tim cũng đang hồi phục.

Các hóa chất gây ngộ độc cũng phức tạp. Qua phối hợp chặt chẽ cùng các cơ quan chức năng, các đơn vị để giải quyết vụ việc, ngoài acetonitrile, Trung tâm Chống độc đã rà soát các hóa chất nguy cơ có thể có trong rượu để theo dõi, đánh giá điều trị cẩn thận cho các bệnh nhân. 

Các bệnh nhân đang cải thiện và tiếp tục được cho ra viện. Tất cả các bệnh nhân sẽ được khám lại để đảm bảo sức khỏe hồi phục tốt nhất". 

×