Cụ thể, từ 0h01 ngày 9/4 (giờ Mỹ), tức 11h01' theo giờ Việt Nam, thuế đối ứng áp dụng với hàng chục đối tác thương mại lớn của Mỹ sẽ được nâng lên, từ mức chung 10% có hiệu lực cuối tuần trước. Mức thuế mới là 11-84%.

Ví dụ, hàng nhập khẩu từ Liên minh châu Âu, Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ chịu 20-26%. Bên cạnh đó, Việt Nam bị áp mức thuế 46%.

Cao nhất là Trung Quốc với 84%, nâng tổng mức thuế bổ sung nước này phải chịu trong nhiệm kỳ Trump 2.0 lên 104%.

Thuế quan của Mỹ sẽ tác động đáng kể đến các nền kinh tế châu Á

Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB Nguyễn Bá Hùng đã phân tích vai trò của thị trường xuất khẩu Mỹ đối với các nền kinh tế châu Á. Cụ thể, xét giai đoạn 2017 - 2023 ở chung khu vực châu Á, tầm quan trọng của thị trường Mỹ có giảm một chút, dù mức giảm không đáng kể so với tổng thể.

Tuy nhiên, khi nhìn vào các quốc gia, sự phụ thuộc của Trung Quốc vào Mỹ giảm tương đối mạnh, khoảng 0,5% GDP. Điều này cho thấy các biện pháp thuế quan của Mỹ vào Trung Quốc không còn lớn như trước đây.

Chia sẻ tại buổi họp báo trước đó, ông Albert Park - Chuyên gia Kinh tế của ADB cho biết, mặc dù Trung Quốc là quốc gia chịu tác động lớn nhất, nhưng nền kinh tế lớn nhất châu Á đã dần giảm sự phụ thuộc vào nhu cầu từ Mỹ.

Tuy nhiên, các quốc gia khác trong khu vực đã lấp đầy khoảng trống này và sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng hơn, đặc biệt là các nước nước xuất khẩu hàng công nghệ có thu nhập cao như Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore,.... Hay như Đông Nam Á và Nam Á đều tăng sự phụ thuộc vào Mỹ, trong đó Đông Nam Á "nhỉnh" hơn Nam Á một chút.. Thống kê từ ADB cho thấy, khoảng 3% GDP của khu vực phụ thuộc vào nhu cầu cuối cùng từ Mỹ.

Theo ông Nguyễn Bá Hùng, nếu so sánh với các quốc gia ASEAN, Việt Nam nằm trong nhóm có thặng dư thương mại cao với Hoa Kỳ, nên mức độ bị áp thuế cũng lớn hơn. Trong khi một số nước như Singapore, Philippines có tỷ lệ thấp do nhập siêu, thì Việt Nam cùng với Thái Lan, Malaysia… đều có mức thặng dư cao.

"Các nước đang tìm cách phản ứng phù hợp. Đến nay vẫn còn quá sớm để đánh giá mức độ ảnh hưởng thực sự", ông Hùng nhấn mạnh.

Đề cập đến vai trò của việc liên kết khu vực và phản ứng chung ASEAN, chuyên gia Nguyễn Bá Hùng phân tích: ASEAN hiện đang có những bước đi chủ động hơn nhằm phối hợp đối phó với các biện pháp thuế quan từ phía Hoa Kỳ.

Dù tồn tại sự cạnh tranh giữa các nước, nhưng việc hợp tác trong khuôn khổ ASEAN là cơ hội tốt để ứng phó hiệu quả hơn, đặc biệt trong bối cảnh dòng thương mại toàn cầu có sự chuyển dịch.

Khuyến nghị chính sách và định hướng dài hạn, Kinh tế trưởng ADB cho biết, để đối phó với thách thức hiện nay, kích thích cầu nội địa là một hướng đi đúng đắn. Việc tăng chi tiêu ngân sách cho hạ tầng, công nghệ, đổi mới sáng tạo không chỉ giúp tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp mà còn nâng cao sức hút FDI.

Chuyên gia chỉ ra điểm tích cực để giảm tác động từ thuế quan của Mỹ

Đề cập đến những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam với động thái thuế quan, ở khía cạnh tích cực, các chuyên gia ADB cho rằng, phản ứng của Việt Nam tương đối nhanh, thể hiện sự chuẩn bị nhất định. Tuy nhiên, ông Hùng nhận định, dường như phía Mỹ có vẻ chưa sẵn sàng đàm phán với Việt Nam, do đó cần theo dõi thêm thông tin trong thời gian tới.

"Việc Hoa Kỳ công bố áp thuế gần đây, cùng những bất ổn toàn cầu đang tiếp diễn, có thể đặt ra các thách thức đáng kể cho tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay. Điều này cần phải theo dõi thêm trong thời gian tới", ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam nhận định.

Phân tích về hiệu ứng tích cực về thuế đối ứng, Giám đốc ADB lưu ý rằng Việt Nam vẫn có vị thế kinh tế khá vững chắc trong khu vực, động thái thuế của Hoa Kỳ là một "áp lực" mạnh mẽ hơn để Việt Nam thúc đẩy nhanh việc tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) hiện có mà Việt Nam chưa tận dụng hết tiềm năng.

Trong bối cảnh xu hướng thuế quan gia tăng, việc mở rộng thị trường xuất khẩu sang các đối tác như Anh, EU và các nước châu Á như Hàn Quốc... sẽ giúp Việt Nam đa dạng hóa thị trường, giảm thiểu phụ thuộc vào Mỹ và tận dụng vai trò trung tâm kinh tế châu Á. Đây được xem là điểm tích cực để giảm tác động từ thuế quan của Hoa Kỳ.

Đề cập đến tác động của chính sác thuế quan đến FDI, ông Nguyễn Bá Hùng cho biết, các chính sách thuế quan từ phía Hoa Kỳ đang tạo ra sự bất định, khiến nhà đầu tư nước ngoài có thể có tâm lý "trì hoãn" quyết định mới.

Nguyên nhân do còn quá sớm để xác định rõ ràng ngưỡng áp thuế cuối cùng cũng như thời gian kéo dài bao lâu, các nhà đầu tư có xu hướng "nghe ngóng", đặc biệt khi yếu tố chính trị như khả năng nhiệm kỳ tiếp theo của cựu Tổng thống Donald Trump vẫn còn là ẩn số.

Mặt khác, các nhà đầu tư nước ngoài luôn có kế hoạch và ra quyết định dựa trên triển vọng đầu tư dài hạn. Trong bối cảnh mọi thứ còn đang bất định, vị chuyên gia cho rằng, dù chưa được thể hiện bằng số liệu cụ thể vì còn rất sớm để đánh giá nhưng nhà đầu tư nước ngoài sẽ đang nghe ngóng, nín thở chờ đợi các diễn biến tiếp theo.

Bên cạnh đó,, ông Hùng cho rằng, thực tế, Chính phủ đã có các bước đi đúng đắn để đa dạng hóa các động lực tăng trưởng. Việc đặt mục tiêu tăng tỷ lệ giải ngân đầu tư công, trong đó Quốc hội đã phê duyệt mức đầu tư công năm 2025 lên mức khoảng 36 tỷ USD cao gấp rưỡi so với trước.

Tuy nhiên, chuyên gia ADB lưu ý vấn đề thực thi chính sách, khi kết quả thực hiện trong quý I/2025 mới đạt khoảng 13% kế hoạch, cho thấy còn khoảng cách giữa mục tiêu kỳ vọng và thực tế.

"Dù vậy, đây vẫn là cơ hội để kích thích tăng trưởng nếu các biện pháp được triển khai nhanh và hiệu quả hơn", ông Nguyễn Bá Hùng nói.

Chính phủ cũng có kế hoạch đưa ra các chương trình, "gói" hỗ trợ các động lực tăng trưởng. Mới đây nhất, liên quan đến gói hỗ trợ quy mô 500.000 tỷ đồng tín dụng ưu đãi dành cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và hạ tầng chiến lược mà Chính phủ đưa ra cũng thể hiện sự sẵn sàng khi ứng phó với kịch bản thuế quan tiếp tục leo thang.

Chính phủ Việt Nam đang hạn chế nợ công và mong muốn giảm vay nước ngoài, song vẫn còn không gian tài khóa để hỗ trợ doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo và thúc đẩy xuất khẩu.

×