Thứ trưởng Bộ NN&MT: Kiểm soát chặt giết mổ chui, tiêu thụ, vứt xác lợn bệnh ra môi trường

Chiều 15/7, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến chủ trì buổi làm việc, chỉ đạo về công tác phòng, chống dịch bệnh trên đàn lợn.

Bán chạy, giết mổ chui lợn bệnh

Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước đã xảy ra 514 ổ dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) tại 27 tỉnh, thành phố (sau sáp nhập). Số lợn mắc bệnh hơn 29.642 con, số lợn chết và tiêu huỷ là 30.462 con.

Hiện, cả nước có 248 ổ DTLCP tại 20 tỉnh, thành phố (sau sáp nhập) chưa qua 21 ngày, số lợn mắc bệnh là 19.699 con, số lợn chết và tiêu huỷ là 20.280 con.

So với cùng kỳ năm 2024, số liệu của 31 tỉnh, thành phố (sau khi sáp nhập) có số ổ dịch giảm hơn 41%, số lợn chết và tiêu hủy giảm hơn 60%.

Theo ông Minh, bệnh DTLCP đang có chiều hướng gia tăng, chủ yếu tái phát các ổ dịch cũ, phát sinh ở loại hình chăn nuôi quy mô nhỏ (bình quân 50-60 con/ ổ dịch) tại các hộ gia đình nơi có điều kiện chăn nuôi không đảm bảo an toàn sinh học.

"Qua các kênh thông tin không chính thức, phản ánh từ người dân, các phương tiện truyền thông và các đoàn công tác của Cục Chăn nuôi và Thú y cho thấy tình trạng giấu dịch, không báo cáo dịch bệnh trên hệ thống đang diễn ra phổ biến, làm lây lan dịch bệnh và thách thức nghiêm trọng cho công tác phòng, chống bệnh DTLCP", ông Minh nói.

Tình trạng giấu dịch DTLCP biểu hiện dưới nhiều hình thức (bán chạy, giết mổ chui, tiêu thụ nội bộ, vứt xác lợn bừa bãi, báo cáo không đúng sự thật, thiếu sự chủ động kiểm tra từ cơ quan chức năng...), chủ yếu xuất phát từ tâm lý sợ thiệt hại kinh tế và thiếu niềm tin vào chính sách hỗ trợ.

Cũng theo ông Minh, trên thực tế, Cục cũng chưa nhận được báo cáo về trường hợp nào bị xử phạt về việc vứt xác lợn bệnh bừa bãi ra môi trường, điều này cho thấy mặc dù đã có chế tài tuy nhiên chưa đủ sức răn đe và nhiều địa phương cũng chưa áp dụng chế tài này.

Ông Minh khẳng định: "Có hiện tượng cán bộ thú y tại cơ sở lơ là, chưa thực hiện tốt công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y".

Liên quan đến quy định về chính sách hỗ trợ, khắc phục dịch bệnh động vật, Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết ngoài việc giá hỗ trợ còn thấp, thủ tục, thời gian hỗ trợ cho người chăn nuôi còn chậm: "Có trường hợp phải tới hàng quý, hàng năm, thậm chí hơn. Trong suốt quá trình như vậy, người chăn nuôi không có nguồn vốn để sản xuất nên xuất hiện tâm lý bán chạy để gỡ vốn".

Ông Minh cho rằng, để hạn chế DTLCP, người chăn nuôi cần tăng cường vệ sinh thú y, an toàn sinh học. Đặc biệt, thực hiện tiêm phòng vaccine cho đàn lợn. Hiện nay, Việt Nam có 3 loại vắc xin DTLCP được cấp GCN lưu hành: thứ nhất là vaccine NAVET-ASFVAC do Công ty CP thuốc thú y TW NAVETCO nghiên cứu, sản xuất; thứ hai là vaccine AVAC ASF LIVE do Công ty CP AVAC Việt Nam nghiên cứu, sản xuất; thứ ba vaccine Dacovac-ASF2 do Tập đoàn Dabaco nghiên cứu, sản xuất.

Tính đến nay, các doanh nghiệp đã sản xuất và cung ứng ra thị trường khoảng 6,6 triệu liều vắc xin phòng bệnh DTLCP, cụ thể: Công ty Navetco đã sản xuất 2,2 triệu liều vắc xin; trong đó: cung ứng trong nước gần 950 nghìn liều, xuất khẩu là 7 nghìn liều (sang Cộng hòa Dominica). Hiện nay, còn trong kho hơn 400 nghìn liều và đang dự kiến sản xuất khoảng 300 nghìn liều;

Công ty AVAC đã sản xuất trên 4,4 triệu liều vắc xin DTLCP (trong đó, cung ứng trong nước hơn 3,1 triệu liều, xuất khẩu trên 516 nghìn liều). Trong tháng 4/2025 sản xuất gần 71 nghìn liều. Hiện nay, trong kho còn hơn 183 nghìn liều và đang dự kiến sản xuất 150 nghìn liều.

Quản lý chặt giết mổ, buôn bán lợn ra thị trường

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị Cục Chăn nuôi và Thú y và các địa phương tăng cường giám sát, phát hiện sớm dịch bệnh; tiêu huỷ lợn mắc bệnh, nghi mắc bệnh DTLCP; báo cáo kịp thời; tiêm phòng vaccine cho đàn lợn; xây dựng vùng, cơ sở, chuỗi cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh; nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh DTLCP, vắc xin DTLCP, đánh giá hiệu quả của vắc xin với chủng vi rút tái tổ hợp mới đang lưu hành;

Tăng cường công tác kiểm dịch động vật tại các chốt kiểm dịch, cửa khẩu, bến cảng; kiểm tra chặt chẽ giấy tờ, nguồn gốc xuất xứ của lợn và sản phẩm lợn; xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, buôn bán lợn và sản phẩm lợn không rõ nguồn gốc, không có giấy kiểm dịch, đặc biệt là lợn bệnh;

Quản lý chặt chẽ việc chăn nuôi, giết mổ lợn, buôn bán lợn và việc tiêu thụ các sản phẩm thịt lợn; giám sát chặt chẽ các lò mổ, đảm bảo chỉ giết mổ lợn khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng; áp dụng các biện pháp vệ sinh, tiêu độc khử trùng tại lò mổ; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về phòng, chống dịch bệnh và an toàn thực phẩm;

Tăng cường thông tin tuyên truyền về các biện pháp phòng, chống bệnh DTLCP, đặc biệt là biện pháp sử dụng vắc xin phòng bệnh; Tuyên truyền các chế tài xử lý vi phạm hành chính, hình sự trong lĩnh vực phòng, chống dịch bệnh động vật cũng như ATTP;

Củng cố hệ thống thú y tại địa phương, đặc biệt tại cấp xã đảm bảo yêu cầu chuyên môn, hiệu lực, hiệu quả trong tình hình hiện nay (địa bàn cấp xã rộng hơn rất nhiều so với trước đây).

Xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc cho lợn và sản phẩm lợn từ trại chăn nuôi đến bàn ăn; chính sách hỗ trợ và tái đàn;

Rà soát và sửa đổi quy định pháp luật về chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y để tăng nặng mức phạt đối với hành vi giấu dịch, không báo cáo dịch bệnh, vận chuyển, buôn bán lợn bệnh, lợn không rõ nguồn gốc;

Quản lý chặt chẽ việc chăn nuôi, giết mổ lợn, buôn bán lợn và việc tiêu thụ các sản phẩm thịt lợn; giám sát chặt chẽ các lò mổ, đảm bảo chỉ giết mổ lợn khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng; áp dụng các biện pháp vệ sinh, tiêu độc khử trùng tại lò mổ; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm về phòng, chống dịch bệnh và an toàn thực phẩm;

Tăng cường thông tin tuyên truyền về các biện pháp phòng, chống bệnh DTLCP, đặc biệt là biện pháp sử dụng vắc xin phòng bệnh; Tuyên truyền các chế tài xử lý vi phạm hành chính, hình sự trong lĩnh vực phòng, chống dịch bệnh động vật cũng như ATTP;

×