Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông bày tỏ, vở kịch "Chén thuốc độc" của nhà văn, nhà viết kịch Vũ Đình Long, được ra mắt tại sân khấu Nhà hát Lớn Hà Nội vào 100 năm trước đã tạo bước ngoặt lịch sử cho nền sân khấu Việt Nam. 

Đây là sự kiện đánh dấu việc Việt hoá loại hình nghệ thuật tiếp nhận từ văn hoá phương Tây, qua quá trình phát triển, đã tiếp thu một cách chọn lọc, đầy sáng tạo để hình thành nên kịch nói Việt Nam – loại hình sân khấu vừa hiện đại, vừa mang đậm dấu ấn văn hoá dân tộc. Giúp sân khấu Việt Nam cân đối về thể loại, phong phú về nội dung phản ánh, hiện đại về nghệ thuật diễn tả, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của bản thân sân khấu, nhu cầu thưởng thức của khán giả và nhu cầu sáng tạo của nghệ sĩ.

Thứ trưởng Tạ Quang Đông cũng chia sẻ, trải qua 100 năm hình thành và phát triển, kịch nói Việt Nam cũng có sự thăng trầm cùng với mỗi giai đoạn lịch sử dân tộc, nhưng tựu chung lại là những kết quả đáng trân trọng, đó là sự phản ánh nhạy bén, kịp thời, trung thực và sâu sắc hiện thực diễn ra trong đời sống dân tộc. 

Trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc, các nghệ sĩ nói chung, nghệ sĩ kịch nói riêng đã có những hình thức biểu diễn thích hợp, có sáng tạo, có sự dũng cảm, chấp nhận khó khăn gian khổ, thậm chí những hy sinh bám sát trận địa, bám sát địa bàn để biểu diễn phục vụ, cổ vũ đồng bào chiến sĩ đang trực tiếp chiến đấu với quân thù. Những giá trị về nội dung, hình thức thể hiện của các nghệ sĩ đã tạo ra sức mạnh lớn lao trong việc cổ vũ lòng yêu nước để nhiều thế hệ thanh niên cầm súng lên đường cứu nước.

Rồi khi, đất nước hoàn toàn được độc lập, bước vào giai đoạn mới, kịch nói cùng các loại hình nghệ thuật khác đã trở thành lực lượng tiên phong, làm cánh chim báo bão, mở đầu cho thời kỳ Đổi mới của đất nước… 

Trong đại dịch Covid – 19 nguy hiểm và đang gây hậu quả nghiêm trọng trên phạm vi toàn cầu, nhiều nghệ sĩ đã sáng tác những tác phẩm động viên, khích lệ, truyền cảm hứng cho xã hội, cả trong nước và quốc tế trong phòng, chống dịch, lan toả năng lượng tích cực trong xã hội, góp phần quan trọng đưa Việt Nam trở thành một trong những nước đầu tiên có được "trạng thái bình thường mới".

Nhìn lại những đóng góp của kịch nói, Thứ trưởng Tạ Quang Đông khẳng định, một thế kỷ, so với lịch sử của một dân tộc thì chưa phải là dài nhưng so với thời gian của một thể loại văn học, nghệ thuật như kịch nói đã đủ để hình thức sân khấu này trưởng thành, phát triển lớn mạnh. 

Đó là nhờ vào sự lao động sáng tạo không mệt mỏi của đội ngũ văn nghệ sĩ qua các thời kỳ. Ngoài hàng trăm tác phẩm được sáng tạo liên tục trong suốt cả thế kỷ, kịch nói cũng đã có được một lực lượng nghệ sĩ tài năng, nhiệt huyết với nghề. 

Không chỉ góp phần sáng tạo các tác phẩm kịch mà còn đóng góp không nhỏ cho nền văn học nghệ thuật nước nhà, được nhiều thế hệ khán giả yêu mến, hâm mộ, được Đảng và Nhà nước ghi nhận, đóng vai trò hết sức quan trọng đối với nền sân khấu cách mạng nói riêng, nền văn học nghệ thuật Việt Nam nói chung.

Tuy nhiên, Thứ trưởng cũng cho rằng, trong xu thế hiện nay, do yêu cầu mới và phát triển của bản thân Kịch nói, do đòi hỏi ngày một nghiêm túc và khắt khe của khán giả, sân khấu nói chung, kịch nói nói riêng cũng cần giải quyết nhiều vấn đề, nhiều thách thức lớn mà trước hết và quan trọng nhật là không ngừng sáng tạo nên những tác phẩm có ý nghĩa về nội dung, có giá trị về nghệ thuật, để kịp thời phản ánh được những yếu tố mới của hiện thực cuộc sống hôm nay, vừa đáp ứng được nhu cầu tiếp nhận, thưởng thức của đông đảo khán giả.

Cũng tại buổi lễ, thay mặt Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, NSND Trịnh Thuý Mùi - Chủ tịch Hội cũng đã ôn lại hành trình 100 năm hình thành và phát triển của kịch nói Việt Nam. Trong đó là 3 thế vàng của kịch nói Việt Nam được đào tạo nghề từ các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, Trung Quốc, Cộng hoà dân chủ Đức… 

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công và dấu ấn đã đạt được NSND Thuý Mùi cũng chia sẻ, trong 100 năm tồn tại, kịch Việt đã sa vào khủng hoảng người xem đến cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI. Sân khấu kịch nhỏ xuất hiện mạnh mẽ cuối thế kỷ XX tại TP Hồ Chí Minh đã được coi là giải pháp tình thế cứu nguy cho cuộc khủng hoảng khán giả kịch. 

Và tiếp đó là hoạt động xã hội hoá của sân khấu kịch cũng được coi là giải pháp vãn hồi. Đến năm thứ 100 với nạn đại dịch Covid – 19 toàn cầu đã dẫn sân khấu kịch đến tình trạng "Mất trắng khán giả". Việc vực lại sức sống của thể loại kịch sau 100 năm đang là thách thức của sân khấu Việt Nam hiện đại… "Chúng tôi tin rằng sân khấu kịch nói Việt Nam sẽ được vực dậy sau đại dịch Covid – 19 và tiếp tục là người đối thoại thân thiết và đáng tin cậy của công chúng Việt Nam thế kỷ XXI" NSND Trịnh Thuý Mùi tin tưởng.

Đại diện cho thế hệ diễn viên trẻ phát biểu, Thu Quỳnh đã không kìm được cảm xúc khi nói ra những điều tâm huyết của mình. Nữ diễn viên bộc bạch rằng, ngày nay, để gắn bó với sân khấu, các diễn viên phải có niềm đam mê và tình yêu mãnh liệt, vượt qua những khó khăn về điều kiện kinh tế. Cô mong ước kịch nói được hưng thịnh như vài chục năm trước. 

"Khi đã yêu sân khấu thì không thể từ bỏ được. Vì vậy, tôi hy vọng tiếp bước các thế hệ đi trước, sáng tạo nên nhiều tác phẩm hay đến gần công chúng" Thu Quỳnh nói.

Nữ diễn viên sinh năm 1988 cũng cho rằng, các nghệ sĩ tiền bối đã không chỉ truyền nghề mà còn truyền lửa cho thế hệ của cô rất nhiều. Chỉ cần được nhìn tấm gương hăng say lao động nghệ thuật của các nghệ sĩ đáng tuổi ông bà, chú bác... của mình trên sân khấu là cô lại cảm thấy như được tiếp thêm năng lượng. Và cô luôn mong được nói một lời cảm ơn thật sâu sắc từ đáy lòng mình dành cho các bậc tiền bối.

×