Trong mấy ngày Tết vừa qua, sáng nào anh Phan Văn Tiến (43 tuổi, ở xã Bình Ngọc, TP.Tuy Hòa, Phú Yên) cũng xuống sông Đà Rằng (hạ lưu sông Ba) để cào hến. “Lạnh cắt da cắt thịt nhưng quen rồi. Một ngày đãi được 20kg hến, 5.000 đồng/kg nguyên vỏ, kiếm được 100.000 đồng” - anh nói khi đang dầm mình dưới dòng sông mờ sương.

Theo anh Tiến, nghề cào hến có thể túc tắc làm quanh năm, trừ những ngày bão lũ. Ban đầu cũng rất ngại ngâm mình dưới dòng nước buốt, lặn cào rất đau lưng, nhưng vì mưu sinh nên vẫn phải cố làm. Nhà anh cũng đã có mấy thế hệ cào hến trên sông Ba. Buổi sáng ở khúc sông gần cửa Đà Diễn đổ ra biển, luôn có hàng trăm người ngâm mình cào hến. Vùng cửa sông giàu phù sa, là điều kiện lý tưởng để hến sinh sôi nảy nở dưới lớp bùn cát đáy sông. Dụng cụ bắt hến là những bàn cào nối với lồng lưới sắt mắt nhỏ để giữ hến lại; khi kéo dàn cào dưới đáy sông thì sỏi và hến sẽ bị giữ lại trong lồng lưới. Người khỏe bền sức có thể ra giữa dòng sông cào đãi, sau đó lên bờ gạt bỏ sỏi để lấy những con hến đem ra chợ bán. Cũng có người tách lấy thịt hến rồi mới giao hàng.

Nghề cào hến trên sông Ba.  Ảnh: Hùng Phiên

Hến tươi đem về ngâm trong nước sạch hoặc nước vo gạo một đêm để hến nhả sạch bẩn rồi cho vào nước sôi để bung tách vỏ, lọc lấy thịt. Một thau hến to chỉ lấy được một rổ nhỏ thịt hến, ngồi chia ra từng túi nhỏ để chạy phiên chợ sáng. Chất liệu tươi ngon nên người chế biến ít cần cầu kỳ khi làm món với hến. Hến nấu cháo, nấu riêu, nấu canh mồng tơi, rau tập tàng,… thơm sực mà nhẹ nhàng lắng đọng, không “to miếng, đắt tiền” như nhiều loài thủy sản khác.

Tuy nhiên, khoái khẩu phổ biến ở Tuy Hòa là món hến xào sả ớt, xúc với bánh tráng nướng. Không nhiều nguyên liệu chen vào như món hến xào ở mấy nơi khác, hến xào sả ớt ở đây đúng như tên gọi, chủ lực chỉ là thịt hến, sả và ớt. Chỉ việc cho dầu ăn nóng lên rồi cho ớt, sả xắt mỏng, thịt hến vào trộn đều tay trên lửa lớn, nêm nếm vừa miệng, chờ hến chín săn lại, rắc thêm vài cọng rau mùi, 5 phút thế là xong! Lai rai xúc bánh tráng rồi làm tô cháo hến nóng sực, là có một bữa hến căng kềnh…

Từ chỉ dùng ăn trong gia đình, giờ các món hến đã được đưa vào thực đơn của nhiều nhà hàng ở Tuy Hòa. Nhưng có lẽ nhâm nhi món hến thú vị nhất là trên chiếc du thuyền đậu quanh quẩn bên bến Đà Rằng, gần kề nơi người ta cào hến mỗi ngày. Ông chủ đơn vị du lịch này ngó ra mặt sông bảo: Mình định lập tour ngâm mình cào hến, hổng biết liệu có… hút du khách?

×