Vì sao đường dây sản xuất sữa giả, thu lợi 500 tỷ đồng, bán ra thị trường nhiều năm không bị phát hiện?

Trao đổi với PV Dân Việt, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, đây là một trong những vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, có hàng ngàn người bị thiệt hại trong vụ án này, gây bức xúc trong dư luận xã hội và đe dọa đến sức khỏe của người tiêu dùng.

Để sản xuất hàng giả rồi đưa ra thị trường cạnh tranh với hàng thật, "phù phép" thành thần dược, hàng hiếm giá rẻ, khiến cho người tiêu dùng tin tưởng mua sản phẩm và những người làm ăn gian dối hưởng lợi, thu lợi bất chính thì sẽ có 3 khâu chính: Khâu sản xuất, khâu quảng cáo giới thiệu sản phẩm và khâu bán hàng. Vì vậy, những vụ án sản xuất hàng giả sẽ có rất nhiều đối tượng tham gia ở những vai trò khác nhau.

Trước tiên, đối với vấn đề sản xuất hàng giả là thực phẩm, cơ quan chức năng sẽ làm rõ việc thành lập và hoạt động của các doanh nghiệp này như thế nào, ý tưởng, động cơ phạm tội nảy sinh từ đâu? Đối tượng nào là chủ mưu bàn bạc phân công để các đồng phạm cùng nhau thực hiện hành vi sản xuất hàng giả?

Trong vụ sữa giả này, có hai bị can là người đại diện theo pháp luật của hai doanh nghiệp. Cụ thể, Hoàng Mạnh Hà (SN 1979, cổ đông góp vốn, Giám đốc, người đại diện theo pháp luật của Công ty Rance Pharma từ tháng 8/2021 đến tháng 8/2024; cổ đông góp vốn Công ty Hacofood Group); Vũ Mạnh Cường (SN 1979, cổ đông góp vốn, Giám đốc, người đại diện theo pháp luật của Công ty Hacofood Group từ tháng 4/2022 đến tháng 10/2024; cổ đông góp vốn Công ty Rance Pharma).

Hai bị can là người trực tiếp chỉ đạo điều hành hoạt động sản xuất hàng giả là thực phẩm, sữa bột. Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ việc cấp phép hoạt động, đăng ký lưu hành, quy trình sản xuất, nguyên liệu, quá trình đưa ra thị trường để làm rõ trách nhiệm của các bị can, làm rõ trách nhiệm của những người có liên quan, kể cả là trách nhiệm của cơ quan chức năng trong công tác quản lý.

“Đối với các loại hàng hóa là thực phẩm thì hiện nay các quản lý vẫn là ‘tiền kiểm’, đơn vị sản xuất tự công bố sản phẩm và chịu trách nhiệm về chất lượng của sản phẩm theo nội dung đã công bố. Cơ quan quản lý nhà nước chỉ quản lý ở khu công bố sản phẩm, khi sản xuất thì đơn vị này phải sản xuất ra sản phẩm đạt chất lượng như công bố”, luật sư Cường nêu.

Luật sư Cường cho rằng, nếu quá trình lưu hành sản phẩm, bán sản phẩm ra thị trường mà cơ quan chức năng thanh tra, kiểm tra phát hiện ra chất lượng sản phẩm không đảm bảo theo tiêu chuẩn đã công bố thì sẽ bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự tùy thuộc vào chất lượng của sản phẩm và những vi phạm cụ thể.

Cách quản lý này khá phổ biến ở nhiều quốc gia để đảm bảo hoạt động tự do kinh doanh, giảm bớt các thủ tục hành chính và để hàng hóa sản xuất được nhiều hơn, đưa ra thị trường dễ dàng hơn. Tuy nhiên, cách quản lý “tiền kiểm” này được đánh giá có nhược điểm so với “hậu kiểm” đó là nếu đơn vị kinh doanh không tuân thủ pháp luật, sản xuất ra hàng kém chất lượng thì hàng hóa đã lưu hành, đã giao dịch, có người bị hại rồi thì cơ quan chức năng mới phát hiện, mới xử lý.

“Đó là lý do khiến cho các đối tượng này đã bán ra thị trường nhiều năm sữa không đảm bảo chất lượng, có tới gần 600 sản phẩm được xác định là giả thì cơ quan chức năng mới phát hiện. Lợi dụng vào đặc điểm quản lý kinh doanh như hiện nay nên các đối tượng đã sản xuất hàng giả với khối lượng đặc biệt lớn, bán ra thị trường một thời gian rất dài và thu lợi bất chính đến 500 tỷ đồng mới bị phát hiện”, luật sư Cường đánh giá.

Cần làm rõ vai trò người nổi tiếng quảng cáo sữa bột giả

Điều đáng chú ý, luật sư Cường cho hay, để bán được số lượng hàng giả, hàng kém chất lượng khổng lồ như vậy, các đối tượng sử dụng rất nhiều chiêu trò quảng cáo thổi phồng công dụng, tác dụng biến sữa như thần dược, như một sản phẩm thần kỳ có thể làm cho trẻ em cao lớn nhanh chóng, khỏe mạnh, thông minh, người già khỏi bệnh,... khiến nhiều người tin tưởng. Ngoài ra còn có sự tiếp tay của rất nhiều người có sức ảnh hưởng trên không gian mạng.

Theo Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp, quá trình điều tra vụ án, cơ quan điều tra sẽ làm rõ hành vi quảng cáo sai sự thật, quảng cáo gian dối và xử lý đối với những người đã tiếp tay cho các hoạt động bán hàng giả này để xử lý theo quy định của pháp luật.

Đối với khâu quảng cáo, tiếp thị sản phẩm, đây là khâu trung gian quan trọng khiến cho sản phẩm thâm nhập sâu vào thị trường, đến tay người tiêu dùng. Cùng với nhãn mác, bao bì bắt mắt, những lời quảng cáo có cánh, hứa hẹn, cam kết về chất lượng, về công dụng vượt trội khiến cho nhiều nạn nhân tin tưởng, đặc biệt là phụ nữ mang thai, người già, người bệnh và trẻ nhỏ…

"Với những quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng của sản phẩm thì nhiều người tưởng rằng sử dụng các loại sản phẩm này sẽ mang lại sức khỏe, giá trị dinh dưỡng cao. Cho đến khi cơ quan chức năng kiểm tra phát hiện ra hàng giả thì nhiều người mới ngỡ ngàng và bất bình, bức xúc vì bản thân bị lừa một thời gian rất dài, tốn kém rất nhiều tiền của chi phí mà sử dụng phải sản phẩm không đảm bảo chất lượng, thậm chí còn có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe", luật sư Cường nhấn mạnh.

Bởi vậy, quá trình điều tra vụ án này, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ hoạt động quảng cáo, những người đã tham gia hoạt động quảng cáo để xác định có hành vi vi phạm về quảng cáo hay không? Quá trình thực hiện các hoạt động quảng cáo, tiếp thị liên kết thì những người này có biết đây là hàng kém chất lượng hay không, có tiếp tay giúp sức cho hành vi bán hàng giả hay không?

Nếu kết quả điều tra cho thấy những người này biết đó là hàng giả, kém chất lượng nhưng vì được trả lợi nhuận cao nên vẫn giúp sức cho các đối tượng thực hiện hành vi bán hàng giả thì sẽ bị xử lý hình sự về tội buôn bán hàng giả là thực phẩm với vai trò đồng phạm.

Trường hợp không chứng minh được vai trò đồng phạm nhưng có hành vi vi phạm về quảng cáo thì người thực hiện hành vi quảng cáo gian dối cũng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự với hành vi này. Đây là vụ án rất phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân. Hành vi phạm tội kéo dài, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, quyền lợi của người tiêu dùng, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

“Có lẽ tới đây, chúng ta cũng cần phải bổ sung các quy định của pháp luật để tăng cường kiểm soát hàng hóa đầu ra, tăng cường công tác kiểm tra đối với các hàng hóa là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe của nhân dân”, luật sư Cường chia sẻ thêm.

Như Dân Việt đưa tin, mới đây, Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam 8 bị can về tội "Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm" và "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng" trong đường dây sản xuất, tiêu thụ sữa giả mang nhãn Rance Pharma và Hacofood Group. Đứng đầu đường dây là Hoàng Mạnh Hà và Vũ Mạnh Cường.
Từ năm 2021 đến khi bị bắt, nhóm này lập nhiều công ty “sân sau”, hợp thức hóa hơn 573 nhãn sữa bột giả, nhắm vào nhóm người dùng dễ bị tổn thương như bệnh nhân tiểu đường, suy thận, phụ nữ mang thai, trẻ sinh non. Tổng doanh thu bất chính ước gần 500 tỷ đồng.

×