Trước mắt, việc thí điểm sẽ được thực hiện ở 4 tỉnh (Quảng Ninh, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam) với hai hoạt động sản xuất kinh doanh là nhiệt điện than và xi măng. Thời gian thực hiện thí điểm từ 1/1/2020 đến 31/12/2020.

Theo Tổng cục Lâm nghiệp, trong vài thập kỷ gần đây, biến đổi khí hậu và định giá khí thải CO2 là những vấn đề đang được các quốc gia quan tâm trong khuôn khổ Công ước Khung của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu. Định giá khí thải CO2 là cơ chế để các doanh nghiệp trả một khoản tiền tương ứng với lượng CO2 họ thải ra môi trường trong quá trình hoạt động kinh doanh. 

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: TTXVN.

Tính đến năm 2018, 52 sáng kiến định giá khí thải CO2 đã được triển khai hoặc dự kiến sẽ được thực hiện ở 46 quốc gia. Các sáng kiến này được dự kiến sẽ bù đắp được 11 tỷ tấn CO2, chiếm 19,5% lượng khí thải toàn cầu, với tổng giá trị là 79,62 tỷ USD.

Nhìn chung, 88 quốc gia, chiếm 56% lượng khí thải toàn cầu, có kế hoạch thực hiện các cơ chế định giá khí thải CO2 để đạt được cam kết đã nêu trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Hiện nay có hai cách tiếp cận để định giá khí thải CO2, đó là cơ chế thuế các - bon và cơ chế thương mại các -bon. Trong đó, cách tiếp cận thứ hai được cho là phù hợp với các nước chưa có thị trường các - bon, hoặc khó tiếp cận với thị trường các - bon.

Việt Nam đã tham gia ký Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu (2015),  đệ trình Báo cáo đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC Việt Nam) cho Ban thư ký Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, theo đó Việt Nam cam kết đến năm 2030, bằng nguồn lực trong nước sẽ giảm 8% lượng phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát triển thông thường.

Chi trả dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các - bon của rừng là cơ hội để có nguồn lực thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính theo cam kết, góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia về Biến đổi khí hậu, Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh.

Hoạt động sản xuất xi măng sẽ phải trả phí dịch vụ môi trường rừng cho dịch vụ hấp thụ, lưu giữ các bon của rừng. Ảnh: I.T

Kết quả nghiên cứu, khảo sát  cho thấy, các nhà máy nhiệt điện của 3 tỉnh Quảng Ninh, Thanh Hóa và Quảng Nam đều là cơ sở phát thải lớn, phát thải từ 1,5 - 7,3 triệu tấn CO2/cơ sở/năm. Tương tự, tất cả các nhà máy xi măng, phát thải từ 0,7 - 3,1 triệu tấn CO2/cơ sở/năm.

Theo Dự thảo Quyết định, có 20 đối tượng tham gia thí điểm chi trả trên địa bàn 4 tỉnh: Quảng Ninh, Thanh Hóa, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, gồm 9 tổ chức hoạt động sản xuất, kinh doanh nhiệt điện than; và 11 tổ chức hoạt động sản xuất, kinh doanh xi măng.

Hình thức chi trả được áp dụng chi trả gián tiếp ủy thác qua Quỹ bảo vệ và phát triển rừng cấp tỉnh, vì thời gian thí điểm ngắn, cần dựa vào đội ngũ cán bộ của Quỹ bảo vệ và phát triển rừng cấp tỉnh để tiết kiệm chi phí quản lý, bảo đảm tính thống nhất trong quá trình chi trả dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các - bon với các dịch vụ môi trường rừng khác.

Về mức chi trả, đối với tổ chức sản xuất, kinh doanh nhiệt điện than, mức thu 4 đồng/kwh (tương đương 2 USD/tấn CO2); đối với tổ chức sản xuất, kinh doanh xi măng mức thu 2.100 đồng/tấn Clanhke (tương đương mức thu 1,35 USD/tấn CO2).

Mức chi trả này thấp hơn mức Ngân hàng Thế giới dự kiến mua giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ là 5 USD/tấn CO2. Mức chi trả đối với tổ chức sản xuất, kinh doanh xi măng chỉ bằng 11,2% mức chi phí tạo ra 1 tấn CO2 được hấp thụ và lưu giữ các - bon bởi cây rừng (11,13 USD/tấn CO2); tương tự mức chi trả đối với tổ chức sản xuất, kinh doanh nhiệt điện than chỉ bằng 11,96% mức chi phí tạo ra 1 tấn CO2 được hấp thụ và lưu giữ các - bon bởi cây rừng.

Theo kết quả tính toán của Tổng cục Lâm nghiệp, mức tiền chi trả này sẽ làm tăng giá thành sản xuất điện cũng như giá thành sản xuất xi măng của các nhà máy lên khoảng 0,29% và mức tăng này vẫn nằm trong khoảng tăng giá thành thực tế của lĩnh vực sản xuất nhiệt điện, xi măng là 0,3-1,0/năm, nên không tác động nhiều đến tính cạnh tranh, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tham gia thí điểm.

Với mức chi trả này, dự kiến 4 tỉnh thí điểm sẽ thu được khoảng 172 tỷ đồng/năm. Đây là nguồn thu đáng kể để phục vụ cho công tác trồng, chăm sóc, và bảo vệ rừng tại các địa phương.

Loại rừng được chi trả là loại rừng có tiềm năng hấp thụ và lưu giữ các - bon và được duy trì ổn định trong thời gian tương đối dài, như: rừng tự nhiên; rừng trồng đặc dụng, phòng hộ; rừng ngập mặn. Riêng đối với rừng sản xuất tham gia vào hoạt động này, phải được cấp chứng chỉ rừng.

Thứ trưởng Thường trực Bộ NNPTNT Hà Công Tuấn khẳng định, Việt Nam đang thực hiện giảm phát thải khí nhà kính, phát triển nền kinh tế xanh với quyết tâm cao, từng bước hình thành thị trường tín chỉ Co2 bởi đây là một xu thế tất yếu, là công cụ quan trọng mà toàn cầu đang tập trung thực hiện.

"Dù việc thí điểm chi trả dịch vụ môi trường rừng đối với dịch vụ hấp thụ, lưu giữ cac-bon của rừng có khó khăn nhưng đây là việc phải làm sớm, bắt buộc phải làm theo đúng thông lệ quốc tế, đồng thời đảm bảo quyền và lợi ích của các bên" - Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhấn mạnh.

×