Đứa con kể với mẹ, trong cơn ác mộng cháu thấy mình đi thi, trường thi nằm hun hút trong một khu rừng rộng lớn. Đề bài rất dễ nhưng suốt buổi thi, con không làm được bài, viết thế nào cũng không kịp...

Con càng hoảng loạn hơn khi sắp hết giờ, con lại buồn... đi tiểu. Con xin ra ngoài, chạy mãi, chạy mãi tìm chỗ đi vệ sinh. Con chạy như có ai đuổi phía sau vừa lo hết giờ làm bài...

Đến khi giật mình tỉnh giấc thoát khỏi cơn ác mộng đó, mới hay mình đã tè dầm trên giường. Con run rẩy nói với chị: "Mẹ ơi, con không thi vào lớp 10 đâu".

Chị Lê Ngọc Phương, ở TP Thủ Đức, TPHCM nói về câu chuyện của con gái mình đang học lớp 9, chuẩn bị thi vào lớp 10 gặp phải xảy ra vào hai tuần trước.

Sau hôm đó, chị Phương suy nghĩ nhiều về giấc mơ của con, về nỗi sợ hãi con đang đối mặt và cả lời đề nghị thiết tha: "Con không muốn thi lớp 10".

Hai năm nay, bắt đầu từ lớp 8, con gái chị bắt đầu dốc sức ôn thi lớp 10. Cháu không quá xuất sắc nhưng cũng thuộc nhóm học lực khá. Ngoài giờ học trên trường, buổi tối và cuối tuần, hầu như con chị kín lịch học thêm, về nhà lại thức đêm giải bài tập, đề cương.

Nhìn thấy con đầy mệt mỏi, căng thẳng nhưng chị Phương vẫn nghĩ, học sinh nào cũng phải trải qua giai đoạn này. Như cả triệu học sinh trong cả nước, học hết lớp 9 thì phải tìm bằng được một chỗ ở lớp 10 công lập.

Mặc dầu đó là sự cạnh tranh căng thẳng, là sự lo âu và cả nỗi sợ hãi đè nặng lên tinh thần con trẻ.

Chị và cả con - trước những cơn ác mộng của cháu - chưa từng nghĩ làm cách khác, đi lối khác, chỉ chăm chăm bước theo một con đường cứng nhắc được lập sẵn.

Nhiều ngày sau, chị nói với con một cách nghiêm túc: "Con có thể không tham gia vào kỳ thi lớp 10". Cháu nhìn mẹ đầy ngạc nhiên, kèm một tiếng thở phào.

Hai mẹ con trao đổi, nếu không thi vào lớp 10, con có thể chọn học nghề dựa vào sở thích và năng lực của con. Một phương án cũng được dự phòng là con có thể theo học trường tư.

Người mẹ cho hay, đến lúc này chị nhận ra tinh thần, sức khỏe của con quan trọng hơn những kỳ thi. Chị cần sòng phẳng nói với con rằng phía trước có nhiều con đường, nhiều lối đi. Việc thi rớt là hoàn toàn bình thường, không để một kỳ thi chỉ diễn ra trong 1-2 ngày đày đọa, làm mình phải khổ sở.

Chị Phương trải lòng: "Thi vào lớp 10 là kỳ thi quá khốc liệt với con trẻ. Khi giáo dục chưa giảm tải được cho con thì tôi với trách nhiệm của một người mẹ, phải làm điều đó vì con mình.

Tôi đồng ý để con không tham gia vào kỳ thi này. Còn nếu cháu vẫn muốn thi, tôi nói với con: "Con được quyền thi rớt!".

Học sinh chủ động "nói không" với thi lớp 10

Học sinh rơi vào căng thẳng dẫn đến tình trạng gặp ác mộng, tè dầm, lo âu trước và sau mỗi kỳ thi theo các bác sĩ là chuyện thường gặp. Thậm chí, đã có nhiều lời cảnh báo, vào mùa thi, các khoa tâm thần nhi rơi vào quá tải, bác sĩ khám bệnh không xuể cho học sinh gặp áp lực thi cử.

Tại TPHCM, theo kế hoạch phân luồng, hàng năm chỉ có khoảng gần 70% học sinh lớp 9 có chỗ ở lớp 10 công lập. Nhiều năm gần đây, nhiều học sinh ở TPHCM đã chủ động không tham gia vào kỳ thi này được gọi là khốc liệt bậc nhất này.

Năm 2023, có gần 20.000 học sinh ở TPHCM từ chối tham gia kỳ thi, chủ động với những lựa chọn khác như học nghề, học giáo dục thường xuyên, học trường tư hoặc đi du học.

Trước áp lực của kỳ thi lớp 10 đè nặng lên vai học sinh và phụ huynh, ông Đỗ Minh Hoàng - Giám đốc Trung tâm GDTX Chu Văn An, TPHCM - nói thẳng: "Không thi thì sẽ không phải đối diện với áp lực, không thi thì sẽ không... rớt!".

Ông Hoàng nêu quan điểm, học sinh được quyền nói "không" với kỳ thi này. Nhất là với các em học sinh có năng lực, điều kiện kinh tế chưa phù hợp với việc sau lớp 12 sẽ học đại học ngay nên xác định theo con đường học nghề, học song song văn hóa và học nghề.

Đến năm 18 tuổi, các em có bằng trung cấp nghề, đồng thời có thể có thêm bằng THPT. Với bằng này, các em có thể liên thông học cao đẳng thêm 1,5 năm rồi đi làm hoặc có thể đi làm ngay, nếu có nguyện vọng có thể học đại học trực tuyến trong khi đi làm.

Lựa chọn này, theo ông Hoàng đầu tiên sẽ giúp bản thân học sinh và phụ huynh thoát khỏi áp lực của kỳ thi. Khi lựa chọn vừa sức với khả năng và điều kiện sẽ giúp bản thân hạnh phúc và gia đình tránh được gánh nặng học phí đại học.

×