Theo TimeTW, Lục Tốn (183-245), tự Bá Ngôn, người Ngô Quận thuộc Dương Châu. Ông sinh ra trong gia đình danh gia vọng tộc ở Giang Đông.

Kẻ thù của Tôn gia

Cha Lục Tốn mất sớm, từ nhỏ Tốn đã đi theo người chú Lục Khang, là Thái thú quận Lư Giang. Lục Tốn lớn lên trong lúc chiến tranh quân phiệt giữa các chư hầu nổ ra ngày càng ác liệt.

Năm 193, Viên Thuật chạy từ Nam Dương về Thọ Xuân thuộc Dương châu. Vì thiếu lương nên Viên Thuật hỏi vay Lục Khang. Lục Khang coi Viên Thuật là quân phản nghịch chống nhà Hán nên không đáp ứng. Viên Thuật tức giận bèn sai Tôn Sách mang quân đánh Lư Giang.

Lục Khang khi đó 70 tuổi, giữ được thành 2 năm thì thất thủ.  Lục Khang và gia tộc không bị giết nhưng hơn 1 tháng sau thì phát bệnh qua đời. Gia tộc họ Lục hơn 100 người gặp cảnh đói khát, bị chết hơn một nửa. Bản thân Lục Tốn phải chạy trốn về quê mới có thể sống sót.

Năm 200, Tôn Sách qua đời, em trai là Tôn Quyền kế vị. Khi đó, Tôn Quyền 19 tuổi còn Lục Tốn 18 tuổi.

Tôn Quyền rất muốn thu hút sự ủng hộ của các gia tộc lớn ở Giang Đông, bèn cho con em các dòng họ lớn được làm quan. Lục Tốn nằm trong số đó.

Thấy Lục Tốn có tài và cũng muốn xóa đi thù hằn gia tộc, Tôn Quyền mang con gái Tôn Sách gả cho ông. Khi được hỏi kế sách dựng nước, Lục Tốn phân tích tình hình đương thời và khuyên Tôn Quyền chưa vội tranh hùng thiên hạ mà hãy củng cố Giang Đông, giải quyết vấn đề các dân tộc thiểu số. Tôn Quyền nghe theo và giao cho chính Lục Tốn đảm nhận trọng trách này.

Dần dần, mối quan hệ Tôn Quyền, Lục Tốn trở nên gần gũi hơn. Lục Tốn cũng không muốn báo thù mà chỉ một lòng tận trung với Tôn Quyền.

Năm 219, khi Lã Mông đem quân chiếm Kinh Châu, uy chấn Trung Hoa, Lục Tốn đã được Lã Mông tiến cử với Tôn Quyền làm người kế tục.

Đánh tan 70 vạn quân Lưu Bị

Sau khi Kinh Châu thất thủ còn Quan Vũ mất mạng, Lưu Bị vô cùng oán hận Đông Ngô. Cuối năm 220, Tào Phi ép Hán Hiến Đế nhường ngôi, xưng đế và kiến lập nhà Tào Ngụy, sau đó không lâu Lưu Bị cũng lên ngôi ở Thành Đô, kiến lập Thục Hán là sự kế thừa của nhà Hán.

Bỏ ngoài tai lời can ngăn của các đại thần, Lưu bị thống lĩnh 70 vạn quân, đích thân ngự giá thân chinh. Trong bối cảnh quân Ngô liên tiếp thất bại, Tôn Quyền phong Lục Tốn làm Đại đô đốc, chỉ huy quân Ngô chống lại Thục Hán.

Lên nắm quyền, Lục Tốn ra lệnh cho các tướng dưới quyền chỉ cố thủ, không được manh động trước những lần khiêu chiến của Lưu Bị. Chỉ đến khi quân Thục có dấu hiệu bị bệnh dịch, Lục Tốn mới xua quân phản công.

Đầu tiên, Lục Tốn cho quân giả vờ tấn công vào 1 trong số các doanh trại của quân Thục nhằm đánh lạc hướng các tướng Thục.

Kế đến ông lệnh cho quân sỹ dùng hỏa công tấn công vào các trại còn lại. Sau cùng, Lục Tốn ra lệnh 3 mặt giáp công doanh trại Thục Hán. Quân thục đại bại nhanh chóng, toàn quân gần như bị tiêu diệt.

Sau thất bại “muối mặt” này, Lưu Bị rút chạy về Bạch Đế thành và qua đời một năm sau đó. Uy danh Lục Tốn lẫy lừng kể từ đó.

Khiến đại tướng Tào Ngụy ôm hận mà chết

Không lâu sau khi Lưu Bị qua đời, Gia Cát Lượng tái lập liên minh Ngô-Thục chống Tào Ngụy. Nhờ vậy mà Lục Tốn có thể dốc toàn tâm, toàn ý chống Tào.

Năm 222, Đông Ngô đoạn tuyệt mối giao hảo với Tào Ngụy. Tôn Quyền tự xưng là Ngô Vương. Ngụy Văn Đế Tào Phi đích thân dẫn đại quân thảo phạt Đông Ngô.

Xung đột quân sự Ngô-Ngụy kéo dài 4 năm thì Tào Phi bệnh mất, con trai Tào Duệ tiếp tục duy trì chính sách của cha.

Năm 228, trong bối cảnh Gia Cát Lượng mở chiến dịch Bắc phạt Tào Ngụy, Tôn Quyền cũng có cách chống Tào bằng kế trá hàng. Khi ấy, lãnh thổ Đông Ngô có quận Bà Dương, giáp Trường Giang, đối diện với Dương Châu thuộc Tào Ngụy.

Theo kế này, Thái Thú Bà Dương bị giết vì tội mưu phản, Tôn Quyền đưa Chu Phường lên thay. Chu Phường dùng bài “khổ nhục kế”, thuyết phục đại quân Tào Ngụy, do Tào Hưu chỉ huy tiến về phía nam, tấn công Đông Ngô.

Biết tin kẻ địch trúng kế, Tôn Quyền giao cho Lục Tốn chỉ huy chiến dịch đánh úp quân Tào Hưu.

Điểm mấu chốt trong chiến dịch là trận đánh tại sườn núi nằm giữa Hợp Phì và huyện Hoàn. Thời điểm thống lĩnh đại quân tiến vào  Đông Ngô, Tào Hưu đã nhận được tình báo nói rằng Chu Phường có khả năng trá hàng. Nhưng đại tướng phe Ngụy vẫn quyết tiến công vì tự tin vào tài cầm quân cũng như binh lực hùng hậu.

Đợi đến khi quân Ngụy mệt mỏi, Lục Tốn ra lệnh đột kích bất ngờ trong đêm, khiến quân Tào hoảng loạn. Đại tướng Tào Hưu sau một hồi chống trả bất thành bèn ra lệnh rút quân. Quân Ngụy chỉ rút chạy về kịp khi viện binh đến ứng cứu.

Chiến dịch phản kích Tào Ngụy của Lục Tốn thành công mỹ mãn, tiêu diệt 10.000 quân Ngụy. Bản thân Tào Hưu vì quá căm hận trận chiến bại này mà qua đời cùng năm.

Nạn nhân của sự tranh giành quyền lực

Sau này, Tôn Quyền giao Lục Tốn giáo dục các hoàng tử. Con thứ của Tôn Quyền là Tôn Lự mê chọi gà, Lục Tốn nghiêm khắc nói: “Quân hầu phải chăm đọc kinh điển để gia tăng kiến thức, chơi trò đó phỏng ích gì?”. Tôn Lự ngộ ra bèn phá hủy trường gà.

Cháu Tôn Quyền là Hiệu úy Tôn Tùng được Tôn Quyền yêu quý, nhưng không nghiêm quân kỷ, buông lỏng cho quân sĩ làm bậy, Lục Tốn bắt phạt cạo đầu tên lính vi phạm trước mặt mà Tôn Tùng không dám oán trách.

Năm 244, thừa tướng Đông Ngô là Cố Ung qua đời. Tôn Quyền bổ nhiệm Lục Tốn, năm đó đã 62 tuổi lên thay. Khi đó, trong triều xảy ra việc tranh chấp ngôi thái tử giữa Tôn Hòa và Tôn Bá.

Cuốn Ngô Lục có chép lại rằng, Tôn Quyền nghe lời gièm pha của các đại thần, muốn phế bỏ thái tử Tôn Hòa lập người khác.

Có người núp nghe được báo cho Thái tử, Tôn Hòa vội nhờ Lục Tốn dâng biểu khuyên ngăn. Lục Tốn 3 - 4 lần dâng biểu ngăn Tôn Quyền, khiến ông rất tức giận, nhưng Lục Tốn là trọng thần nên không xử lý. Lục Tốn nhiều lần cầu kiến, nhưng Tôn Quyền không cho gặp và truy xét những người đã làm lộ chuyện cơ mật này, đồng thời cho người đến trách mắng Lục Tốn.

Không những Thái Tử Tôn Hòa bị phế bỏ mà những người cháu của Lục Tốn cũng bị cách chức. Năm 245, Lục Tốn qua đời ở tuổi 63. Cả đời ông tiết kiệm, tri túc nên khi chết trong nhà chẳng có của cải gì, theo cuốn Phẩm Tam quốc của tác giả Dịch Trung Thiên.

Về vấn đề này, các học giả Trung Quốc sau này nhận định, Lục Tốn nhầm tưởng họ Tôn đã hết nghi kị dòng họ Lục bởi mối thù năm xưa. Trên thực tế, Tôn Quyền chưa bao giờ hoàn toàn tin tưởng họ Lục.

Lục Tốn còn tự cho mình có trách nhiệm với thiên hạ nên can thiệp vào "việc nhà" của Tôn Quyền.  Điều đó đã khiến Tôn Quyền không bằng lòng, lấy cớ để loại bỏ các con cháu của Lục Tốn làm quan trong triều.

×