Bình luận
0
Cụ thể, Bia Phước Thiện được phát hiện vào năm 1992 tại một cánh đồng thuộc thôn Phước Thiện, xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận, cách thành phố Phan Rang - Tháp Chàm 10km về phía Tây.
Bảo vật Quốc gia bia Phước Thiện hiện được trưng bày ở bảo tàng tỉnh Ninh Thuận. Ảnh: Đức Cường
Qua nghiên cứu đây là một hiện vật quý có niên đại từ cuối thế kỷ thứ VIII, giúp các nhà nghiên cứu lịch sử Champa gợi mở về lịch sử Panduranga nói chung và nơi phát hiện Bia Phước Thiện nói riêng.
Văn bia Phước Thiện có những đoạn viết quan trọng liên quan đến đời sống xã hội, tôn giáo và việc xây dựng đền tháp ở Panduranga trong những thế kỷ VIII – IX. Văn khắc Chăm thời kỳ đầu, ngôn ngữ biểu đạt luôn luôn là tiếng Phạn (Sancrit), khởi nguồn từ Ấn Độ.
Bia Phước Thiện được làm bằng đá sa thạch cao cao là 93,2cm, thân bia để khắc chữ có chiều cao là 78,8cm.
Gần với thân bia là phần khớp mộng dạng khối hộp chữ nhật thót đáy để cắm vào để bia là 14,4cm (bị tróc đôi chút), bề dày bia là 12,1cm. Bia Phước Thiện có dạng mũi lá đề, điểm lượn tròn rộng nhất của hình lá đề là 44,5cm và hơi thon xuống dưới.
Cận cảnh những chữ viết trên bia Phước Thiện. Ảnh: Đức Cường
Trên 2 mặt của bia Phước Thiện có khắc chữ dang Sanscrit (các mặt của tấm bia đặt tên với ký hiệu như sau: Mặt chính (mặt trước) của bia được gọi là Mặt A, mặt sau lưng là Mặt B).
Nội dung văn bản ghi trên bia được các nhà nghiên cứu về khảo cổ học và ngôn ngữ học xác định đã được khắc vào thời kỳ của Satyavarman, niên đại 705 thuộc kỷ nguyên Saka (năm 783 sau Công nguyên), khoảng cuối thế kỷ VIII. Về hình dạng ký tự là kiểu chữ cổ cùng một người khác. Chữ viết được khắc rất tinh xảo và bao gồm các họa tiết trang trí xuyên suốt, chữ viết trang trí công phu này là duy nhất trong kho văn bản Champa.
Bảo vật thứ 3 được công nhân đợt này là tượng thờ Vua Pô Klong Garai, hiện thờ tại Tháp Pô Klong Garai, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận). Tượng thờ Vua Pô Klong Garai có niên đại vào khoảng cuối thế kỷ XVI - đầu thế kỷ XVII.
Cụm tháp Chăm Po Klong Garai nơi thờ tượng thờ Vua Pô Klong Garai ở phường Đô Vinh, TP. Phan Rang - Tháp Chàm. Ảnh: Đức Cường
Tháp Pô Klong Garai, tiếng Châm gọi là "Bimong Po Klong Garai" nằm trên đồi Trầu "Mbuen Hala" thuộc địa phận phường Đô Vinh, cách trung tâm thành phố Phan Rang - Tháp Chàm khoảng 6 km về phía Tây.
Tháp Po Klong Garai để thờ vua Po Klong Garai, đây là vị vua đa tài trị vì vương quốc Champa từ 1151-1205.
Tính đến nay, tỉnh Ninh Thuận có 4 hiện vật được công nhận là bảo vật Quốc gia gồm: Bia Phước Thiện, tượng thờ Vua Pô Klong Garai, bia Hòa Lai và phù điêu Pô Rôme.
Phù điêu Pô Rôme ở trong tháp Chăm Pô Rôme ở huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Ảnh: Đức Cường
Ngoài ra, trong đợt này, ở tỉnh Bình Thuận cũng có 1 hiện vật liên quan đến văn hóa Chăm được công nhận là bảo vật Quốc gia đó là Linga vàng Po Dam, niên đại thế kỷ VIII - IX; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bình Thuận.
Cụm tháp Chăm Po Dam ở huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận. Ảnh: Đức Cường
Công nhận bảo vật quốc gia (đợt 12, năm 2023) cho các hiện vật, nhóm hiện vật sau:
1. Sưu tập mũi khoan đá Thác Hai, niên đại: 4.000 - 3.000 năm cách ngày nay; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Đắk Lắk.
2. Thạp đồng Kính Hoa II, niên đại: Khoảng Thế kỷ III - II trước công nguyên; hiện lưu giữ tại Sưu tập tư nhân Nguyễn Văn Kính, thành phố Hà Nội.
3. Sưu tập đàn đá Khánh Sơn, niên đại: Khoảng 2.500 - 3.000 năm cách ngày nay; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Khánh Hoà.
4. Bình đồng Đông Sơn (An Biên), niên đại: Văn hóa Đông Sơn, Thế kỷ II - I trước sau Công nguyên; hiện lưu giữ tại Sưu tập tư nhân An Biên, thành phố Hải Phòng.
5. Trống đồng Sao Vàng, niên đại: Văn hóa Đông Sơn (khoảng 2.000 năm cách ngày nay); hiện lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.
6. Sưu tập vàng lá Châu Thành, Trà Vinh, niên đại: Văn hóa Óc Eo giai đoạn muộn: Thế kỷ VII - IX; hiện lưu giữ tại Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Trà Vinh.
7. Phù điêu Đản sinh Brahma Mỹ Sơn E1, niên đại: Thế kỷ VII - VIII; hiện lưu giữ tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
8. Tượng Shiva Mỹ Sơn C1, niên đại: Thế kỷ VIII; hiện lưu giữ tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
9. Linga vàng Po Dam, niên đại: Thế kỷ VIII - IX; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bình Thuận.
10. Bia Phước Thiện, niên đại: Cuối thế kỷ VIII đầu thế kỷ IX; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận.
11. Phù điêu Nữ thần Uma, niên đại: Khoảng thế kỷ IX - X; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu.
12. Phù điêu Apsara Trà Kiệu, niên đại: Thế kỷ X; hiện lưu giữ tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
13. Sưu tập cột kinh Phật thời Đinh, niên đại: Thế kỷ X; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Ninh Bình.
14. Lá đề trang trí chim phượng đất nung thời Lý, Hoàng thành Thăng Long, niên đại: Thế kỷ XI; hiện lưu giữ tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.
15. Hai tượng sư tử đá thành Đồ Bàn, niên đại: Cuối thế kỷ XI - đầu thế kỷ XII; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Bình Định.
16. Bình gốm hoa nâu, niên đại: Thế kỷ XI - XII; hiện lưu giữ tại Sưu tập tư nhân An Biên, thành phố Hải Phòng.
17. Chum gốm hoa nâu Hiệp An thời Trần, niên đại: Thế kỷ XIII - XIV; hiện lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Hải Dương.
18. Đao cẩn tam khí, Hoàng thành Thăng Long, niên đại: Thời Trần, thế kỷ XIV; hiện lưu giữ tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.
19. Bia "Đại bi Diên Minh tự bi", niên đại: Thời Trần, năm Đinh Mão, niên hiệu Khai Thái thứ 4 (1327); hiện lưu giữ tại Ủy ban nhân dân xã Lạc Đạo, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên.
20. Mô hình đất nung kiến trúc thời Lê sơ, Hoàng thành Thăng Long, niên đại: Thế kỷ XV; hiện lưu giữ tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.
21. Thẻ bài cung nữ ra vào nội cung thời Lê sơ, Hoàng thành Thăng Long, niên đại: Tháng 4, năm Quang Thuận thứ 7, đời vua Lê Thánh Tông (1466); hiện lưu giữ tại Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội.
22. Lư hương gốm men lam xám, niên đại: Khoảng niên hiệu Hưng Trị (1588 - 1591), đời vua Mạc Mậu Hợp; hiện lưu giữ tại Sưu tập tư nhân An Biên, thành phố Hải Phòng.
23. Tượng thờ Vua Pô Klong Garai, niên đại: Thế kỷ XVI - XVII; hiện thờ tại Tháp Pô Klong Garai, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
24. Bộ tượng Tam Thế Phật chùa Côn Sơn, niên đại: Thời Lê trung hưng; hiện thờ tại chùa Côn Sơn, phường Cộng Hòa, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương.
25. Mộc bản chùa Trăm Gian, Niên đại: Thế kỷ XVII - XX; hiện lưu giữ tại chùa Trăm Gian, xã An Bình, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.
26. Cặp rồng đá thành bậc đền Thượng (Cổ Loa), Thời Lê trung hưng, niên đại: Năm Nhâm Tý, niên hiệu Long Đức nguyên niên (1732); hiện lưu giữ tại Khu di tích Cổ Loa, thuộc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.
27. Mộc bản chùa Dâu, niên đại: Từ năm 1752 - 1859; hiện lưu giữ tại chùa Dâu, phường Thanh Khương, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.
28. Bảo kiếm an dân, niên đại: Niên hiệu Khải Định (1916-1925); hiện lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.
29. Khuôn in tín phiếu mệnh giá một đồng và khuôn in tín phiếu mệnh giá năm mươi đồng, niên đại: Từ năm 1947; hiện lưu giữ tại Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Ngãi.
Ca sĩ Duy Mạnh đã yêu cầu BTC liveshow “Anh em kết đoàn 3” ứng trước 1 tỷ đồng để hỗ trợ bà con vùng lũ Nghệ An mới nhận lời tham gia đêm nhạc.
Câu chuyện đã trôi qua, vấn đề của con tôi đã được giải quyết nhưng tôi vẫn cứ nhớ mãi.
Chia sẻ
Trong tiểu thuyết “Ma Thổi Đèn” của tác giả Thiên Hạ Bá Xướng có một chương viết về nước Điền và vua Điền, cụ thể là chương “Trùng Cốc Vân Nam”. Ở đó, nước Điền và vua Điền hiện lên với những chi tiết rùng rợn, nhưng thực tế lịch sử thì như thế nào?
Chia sẻ
Tinh Tú lão quái Đinh Xuân Thu là nghịch đồ của chưởng môn phái Tiêu Dao Vô Nhai Tử. Hắn lập kế giết thầy, phản bội sư môn, bản tính tàn bạo. Đinh Xuân Thu thậm chí còn ép các đệ tử phải đối đầu, ám hại lẫn nhau. Về sau, Đinh Xuân Thu bị Hư Trúc đánh bại và sống phần đời còn lại ở Thiếu Lâm tự.
Chia sẻ
Cuộc đối đầu giữa Nga và Ukraine ngày càng căng thẳng, khi cả hai bên liên tiếp đưa ra tuyên bố gây chấn động về tổn thất của đối phương. Giữa lúc chiến sự dồn dập, triển vọng đàm phán hòa bình tiếp tục mờ mịt, theo Shafaq News.
Chia sẻ
Chiều 5/8, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật tổ chức phiên họp chuyên đề dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng ban Chỉ đạo.
Chia sẻ
Đoạn clip ghi lại cảnh gió lốc kinh hãi vừa xảy ra tại bản Xằng Trên, xã Mỹ Lý, Nghệ An. Đây là nơi bị tàn phá nặng nề trong trận lũ lịch sử.
Chia sẻ
Chiều ngày 5/8, tỉnh Lạng Sơn tổ chức tuyên dương và trao thưởng cho các huấn luyện viên và vận động viên đã đạt được những thành tích ấn tượng tại các giải đấu quốc tế, khu vực và đội bóng đá U11 của tỉnh.
Chia sẻ
Năm tháng rèn luyện tại Tây Ban Nha giúp tiền vệ Việt kiều Julien Nguyễn (19 tuổi) trưởng thành. Anh luôn chờ ngày có quốc tịch Việt Nam để được cống hiến cho quê hương.
Chia sẻ
Theo tiến sĩ Nguyễn Việt, làm những bộ phim về lịch sử, việc tranh cãi là điều không thể tránh khỏi, tuy nhiên các bạn trẻ hãy mạnh dạn làm, bởi luôn có sự đồng hành của chuyên gia khảo cổ, chuyên gia lịch sử, văn hóa.
Chia sẻ
Các cơ quan chống tham nhũng của Ukraine vừa bắt giữ một loạt quan chức cấp cao, bao gồm cả một nghị sĩ thuộc Đảng “Đầy tớ của nhân dân” của Tổng thống Volodymyr Zelensky, vì bị cáo buộc dính líu đến đường dây tham nhũng lớn trong việc mua sắm thiết bị quân sự không người lái.
Chia sẻ
Sau khi chính thức được cấp phép nhập khẩu vào Việt Nam từ cuối năm 2024, năm 2025 là năm đánh dấu mùa vụ đầu tiên trái việt quất Canada có mặt tại Việt Nam. Bà Leigh McCumber, Đại biện lâm thời Đại sứ quán Canada tại Việt Nam cho biết, Canada kỳ vọng rất cao vào tương lai hợp tác xuất khẩu nông sản với Việt Nam, đặc biệt là các loại trái cây cao cấp.
Chia sẻ
Lực lượng không quân tham gia nhiệm vụ A80 sử dụng 40 máy bay, còn lực lượng hải quân, gồm tàu ngầm, tàu hộ vệ tên lửa, tàu tên lửa, tàu hộ vệ chống ngầm, các loại tàu cảnh sát biển, kiểm ngư, quân y, biên phòng...
Chia sẻ
NATO đang cố tình đe dọa các nước phương Tây bằng những phát ngôn về chiến tranh với Nga, người đứng đầu Cục An ninh Quốc gia Ba Lan, Tướng Dariusz Lukowski, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Ba Lan Rzeczpospolita.
Chia sẻ
Các doanh nghiệp vận tải được khuyến cáo không tăng giá cước, trường hợp kê khai điều chỉnh giá cước nhưng không vượt quá 40% ngày thường, chỉ áp dụng trong 2 ngày cao điểm 29 và 30/8.
Chia sẻ
HLV Thép xanh Nam Định báo tin sốc về Nguyễn Xuân Son; Ronaldo kêu gọi Al-Nassr mua Greenwood; Watkins muốn đầu quân cho M.U; Partey hầu tòa vì cáo buộc hiếp dâm; Newcastle tăng giá mua Sesko.
Chia sẻ
Lực lượng công an tham gia tổng hợp luyện diễu hành hàng với loạt khí tài, xe bọc thép, xe chống bạo loạn… thể hiện sức mạnh to lớn của lực lượng CAND.
Chia sẻ
Sáng 5/8/2025, VinFast chính thức bàn giao những chiếc xe MPV 7 chỗ Limo Green đầu tiên cho khách hàng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình chuyển đổi xanh của ngành vận tải.
Chia sẻ
Hướng đến mục tiêu hỗ trợ cộng đồng hộ kinh doanh, tiểu thương và doanh nghiệp nhỏ và vừa (doanh nghiệp SME) chuyển đổi số, Vietcombank đã chính thức triển khai bộ giải pháp thanh toán số toàn diện cùng nhiều ưu đãi tài chính thiết thực, giúp khách hàng dễ dàng tuân thủ quy định mới tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND TP Trương Việt Dũng yêu cầu các sở, ban, ngành và UBND xã, phường rà soát toàn bộ TTHC không yêu cầu nộp bản sao chứng thực, nghiêm cấm tình trạng lạm dụng yêu cầu bản sao chứng thực khi tiếp nhận hồ sơ.
Chia sẻ
Mặc dù được các bác sỹ Bệnh viện Đà Nẵng tập trung cứu chữa, thế nhưng phép màu đã không đến với bé L.A.K (14 tháng tuổi)- người bị bảo mẫu Nguyễn Thị Quyên (40 tuổi), trú ở phường Cẩm Thành, tỉnh Quảng Ngãi 2 lần ôm ném xuống nền nhà.
Chia sẻ
3 con giáp nữ này không chỉ thu hút tài lộc và thịnh vượng cho bản thân mà còn giúp chồng con thăng tiến trong sự nghiệp, tuổi già an hưởng phúc lành.
Chia sẻ
Bùi Hữu Hiếu- đối tượng điều hành đường dây buôn bán ma túy quy mô lớn ở TP.Huế lĩnh án sau khi bị đưa ra xét xử sơ thẩm.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Xuân Hinh cho biết, ông chỉ mong các con thuận vợ thuận chồng, tâm đầu ý hợp và có thêm nhiều cháu để vui cửa, vui nhà.
Chia sẻ
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Denys Shmyhal vừa công bố một cơ chế viện trợ quân sự hoàn toàn mới do Mỹ và NATO phối hợp triển khai, nhằm tăng tốc hỗ trợ vũ khí cho Ukraine trong bối cảnh cuộc chiến với Nga vẫn chưa có hồi kết.
Chia sẻ
Chiều 5/8, Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an cùng Đoàn công tác của Bộ Công an làm việc với Công an tỉnh An Giang về công tác triển khai xây dựng đặc khu Phú Quốc thành “Đơn vị kiểu mẫu về an ninh trật tự và văn minh đô thị”.
Chia sẻ
Chiều 5/8/2025 (giờ địa phương), Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi chứng kiến lễ ký văn kiện hợp tác giữa hai nước và gặp gỡ báo chí để thông tin về kết quả hội đàm. Theo đó, hai bên nhất trí nâng cấp quan hệ Việt Nam - Ai Cập lên Đối tác toàn diện.
Chia sẻ
Rất nhanh chóng, chỉ 1 ngày sau khi xác nhận tham dự V.League 2025/2026, đội PVF-CAND đã mua sắm ngoại binh và ra mắt người đứng đầu CLB.
Chia sẻ
Với độ cao hơn 710m so mực nước biển, núi Cấm, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Kiên Giang với tỉnh An Giang) là một trong những ngọn núi cao nhất ở miền Tây. Núi Cấm ở tỉnh An Giang ví như “Đà Lạt 2”, trở thành nơi phát triển của nhiều loại rau rừng quý hiếm
Chia sẻ
Chiều tối 5/8, nhiều khu vực ở TP.HCM mưa lớn sau nhiều ngày nắng nóng. Mưa lớn bất ngờ gây ngập cục bộ ở một số nơi, người dân lưu thông khó khăn.
Chia sẻ
Ở tuổi 45, nam diễn viên Huỳnh Tông Trạch khẳng định không có ý định kết hôn hay sinh con, đồng thời bác bỏ tin đồn tình cảm với bạn diễn Thái Khiết sau phim “Chấp pháp giả môn”.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đức Cường 
