Đưa công nghệ cao vào bảo vệ "viên ngọc quý" của Nghệ An

Kể từ khi thành lập cho đến nay, Vườn Quốc gia Pù Mát (tỉnh Nghệ An) nơi có diện tích rộng, cùng với sự đa dạng về các loại động thực vật, những động vật hoang dã luôn là "miếng mồi" béo bở của những tay thợ săn. 

Chính điều này đã làm cho quần thể các loài động vật hoang dã ở Vườn Quốc gia Pù Mát đã giảm sút. Chỉ tính trong 3 năm gần đây, tại Vườn Quốc gia Pù Mát, lực lượng trách đã bắt giữ nhiều vụ săn bắt động vật hoang dã trái phép, nhiều đối tượng bị xử lý vì săn bắn, buôn bán, vận chuyển động vật quý hiếm.

Trước thực trạng hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Pù Mát ngày càng suy kiệt do những vẫn nạn săn bắt và phá rừng. Từ những 2016, 

Vườn Quốc gia Pù Mát đã thực hiện chương trình "Ứng dụng khoa học và công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý và bảo tồn tài nguyên động vật hoang dã tại VQG Pù Mát".

Theo đó, chương trình này, áp dụng sử dụng máy "bẫy ảnh điều tra", đánh giá động vật tại các vùng phân bố trọng điểm để cung cấp dữ liệu đa dạng sinh học tin cậy, làm cơ sở quảng bá, chứng minh tiềm năng của Vườn Quốc gia Pù Mát.

Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Trần Xuân Cường - Giám đốc Vườn Quốc gia Pù Mát cho biết: "Từ năm 2016, Vườn Quốc gia Pù Mát áp dụng bẫy ảnh điều tra nhằm đánh giá tính đa dạng của hệ động vật mà nhiều năm nay chưa thực sự quan sát được rõ ràng. Với công nghệ bẫy ảnh, chúng tôi có thể nhìn nhận một cách cụ thể những cá thể động vật có trong Vườn Quốc gia.

"Kết quả chương trình đặt bẫy ảnh điều tra động vật ở trên được chia sẻ trực tiếp tới các cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước. 

"Lộ diện" nhiều loài động vật quý hiếm ở Vườn Quốc gia Pù Mát

Sau khi thông tin này được chia sẻ đã tạo tiếng vang lớn trong mạng lưới bảo tồn thiên nhiên quốc tế. Nhiều tổ chức đã liên lạc với để tìm hiểu thông tin, xây dựng mối quan hệ hợp tác bảo tồn đa dạng sinh học như: WWF, WCS, IZW...", ông Cường cho biết thêm.

Ông Cường cho hay, trong quá trình áp dụng ứng dụng công nghệ bẫy ảnh, Vườn Quốc gia Pù Mát nhận được hưởng ứng rất cao của người dân sống gần Vườn, nhất là những bản nằm ở trong vùng lõi Vườn Quốc gia.

Cụ thể, tính đến nay đã có 61 người dân ở 6 bản thuộc 3 xã vùng đệm gồm: Môn Sơn, Châu Khê và Tam Quang đã hỗ trợ xác định tên tất cả các khe suối, đặt các hạt đậu thể hiện sự phân bố các loài động vật, cung cấp các thông tin làm cơ sở điều tra… từ đó số hóa xây dựng bản đồ cộng đồng về nơi phân bố trọng điểm các loài động vật tại VQG Pù Mát.

Dựa vào bản kết quả xây dựng bản đồ phân bố động vật của cộng đồng, 72 lượt máy bẫy ảnh được đặt trong thời gian từ 65 - 92 ngày tại những khu vực trọng điểm. 

Kết quả qua đó ghi nhận được 45 loài động vật. Trong đó có 27 loài thú lớn, 18 loài chim. Đặc biệt, đã bổ sung cho danh mục chim của Vườn 3 loài mới đó là loài Cu luồng (Chalcophaps indica), Gà tiền mặt đỏ (Polyplectron germaini), Gà lôi hông tía (Lophura diardi).

Điều này được chính ông Andrex Tilker, Chuyên gia về thú lớn thuộc mạng lưới bảo tồn thiên nhiên quốc tế đánh giá cao. "Chỉ với 26 máy bẫy ảnh đặt 72 lượt trong rừng nhưng đã ghi nhận được nhiều loài quý hiếm hơn, số loài phong phú hơn kết quả đặt máy ảnh trong 2 năm ở phía Nam của dải Trường Sơn với số lượng máy, nhân lực lớn hơn rất nhiều", ông Andrex Tilker nói.

Bên cạnh đó, việc điều tra động vật bằng máy bẫy ảnh đặt theo hệ thống ô lưới với mục tiêu chính là xác định sự phân bố, hiện trạng của các loài động vật nguy cấp, quý hiếm.

Trên cơ sở đó đề xuất các hoạt động nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ và bảo tồn tài nguyên động vật rừng. Xây dựng cơ sở dữ liệu đánh giá hiệu quả công tác quản lý bảo vệ trong kỳ đánh giá tiếp theo.

Cũng theo ông Trần Xuân Cường - Giám đốc Vườn Quốc gia Pù Mát (tỉnh Nghệ An) cho biết, tính từ khi thực hiện ứng dụng này, đã có tổng 515 lượt bẫy ảnh được đặt tại 320 trạm và 80 cụm. 

Kết quả đã ghi nhận được 82 loài của 33 họ thuộc các lớp thú, chim và lưỡng cư - bò sát. Trong đó có 48 loài động vật nguy cấp, quý hiếm, 26 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam, có 21 loài được ghi trong Danh lục đỏ IUCN…

Qua đó cho thấy, Pù Mát là điểm nóng bảo tồn các loài nguy cấp, quý hiếm ở cấp quốc gia và quốc tế. 

"Việc sử dụng bẫy ảnh nhằm mục tiêu đánh giá tính đa dạng của hệ động vật. Nó còn giúp hạn chế nạn săn bắn trái phép, khai thác rừng bất hợp pháp. Những hình ảnh từ bẫy ảnh giúp Vườn Quốc gia Pù Mát có cơ sở phối hợp với cơ quan chức năng xử lý những trường hợp có hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ rừng", ông Cường cho biết thêm.

Đặc biệt, ngày 13/1/2022 tại Hà Nội vừa qua, Vườn Quốc gia Pù Mát được Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Ngân hàng thế giới và Tổ chức WWF Việt Nam tổ chức vinh danh có nhiều đóng góp cho công tác bảo tồn động vật hoang dã giai đoạn 2010-2020.

×