Ngoại giao góp phần tạo nên chiến thắng mùa xuân năm 1975

Nhắc lại Hội nghị 4 bên về hòa bình cho Việt Nam tại Paris trong giai đoạn 1968-1973, bà Nguyễn Thị Bình, nguyên Trưởng phái đoàn Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, rồi Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam tham gia đàm phán, đã nhấn mạnh vai trò của ngoại giao trong việc góp phần tạo nên chiến thắng vĩ đại của dân tộc.

“Trong cuộc đấu tranh không cân sức với đối phương mạnh hơn nhiều lần, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã sớm xác định rõ, cần kết hợp chặt chẽ nhuần nhuyễn các mặt trận quân sự, chính trị và ngoại giao” – bà nói trong bài phát biểu qua video gửi tới hội thảo về ngoại giao Việt Nam tuần qua.

“Trên bàn đàm phán, chúng tôi nhận thức rằng chiến trường sẽ quyết định đàm phán, quân sự quyết định vị thế đoàn đàm phán” - bà Nguyễn Thị Bình nhớ lại những ngày đàm phán ở Paris.  

“Nhưng ngoại giao, cụ thể là cuộc đàm phán, có vai trò quan trọng, phát huy thắng lợi của chiến trường. Đàm phán đã căn cứ tình hình chính trị trong nước ta và đối phương để tìm giải pháp có lợi nhất cho nhân dân ta”.

Bà Bình, người đã đặt bút ký vào Hiệp định Paris, khẳng định, việc Mỹ phải rút quân khỏi Việt Nam đã tạo tạo điều kiện cho chúng ta tiến tới chiến thắng mùa xuân năm 1975.

ngoại giao cũng đã huy động được sự ủng hộ to lớn cả vật chất và tinh thần từ các nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân tiến bộ, tạo nên phong trào quốc tế rộng lớn chưa từng có ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa  của Nhân dân Việt Nam. 

Vẫn còn nguyên trong ký ức những người thuộc “thế hệ Việt Nam” là các cuộc xuống đường cũng trong những năm đàm phán Hiệp định Paris của hàng triệu người tiến bộ trên khắp thế giới và ngay trong lòng nước Mỹ nhằm phản đối chiến tranh xâm lược ở Việt Nam. 

Trong số họ có những nhà lãnh đạo, những chính khách như Chủ tịch Cuba Fidel Castro, Thủ tướng Thụy Điển Olof Palme  cho đến cả các cựu binh Mỹ mà sau này thành danh như Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Thượng Nghị sỹ Mỹ John McCain…

Nhà văn Mỹ Lady Borton- một người thuộc “thế hệ Việt Nam”, ca ngợi “ngoại giao tâm công” của Việt Nam thu phục lòng người bằng chính nghĩa, tạo ra mặt trận nhân dân rộng khắp ủng hộ Việt Nam trong suốt cuộc kháng chiến.

“Chưa có một phong trào rầm rộ và kéo dài như phong trào ủng hộ Việt Nam khi đó” - bà Borton nói. Nhìn lại những cột mốc ngoại giao trong việc Việt Nam huy động sức mạnh đoàn kết quốc tế, nhà văn Mỹ nhấn mạnh: Ngoại giao làm nên sức mạnh chiến thắng của Việt Nam. 

Phát huy kinh nghiệm ngoại giao để giải quyết xung đột

Sau khi giải phóng miền Nam, 50 năm vừa qua chúng ta đã cố gắng hàn gắn vết thương chiến tranh và đề ra những chủ trương đường lối để phát triển đất nước. 

Trong quá trình phát triển, một thành tựu nổi bật của Việt Nam là hội nhập. Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình cho rằng, những năm qua chúng ta đã làm tốt nhiệm vụ hội nhập nên mối quan hệ với nhiều nước trên thế giới càng ngày càng phát triển. 

“Những nước có quan hệ với chúng ta về hợp tác chiến lược, hợp tác toàn diện về chính trị, kinh tế ngày càng nhiều” – bà Bình cho biết. “Chúng ta đang làm tốt việc hội nhập đó, mà đó cũng là tiếp tục truyền thống coi trọng quan hệ quốc tế, đoàn kết quốc tế”.

Bà Bình cho rằng, kinh nghiệm của ngoại giao có thể phát huy trong một thế giới biến động phức tạp ngày. “Xung đột nào cũng phải kết thúc bằng chính trị, mà chính trị là ngoại giao. Với kinh nghiệm Việt Nam, cuộc xung đột nào cũng phải cố gắng đối thoại để tìm ra giải pháp”.

Tương tự ý kiến của nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình, ông John McAuliff – Giams đốc điều hành, Quỹ Hòa giải và Phát triển, một người bạn lâu năm của Việt Nam, cho rằng 

Việt Nam cần tận dụng vai trò đặc biệt của mình, sử dụng quan hệ của Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng để cùng nhau tăng cường tin cậy, tăng cường quan hệ đối ngoại nhân dân

“Hãy đưa ra những câu chuyện của Việt Nam về cách Việt Nam vượt qua những thách thức của dân tộc, mang những giá trị xã hội chủ nghĩa của Việt Nam đến với thế giới, thúc đẩy đầu tư vào Việt Nam” – ông McAuliff nói. 

Theo ông, ngoài việc tham gia tích cực các chiến dịch bảo vệ hòa bình của Liên Hợp Quốc, Việt Nam có thể giúp người dân hai nước Nga, Ukraine và khu vực được an toàn hơn, hỗ trợ người tị nạn cả hai bên. 

“50 năm trước có ai nghĩ Việt Nam thành công như vậy, có ai tin rằng 2 nước cựu thù thành đối tác chiến lược toàn diện? Việt Nam cần tận dụng điều đó” – ông McAuliff nhận xét.

Từ năm 1945 tới nay Việt Nam đã vượt qua những cường quốc tưởng chừng không thể đánh bại. Tôi kêu gọi Việt Nam hành động mạnh mẽ hơn ủng hộ sự thịnh vượng cho mọi quốc gia trên thế giới”.

Nhắc tới khái niệm ‘quyền lực mềm”, nhà ngoại giao Tôn Nữ Thị Ninh cho rằng, Việt Nam  đã thành công khi vượt qua giai đoạn khó khăn thời kỳ hậu chiến đi vào xây dựng kinh tế, vươn lên thành nền kinh tế lớn thứ 12 ở Châu Á theo IMF, đó là quyền lực mềm góp phần củng cố sức mạnh của Việt Nam. 

Về ngoại giao, Việt Nam đã khôn khéo giữ thế cân bằng trong quan hệ với các nước lớn. Bà Ninh cho rằng Việt Nam có thể sử dụng chủ động hơn thế và lực của ngoại giao: “Nên tính đến việc ngoài tham gia gìn giữ hòa bình Nam Sudan, gửi đoàn cứu trợ thảm họa tới Myanmar, Thổ Nhĩ Kỳ, ta có thể góp phần làm trung gian hòa giải các xung đột khu vực và thế giới”.

×