Bình luận
0
Xã Đại Dực (huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh) hiện có 7 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó người dân tộc Sán Chỉ chiếm tỷ lệ hơn 80%. Đến nay, đồng bào Sán Chỉ nơi đây còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa cổ xưa đặc sắc của cha ông để lại.
Trong đó, Nghệ nhân ưu tú Lỷ A Sáng (SN 1950) là một trong số ít người còn nắm giữ, thuộc cách trình diễn, múa hát và thực hành nghi lễ cầu mùa – một trong những nghi lễ truyền thống của người Sán Chỉ ở Tiên Yên.
Chúng tôi tìm đến nhà cụ Lỷ A Sáng (thôn Phài Giác, xã Đại Dực, huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh) vào một ngày tháng 8, khi cụ vừa đi cúng ở bên thôn khác về. Ở tuổi ngoài 70, cụ Sáng người thấp nhỏ, lưng cũng đã còng, nhưng tinh thần, đầu óc vẫn sáng suốt. Cụ bảo, sức khỏe bây giờ của cụ kém hơn so với vài nǎm trước đây nhiều lắm...
Cụ Lỷ A Sáng (đứng giữa) thực hiện trích đoạn nghi lễ cầu mùa tại Lễ hội văn hóa, thể thao dân tộc Sán Chỉ - "Mùa vàng miền Soóng cọ" năm 2021. Ảnh cắt từ clip
Trong ngôi nhà đầy giấy khen, cụ Sáng kể, cả ông và bố của cụ đều là thầy cúng. Ngay từ nhỏ, cụ Sáng đã thường theo ông và bố đi cúng. Bởi vậy cụ đã trở nên đam mê và yêu thích những nghi lễ truyền thống của dân tộc Sán Chỉ từ lúc nào chẳng hay.
Thời gian chiến tranh ác liệt đã làm gián đoạn nhiều nghi lễ truyền thống của dân tộc, tưởng như mai một. Sau khi hòa bình được lập lại, cụ Sáng từng bước luyện tập, sưu tầm tài liệu với mong muốn phục dựng văn hóa dân tộc mình.
Năm 1986, cụ Sáng tìm đến nhà già làng trong xã để xin được theo học chữ, học hát múa các nghi lễ dân tộc mình. Phải mất đến 3 năm, cụ mới thành thạo và bắt đầu tham gia thực hành các nghi lễ cho dân làng. Dần dần, cụ Sáng được bà con tin tưởng, rồi làm thầy Cả của làng. Cứ vào dịp lễ tết truyền thống, cụ Sáng lại đại diện cho nguyện vọng của toàn thể dân làng tấu sớ cầu an, cầu mùa.
Cụ Lỷ A Sáng được mệnh danh là "kho báu sống” của người Sán Chỉ ở xã Đại Dực, huyện Tiên Yên, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Bùi My
Biết chúng tôi muốn được tìm hiểu về những nét văn hóa truyền thống của người Sán Chỉ, cụ Sáng lặng lẽ lên trên gác xép, lấy xuống chiếc vali vải màu mận. Bên trong vali là những bức tranh thờ, đạo cụ, những bộ mũ áo khi hành lễ của cụ…
Cụ bảo, đó là bộ quần áo chỉ mặc khi thực hành lễ cầu mùa - nghi lễ truyền thống của người Sán Chỉ ở Tiên Yên, dành để tôn vinh những vị thần có công lập làng, tạo mưa, tạo gió, cho mùa màng bội thu và cầu nguyện các vị thần mang đến sống tốt đẹp, bình an và mạnh khỏe đến cho bà con.
Đặc biệt nhất, trong vali còn có có hơn 40 cuốn sách chi chít ký tự, liên quan đến cầu mùa, cấp sắc và ma chay. Những cuốn sách đã ố nát này cả, nhưng được cụ Sáng coi như cả gia tài này là những tài liệu được truyền lại từ nhiều đời trước, và một số là do cụ Sáng tự nghiên cứu, sưu tầm.
Quyển sách liên quan đến văn hóa tâm linh, tín ngưỡng của dân tộc Sán Chỉ được cụ Sáng giữ gìn như cả gia tài. Ảnh: Bùi My
Theo cụ Sáng, người Sán Chỉ không có chữ viết riêng, mà sử dụng chữ Hán cổ, viết theo lối mượn chữ Hán để ký âm theo tiếng của người Sán Chỉ, đọc theo âm Sán Chỉ (thường gọi là Hán Nôm). Cụ bảo, giọng buồn buồn, hiện nay chỉ còn những người theo đạo thầy cúng và một số người già đã từng học chữ Hán Nôm mới viết và dịch sách Hán Nôm theo âm tiếng Sán Chỉ, còn lớp trẻ hiện nay hiếm có người biết.
Không chỉ có công trong bảo tồn nghi lễ cầu mùa theo nguyên bản, cụ Lỷ A Sáng còn là người có nhiều công trong bảo tồn Soóng Cọ - lối hát truyền thống của người Sán Chỉ huyện Tiên Yên.
Lấy một quyển sách cất ở đầu giường, cụ Sáng khoe với chúng tôi về "kho báu" ghi đầy những bài hát Soóng cọ do cụ tự tay ghi chép.
Cụ bảo, các bài hát Soóng Cọ có nhiều chủ đề, chủ đề về tình yêu đôi lứa, với những câu hát ướm hỏi, gợi ý, đối đáp hóm hỉnh của các đôi trai gái; chủ đề về ca ngợi công ơn của Đảng, Bác Hồ, các thế cha anh đi trước mở đường; lại có những bài hát nhớ ơn tổ tiên, đền ơn cha mẹ; chủ đề ca ngợi lao động sản xuất, hát về bốn mùa…
Cụ Lỷ A Sáng hát một điệu Soóng Cọ về nhớ ơn tổ tiên, đền ơn cha mẹ. Ảnh: Bùi My
"Quyển sách này quý lắm, gồm 598 bài hát Soóng Cọ do tôi sao chép tay suốt 8 năm nay. Có người trả tôi 3 triệu đồng quyển sách này mà tôi không bán đâu" – cụ Sáng lật giở từng trang, rồi hát cho chúng tôi nghe.
Nhưng cụ Sáng vẫn trăn trở trong lòng một nỗi khi lớp trẻ ngày nay không còn thiết tha với văn hóa dân tộc, trong khi tuổi cụ nay đã cao. Cụ sợ rằng những nét văn hóa của dân tộc sẽ cứ thế bị mai một, không có người kế tục.
Bởi vậy, cùng với việc góp công phục dựng lại lễ cầu mùa theo đúng nguyên bản, cụ Sáng còn tích cực tham gia các hoạt động truyền dạy, bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc. Cùng với đó, cụ Sáng còn phối hợp với các trường học trên địa bàn tổ chức các lớp học để truyền dạy chữ viết, các điệu múa đặc trưng của dân tộc, nghệ thuật điều hành, thực hành lễ cầu mùa của người Sán Chỉ và hát Soóng Cọ.
Quyển sách ghi hàng trăm bài hát Soóng Cọ do cụ Sáng tự tay chép. Ảnh: Bùi My
Ông Hoàng Việt Tùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đại Dực cho biết, cụ Lỷ A Sáng không chỉ là người có uy tín trong cộng đồng dân tộc Sán Chỉ tại địa phương, mà còn có thâm niên 14 năm làm Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Đại Dực.
Cụ Sáng cũng là người nắm giữ nhiều tài liệu, sách cổ và cũng là người giúp địa phương phục dựng những nghi lễ cổ, lễ hội của người Sán Chỉ theo đúng nguyên bản, bản sắc văn hóa. Từ năm 2021, do lý do sức khỏe nên cụ Sáng không còn tham gia các lớp truyền dạy, tuy nhiên vẫn tích cực hỗ trợ các hoạt động nhằm giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn xã.
Nét văn hóa đặc sắc của người Sán Chỉ ở Đại Dực là một trong những tiềm năng mà huyện Tiên Yên rất quan tâm giữ gìn và phát huy. Bởi vậy, nhiều năm gần đây, Lễ hội văn hóa thể thao dân tộc Sán Chỉ đã trở thành truyền thống, được huyện Tiên Yên quan tâm, tạo điều kiện để tổ chức thường niên. Trong Lễ hội không thể thiếu trích đoạn lễ cầu mùa, hát Soóng Cọ, và các trò chơi dân gian như đánh cầu chinh, đánh gụ, bắn nỏ…
Dịp 30/4 vừa qua, xã Đại Dực đã ra mắt 7 câu lạc bộ bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc và liên hoan các trò chơi dân gian. Theo đó, thôn Phài Giác ra mắt câu lạc bộ lễ cầu mùa; thôn Khe Ngàn ra mắt câu lạc bộ Soóng Cọ giữ gìn bản sắc trang phục; thôn Khe Quang ra mắt câu lạc bộ may trang phục dân tộc Sán Chỉ; thôn Khe Lục ra mắt câu lạc bộ dòng họ Nình giữ gìn và phát huy văn hóa dân tộc Sán Chỉ; thôn Khe Lặc ra mắt câu lạc bộ văn hóa - thể thao; thôn Kéo Kai ra mắt câu lạc bộ giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; thôn Khe Mươi ra mắt câu lạc bộ giữ gìn bản sắc trang phục dân tộc Dao.
Năm 2014, cụ Lỷ A Sáng đã được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu "Nghệ nhân dân gian Việt Nam" vì đã có công thực hành truyền dạy nghi lễ cầu mùa, cầu an của đồng bào Sán Chỉ. Năm 2015, cụ Lỷ A Sáng tiếp tục được Chủ tịch Nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.
CLB Đông Á Thanh Hóa bất ngờ đạt thỏa thuận tái kí hợp đồng với tiền đạo Lucas Ribamar sau thời gian dài đàm phán.
Chia sẻ
Sáng nay (4/8), công an tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức lễ ra quân tấn công, trấn áp tội phạm, bảo vệ Đại hội Đảng các cấp và sự kiện chính trị trọng đại trên địa bàn tỉnh.
Chia sẻ
Quá trình tăng trưởng “nóng” của thị trường bảo hiểm nhân thọ cũng phát sinh những trường hợp khiếu nại, tố cáo từ phía khách hàng. Pháp luật khuyến khích người dân tố cáo nếu phát hiện vi phạm. Tuy nhiên, luật sư khuyến cáo nếu tố cáo sai hoặc phát ngôn sai lệch trên mạng xã hội, chính người đi kiện có thể đối mặt với rủi ro pháp lý.
Chia sẻ
Loại thịt này là nguồn cung cấp canxi và phốt pho dồi dào, ăn thường xuyên giúp xương chắc khỏe, giảm nguy cơ loãng xương
Chia sẻ
Tổng thống Ukraine Zelensky không muốn nỗ lực chấm dứt xung đột quân sự vì lo sợ người dân Ukraine, nhà báo Thomas Fazi cho biết trên mạng xã hội X , bình luận về đoạn phim mới nhất về việc huy động lực lượng ở Kiev.
Chia sẻ
Theo danh sách vừa được Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) công bố, Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) năm thứ hai liên tiếp được vinh danh “Top 10 Ngân hàng TMCP tư nhân uy tín”, ghi nhận những nỗ lực của Ngân hàng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ và khẳng định uy tín trên thị trường.
Chia sẻ
Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt 246 điển hình tiên tiến Công an nhân dân dự Đại hội Thi đua "Vì an ninh Tổ quốc" lần thứ IX, ghi nhận đóng góp của lực lượng trong bảo vệ an ninh, trật tự, vì bình yên cuộc sống nhân dân.
Chia sẻ
Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nhiều bảo tàng thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ mở cửa miễn phí phục vụ công chúng.
Chia sẻ
Hai nữ thần biliards Hàn Quốc - Han Soye và Kim Hyerim khiến các cơ thủ hàng đầu Việt Nam phải ôm hận với những thất bại tại giải Billiards HBSF Tour đang diễn ra tại TP.HCM.
Chia sẻ
Tại Phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn vừa là công việc trước mắt, vừa lâu dài, chiến lược, do đó phải nghĩ sâu, làm lớn, nhìn xa, trông rộng.
Chia sẻ
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được yêu cầu chính quyền tại địa phương tập trung vào vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Công an tặng Bằng khen, danh hiệu thi đua cho nhiều tập thể, cá nhân Công an TP Đà Nẵng, các quyết định đã được trao sáng nay 4/8.
Chia sẻ
Sự ra đi đột ngột của trọng tài Trần Đình Thịnh sáng 4/8 để lại nỗi tiếc thương với bóng đá Việt Nam. Trong sự nghiệp của mình, ông để lại nhiều dấu ấn đáng nhớ.
Chia sẻ
Phản ánh tới PV Báo điện tử Dân Việt, một số nông dân ở tỉnh Vĩnh Phúc cũ (nay là tỉnh Phú Thọ mới) tỏ ra rất bức xúc trước việc các trang trại bỏ ra nhiều tiền để lắp đặt hệ thống cảm biến tự động của Công ty TNHH Tép Bạc để phục vụ nuôi cá, nhưng sau một thời gian ngắn sử dụng, các thiết bị này liên tục gặp sự cố, không thể sử dụng được tiếp nên mọi người phải quay lại cách chăn nuôi truyền thống, thủ công.
Chia sẻ
Không còn phải xác nhận “không tranh chấp”, “phù hợp quy hoạch”; hồ sơ cấp Sổ đỏ chỉ cần 3 loại giấy tờ; thời gian giải quyết rút còn 15 ngày. Hàng loạt thủ tục "rườm rà" trong cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) bị bãi bỏ sau khi cấp xã được phân cấp sâu từ 01/7/2025, theo quy định mới.
Chia sẻ
Giá thép cây trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) giao tháng 5/2026 giảm 27 Nhân dân tệ, xuống mức 3.270 Nhân dân tệ/tấn.
Chia sẻ
Hôm nay (4/8) là ngày cuối cùng để thí sinh nộp hồ sơ xét tuyển bổ sung vào lớp 10 công lập, trong bối cảnh nhiều trường vẫn còn chỉ tiêu để lấp đầy.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Công an, Đại tướng Lương Tam Quang giao 6 nhiệm vụ trọng tâm cho Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhằm kiến tạo xây dựng hệ thống dữ liệu an toàn, đồng bộ, thống nhất.
Chia sẻ
Trên dải đất miền Trung gió Lào hun rát mặt người, nắng như nung, vỡ rang mặt đất, có những người lặng lẽ đi qua năm tháng bằng đôi tay rám nắng và đôi chân chai sần. Họ, những người thợ điện khoác lên mình bộ quần áo màu cam, âm thầm bền bỉ đứng sau ánh sáng, để phía trước là bình yên, tiếng cười rộn rã dưới mỗi mái nhà. Tùy bút “Giữ sáng miền gió Lào nắng lửa” của tác giả Phương Thảo là những lát cắt đời thường, khắc họa sự bền gan, vững chí của những con người đang ngày đêm lặng thầm giữ dòng sáng quê hương.
Chia sẻ
Nếu như Tiến sĩ Lê Công Hành được dân gian tôn là ông tổ nghề thêu, thì trước đó, thời Lê sơ có Tiến sĩ Trần Lư được tôn làm ông tổ nghề sơn.
Chia sẻ
Đội CSGT Cát Lái thuộc Phòng CSGT Công an TP.HCM đã vào cuộc xác minh, mời tài xế xe đầu kéo lạng lách, đánh võng trên cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây.
Chia sẻ
Anh Thuận, nông dân xã Khánh Lâm (tỉnh Cà Mau) chia sẻ: “Trước đây, cá đồng ở vùng này nhiều vô kể, nhưng vì khai thác không chọn lọc mà nguồn lợi bị cạn kiệt. Bây giờ, muốn ăn cá đồng phải ra chợ mua. Tôi quyết định làm mô hình kết hợp vừa trồng cây ăn trái, vừa tạo môi trường cho cá đồng tự phục hồi, như vậy hiệu quả kinh tế cao hơn”.
Chia sẻ
Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển, chuyển đổi số là một yếu tố quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tối ưu hóa thủ tục hành chính. Phòng CSGT Công an TP.HCM (PC08) đang triển khai chương trình chuyển đổi số, hướng đến xây dựng cơ sở dữ liệu để phục vụ nhu cầu của người dân.
Chia sẻ
Nghề làm gốm Bàu Trúc của tỉnh Ninh Thuận cũ, nay là Khánh Hòa lâu nay đã không ngừng từng bước phát triển, đa dạng hóa các sản phẩm để đáp ứng nhu cầu cho người dân, du khách. Không những tạo công ăn việc làm mà còn giúp cho hàng trăm hộ đồng bào dân tộc chăm vươn lên thoát nghèo.
Chia sẻ
Tập đoàn may mặc lớn thế giới đang kinh doanh tại Việt Nam cho biết phần lớn nguồn cung nguyên phụ liệu dệt may Việt Nam hiện nay nhập từ Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc với tỷ lệ nhập khẩu nguyên phụ liệu lớn.
Chia sẻ
CLB Becamex TP.HCM vừa đăng tải thông điệp cảm ơn và nói lời chia tay đến 4 cầu thủ trước khi mùa giải 2025/2026 khởi tranh.
Chia sẻ
Cơ quan tình báo quân sự Ukraine đã có được các tài liệu mật nêu chi tiết về tàu ngầm hạt nhân mới nhất của Nga K-555 Knyaz Pozharsky, một phần của lớp Borei-A 955A, Cục Tình báo Chính của Bộ Quốc phòng (HUR) đưa tin vào ngày 3/8.
Chia sẻ
Đến ấp Tân Bình 2, xã Lang Minh, huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai (nay là xã Xuân Phú, tỉnh Đồng Nai mới), rất nhiều người ấn tượng với vườn rau ngót rộng 5 hécta xanh mát trồng dưới tán cây gỗ sưa quý của gia đình ông Luyến. Ngày nào gia đình ông Luyến cũng cắt rau ngót đi bỏ mối, mang lại doanh thu tiền tỷ từ nguồn bán rau.
Chia sẻ
Thị trường tài sản số hôm nay 4/8 chứng kiến sắc xanh sau 3 ngày "đỏ lửa", trong đó rất nhiều đồng tiền điện lớn tăng mạnh.
Chia sẻ
Có khả năng Khu công nghệ cao TP.HCM (SHTP) sẽ có nhà máy sản xuất pin lưu trữ điện với tổng vốn đầu tư 850 triệu USD nếu dự án năng lượng này được chấp thuận.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Bùi My 
