Chính phủ đã ban hành Nghị định 69/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 01/2014/NĐ-CP ngày 3/1/2014 về việc nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của tổ chức tín dụng Việt Nam. Nghị định có hiệu lực từ ngày 19/5/2025.

Theo đó, tổng mức sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại những ngân hàng này có thể vượt ngưỡng 30% theo quy định thông thường, nhưng không vượt quá 49% vốn điều lệ. Tuy nhiên, quy định này không áp dụng cho các ngân hàng mà Nhà nước đang nắm giữ trên 50% vốn điều lệ.

Tác động thế nào đối với MB, VPBank và HDBank?

Theo các chuyên gia Chứng khoán ACBS, quy định này tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại cổ phần như MB, VPBank và HDBank - những nhà băng đã tham gia nhận chuyển giao bắt buộc các tổ chức tín dụng yếu kém. Ngoại trừ Vietcombank không thuộc diện áp dụng do Ngân hàng Nhà nước hiện đang nắm 74% vốn điều lệ.

Hiện tại, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại MB là 22,3%, VPBank là 24,3% và HDBank là 16,9%. Như vậy, hiện cả ba ngân hàng đều chưa chạm trần hạn mức room ngoại đối với cả mức room theo điều lệ (các ngân hàng chủ động khóa room dưới 30%) và mức room theo luật định (30%).

Tuy nhiên, nhóm phân tích nhấn mạnh, việc được nới lên 49% sẽ chưa phát huy tác dụng trong ngắn hạn, nhất là trong bối cảnh nhà đầu tư nước ngoài vẫn bán ròng khá mạnh cổ phiếu ngành ngân hàng.

Bên cạnh đó, việc nâng tỷ lệ sở hữu chỉ được áp dụng trong thời gian thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt (dự kiến kéo dài 5-10 năm).

Sau thời gian này, nhà đầu tư nước ngoài không được phép mua thêm cổ phần cho đến khi tổng mức sở hữu giảm về dưới 30%, trừ trường hợp mua lại cổ phần từ cổ đông hiện hữu hoặc chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, trong trung và dài hạn, các chuyên gia ACBS đánh giá giới hạn 49% sẽ giúp các ngân hàng huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt từ cổ đông chiến lược.

Giới tài chính nhận định, chính sách này cho phép chính phủ thử nghiệm việc nới room ngoại trong một phạm vi hẹp, từ đó đánh giá tác động đến năng lực tài chính, quản trị và ổn định hệ thống ngân hàng.

Việc giới hạn thí điểm ở ba ngân hàng trên cũng phần nào giúp giảm thiểu rủi ro an ninh tài chính - tiền tệ nếu có biến động ở dòng vốn ngoại. Kết quả từ các ngân hàng thí điểm sẽ cung cấp dữ liệu thực tiễn về việc thu hút dòng vốn ngoại, cải thiện quản trị và xử lý ngân hàng yếu kém, làm cơ sở để xem xét việc mở rộng chính sách trong tương lai.

Hiện MB có cổ đông lớn là các tập đoàn nhà nước, đặc biệt là Viettel, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái hoạt động kinh doanh của MB. VPBank có SMBC là cổ đông chiền lược nước ngoài và nắm 50% vốn của FE Credit. Trong khi đó, HDBank chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài và đang tích cực tìm kiếm đối tác.

Các "ông lớn" nhập cuộc sau khi nhận chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng yếu kém

Tại ĐHĐCĐ vào ngày 28/4/2025, ông Ngô Chí Dũng - Chủ tịch HĐQT VPBank cho hay, VPBank nhận chuyển giao GPBank từ tháng 1/2025, hiện đã và đang xây dựng các phương án để khôi phục hoạt động của GPBank. Đồng thời, ngân hàng cũng chuẩn bị cử người của VPBank sang GPBank. Ông Dũng nhấn mạnh niềm tin, VPBank sẽ tái cơ cấu GPBank thành công.

Chủ tịch VPBank còn tiết lộ, trước khi chuyển giao, GPBank lỗ bình quân năm khoảng 1.000 tỷ đồng trở lên. Nhưng trong năm nay, mặc dù chỉ còn 8 tháng nữa đến cuối năm, GPBank dự kiến đạt mức lợi nhuận 500 tỷ đồng.

Cũng chia sẻ về định hướng cho MBV tại ĐHĐCĐ của MB ngày 26/4/2025, ông Vũ Thành Trung - Chủ tịch HĐTV MBV cho hay, để đạt được mục tiêu có lãi trong năm 2025, MB sẽ giữ nguyên phương án kinh doanh đã được chuẩn bị kỹ lưỡng trong đề án 3 năm cho MBV. MB sẽ hỗ trợ MBV rất mạnh mẽ về chuyển giao giải pháp và công nghệ.

Hiện tại, MB cũng đang tích cực triển khai kế hoạch tái cơ cấu MBV theo phương án đã được phê duyệt, với mục tiêu đưa ngân hàng này có lãi trở lại ngay trong năm 2025.

Theo kế hoạch, MB sẽ góp vốn tối đa 5.000 tỷ đồng vào MBV. Trên cơ sở đó, MBV có thể được chuyển đổi sang mô hình tổ chức phù hợp với quy định pháp luật hoặc có thể sáp nhập vào MB.

Về tác động của Nghị quyết 69/2025 đến MB, các chuyên gia ACBS phân tích: MB có CAR không cao (khoảng 10%). Dù chưa tận dụng vốn cấp 2 có thể cũng có nhu cầu tăng vốn trong tương lai. Tuy nhiên, việc có yếu tố nhà nước có thể là trở ngại cho việc tăng vốn khi nhóm cổ đông Nhà nước không muốn bị pha loãng tỷ lệ.

Còn tại Vietcombank, chia sẻ tại ĐHĐCĐ ngày 26/4/2025, ông Nguyễn Thanh Tùng - Chủ tịch HĐQT cho biết đang tiếp tục hoàn thiện chiến lược toàn diện để tái cấu trúc VCBNeo. Trong thời gian tới, nhiều hệ thống công nghệ sẽ được chuyển giao cho VCBNeo theo chuẩn mực của Vietcombank.

Về nguồn nhân lực, Vietcombank đã tiến hành đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ VCBNeo và tổ chức đào tạo phù hợp, nhằm bảo đảm năng lực triển khai hoạt động kinh doanh. Theo định hướng, VCBNeo sẽ phát triển theo mô hình ngân hàng số có tính tự chủ cao, tối ưu hóa chi phí, ứng dụng công nghệ hiện đại để phục hồi hiệu quả và bền vững.

Cuối cùng, ban lãnh đạo HDBank tại ĐHĐCĐ cũng cho biết, ngân hàng đang đẩy mạnh quá trình tái cấu trúc toàn diện với Vikki Bank. Cụ thể, kể từ thời điểm tiếp nhận, HDBank đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tái cấu trúc toàn diện từ tổ chức nhân sự, quản trị điều hành đến tài chính, nguồn vốn.

Đặc biệt, một trong những trọng tâm là chuyển đổi mô hình hoạt động từ một ngân hàng truyền thống từng bị kiểm soát đặc biệt sang kinh doanh trên nền tảng số, hướng đến phục vụ phân khúc khách hàng cá nhân và doanh nghiệp vừa và nhỏ, phù hợp với chiến lược tích hợp và hợp lực của Tập đoàn tài chính HDBank với hai ngân hàng trụ cột là ngân hàng đa năng HDBank và ngân hàng số Vikki Digital Bank.

Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC từng chia sẻ tại Hội thảo “ Tái cơ cấu ngân hàng, làm sao đạt hiệu quả tối đa?": “Chuyển giao bắt buộc” để cơ cấu lại ngân hàng thương mại là một khái niệm đã có trong Luật Các tổ chức tín dụng từ năm 2017. Tuy nhiên, cuối năm 2024 mới được áp dụng lần đầu tiên trên thực tế. Có khá nhiều vấn đề pháp lý chung quanh việc hình thành, thực hiện và lý giải về mô hình này.

Lý do dẫn đến ngân hàng bị “chuyển giao bắt buộc” là có lỗ lũy kế lớn hơn 100% giá trị vốn điều lệ và các quỹ dự trữ, tức thị giá cổ phiếu có thể là 0 đồng (cổ đông không bán được).

Tuy nhiên, về pháp lý, vốn điều lệ không bao giờ là số âm (cổ đông phải bỏ thêm tiền ra mới bán được). Giá trị ngân hàng trên thực tế chưa chấm dứt có thể là rất thấp, nhưng cũng về pháp lý, tối thiểu cũng phải bằng một đơn vị tiền tệ, tức là một đồng, chứ không thể là số 0 và càng không thể là số âm.

Trên sổ sách kế toán, số vốn điều lệ tối thiểu cũng như tổng mệnh giá cổ phiếu tối thiểu cũng vẫn bằng mức vốn pháp định 3.000 tỷ đồng. Mọi cổ đông ngân hàng vẫn giữ nguyên tỷ lệ sở hữu và cổ phiếu. Các cổ phiếu ngân hàng cũng vẫn còn nguyên giá trị pháp lý và không bị hủy bỏ.

Việc chuyển giao bắt buộc trước mắt là để giải cứu khó khăn kéo dài, giải quyết tình thế bi đát, dừng hoãn, ngăn chặn nguy cơ đổ vỡ. Trong tương lai, để tiến tới đích hợp nhất, sáp nhập hay tái cổ phần hoá, cần giữ cố định mô hình ngân hàng mẹ con một chủ. Tốt nhất là không nên tiếp tục chuyển giao bắt buộc ngân hàng.

×