Thị trường lao động bi thảm chưa từng có

Đó là nhận định của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) trong tháng qua. Liên tục trong một tháng trở lại đây, tổ chức này đã công bố nhiều báo cáo, đánh giá tác động nhằm xây dựng phương án hỗ trợ tìm kiếm hướng đi cho thị trường lao động quốc tế.

Các báo cáo đều cho thấy thị trường lao động việc làm quốc tế đang hứng chịu những tác động rất khủng khiếp từ dịch Covid-19. Trong đó, đối tượng chịu tác động mạnh nhất chính là nhóm lao động tự do, lao động kinh tế phi chính thức, gồm cả lao động làm nông nghiệp, khu vực nông thôn.

Lái xe công nghệ ở Việt Nam cũng mất việc, giảm thu nhập do dịch Covid-19. Ảnh: M.N.

Ông Guy Ryder - Tổng Giám đốc ILO cho rằng chưa bao giờ việc làm thế giới lại bị tác động mạnh mẽ như vậy. Một nửa lao động trên toàn cầu có thể bị mất việc, một phần khác có thể bị giảm thu nhập nghiêm trọng, rơi vào cảnh nghèo đói.

Theo “Báo cáo nhanh số 3 của ILO: Đại dịch Covid-19 và thế giới việc làm”, dự kiến tình trạng số giờ làm việc bị giảm trong quý này (quý II năm 2020) sẽ tồi tệ hơn nhiều so với ước tính trước đây.

So với giai đoạn tiền khủng hoảng (Quý IV năm 2019), ngày nay số giờ làm dự kiến bị cắt giảm sẽ là 10,5%, tương đương với 305 triệu lao động toàn thời gian (giả định lao động làm việc 48 giờ một tuần). Con số ước tính trước đây là 6,7% tổng số giờ làm bị cắt giảm, tương đương với 195 triệu lao động toàn thời gian. Nguyên nhân dẫn đến sự sụt giảm này là việc tiếp tục áp dụng các biện pháp phong tỏa trong thời gian dài.

Nếu xét theo khu vực địa lý, tình trạng này đã và đang trở nên tồi tệ hơn với tất cả các khu vực chính. Ước tính trong Quý II, Châu Mỹ sẽ mất 12,4% số giờ làm việc (so với giai đoạn tiền khủng hoảng), Châu Âu và Trung Á mất 11,8%. Số liệu ước tính số giờ làm việc bị cắt giảm của các khu vực còn lại đều gần xấp xỉ với các khu vực nêu trên và đều cao hơn 9,5%.

Tác động đối với khu vực kinh tế phi chính thức

Khủng hoảng kinh tế do đại dịch gây ra đã khiến gần 1,6 trên tổng số 2 tỷ người lao động làm việc trong khu vực phi chính thức (chiếm phần lớn đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong thị trường lao động) trên thế giới chịu ảnh hưởng. Đây là hậu quả của các biện pháp phong tỏa, hoặc do họ làm việc tập trung ở các lĩnh vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất.

Hơn một nửa số việc làm trên toàn thế giới bị mất đi. Lao động phi chính thức là đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất. (Lao động bán hàng rong tại Hà Nội). Ảnh: Light.

Ước tính tháng đầu tiên của cuộc khủng hoảng đã khiến 60% thu nhập của người lao động phi chính thức bị giảm trên toàn cầu. Theo khu vực địa lý, tỷ lệ này là 81% ở Châu Phi và Châu Mỹ, 21,6% ở Châu Á và Thái Bình Dương và 70% ở Châu Âu và Trung Á. Nếu không có các nguồn thu nhập khác, những người lao động này và gia đình họ sẽ không còn cách nào để duy trì cuộc sống.

Trước tình thế cấp bách đó, ILO đã ra lời kêu gọi các quốc gia cần triển khai ngay các biện pháp cấp bách, có tính mục tiêu và linh hoạt nhằm hỗ trợ người lao động và doanh nghiệp, đặc biệt là trong khu vực kinh tế phi chính thức và những đối tượng dễ bị tổn thương khác.

Các biện pháp tái khởi động kinh tế cần áp dụng cách tiếp cận chú trọng tạo nhiều việc làm. Đi kèm với các chính sách và thể chế việc làm chắc chắn hơn cũng cần xây dựng hệ thống bảo trợ xã hội toàn diện và có nguồn lực tốt hơn. Việc điều phối quốc tế liên quan đến các gói kích thích kinh tế và biện pháp giảm nợ cũng sẽ đóng vai trò quan trọng giúp công cuộc phục hồi hiệu quả và bền vững. Những tiêu chuẩn lao động quốc tế đã được sự đồng thuận của các đối tác ba bên có thể tạo khuôn khổ cho các biện pháp này.

“Với tình hình đại dịch và khủng hoảng việc làm ngày càng diễn tiễn phức tạp, chúng ta càng cần phải khẩn trương bảo vệ những đối tượng dễ bị tổn thương nhất” - ông Guy Ryder, Tổng Giám đốc ILO, cho biết. “Với hàng triệu người lao động, không có thu nhập đồng nghĩa với việc không có thức ăn, không có an ninh và không có tương lai. Hàng triệu doanh nghiệp trên toàn thế giới đang nín thở. Họ không có những khoản tiết kiệm hay được tiếp cận các khoản vay. Đây là bộ mặt thật của thế giới việc làm. Nếu bây giờ chúng ta không giúp đỡ họ, đơn giản là họ sẽ không thể tồn tại”.

×