Vào ngày 27/8, Bắc Kinh và Washington đã thực hiện một bước quan trọng nhằm chấm dứt tranh chấp đe dọa khiến các công ty Trung Quốc, bao gồm cả Alibaba, khỏi các sàn giao dịch chứng khoán Mỹ, ký một hiệp ước cho phép các cơ quan quản lý của Mỹ kiểm tra các công ty kế toán ở Trung Quốc và Hồng Kông.

Vốn dĩ, các cơ quan quản lý của Mỹ trong hơn một thập kỷ đã yêu cầu quyền truy cập vào các giấy tờ kiểm toán của các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ, nhưng Bắc Kinh đã miễn cưỡng để các cơ quan quản lý ở nước ngoài kiểm tra các công ty kế toán của họ, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia.

Vì vậy, thỏa thuận này đánh dấu sự tan băng một phần trong quan hệ Mỹ-Trung trong bối cảnh căng thẳng về Đài Loan, và sẽ là sự cứu trợ cho hàng trăm công ty Trung Quốc, nhà đầu tư và các sàn giao dịch của Mỹ, giúp Trung Quốc có cơ hội tiếp cận các thị trường vốn lớn nhất thế giới nếu nó hoạt động trên thực tế.

Nếu không, khoảng 200 công ty Trung Quốc có thể bị cấm khỏi các sàn giao dịch của Hoa Kỳ, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) Gary Gensler cho biết. Cơ quan này trước đó đã xác định Alibaba Group, JD.Com Inc và NIO INC trong số những đối tượng có nguy cơ rơi vào vòng xoáy đen tối này.

Thông báo về thỏa thuận mới, các quan chức Mỹ đã đưa ra một lưu ý thận trọng, cảnh báo đây chỉ là bước đầu tiên và quan điểm của họ về sự tuân thủ của Trung Quốc sẽ được quyết định, bởi liệu họ có thể tiến hành các cuộc thanh tra bất chợt của mình mà không bị cản trở như thỏa thuận hứa hẹn hay không.

Gensler nói: "Đừng nhầm lẫn: Bằng chứng sẽ nằm trong bánh pudding. Thỏa thuận này sẽ chỉ có ý nghĩa nếu Ủy ban Giám sát Kế toán Công ty Đại chúng (PCAOB) thực sự có thể thanh tra và điều tra toàn bộ các công ty kiểm toán ở Trung Quốc".

Tuy nhiên, Ủy ban Giám sát Kế toán Công ty Đại chúng (PCAOB), Mỹ, cơ quan giám sát việc kiểm toán các công ty niêm yết của Mỹ, cho biết đây là thỏa thuận chi tiết nhất mà cơ quan quản lý từng đạt được với Trung Quốc.

Trong khi đó, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) cho biết thỏa thuận này là một bước quan trọng nhằm giải quyết vấn đề kiểm toán và mang lại lợi ích cho các nhà đầu tư, công ty và cho cả hai quốc gia.

Về nguyên tắc, thỏa thuận dường như cung cấp cho PCAOB những gì họ đã yêu cầu từ lâu, đó là quyền truy cập đầy đủ vào các giấy tờ làm việc kiểm toán của Trung Quốc mà không cần giao dịch lại, quyền lấy lời khai từ nhân viên công ty kiểm toán ở Trung Quốc và toàn quyền lựa chọn công ty mà cơ quan này muốn kiểm tra.

Tranh chấp kéo dài bùng phát vào năm 2020 khi Hoa Kỳ thông qua Đạo luật về trách nhiệm giải trình các công ty nước ngoài, buộc SEC phải ra tay cứng rắn hơn với các công ty Trung Quốc niêm yết tại Hoa Kỳ. SEC đã hoàn thiện các quy tắc thực hiện luật vào tháng 12 tới, và sẽ bắt đầu đồng hồ đánh dấu các vụ hủy hoại công ty tiềm năng của Trung Quốc.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mỹ John Kennedy, kiến trúc sư chính của bộ luật 2020, cho biết trong một tuyên bố mới đây rằng: "Chúng ta phải giữ Trung Quốc theo các tiêu chuẩn giống như mọi công ty khác và mọi quốc gia khác niêm yết trên các sàn giao dịch của Mỹ".

Các quy tắc của Hoa Kỳ quy định rằng nếu Trung Quốc không được phát hiện là tuân thủ, các công ty của họ có thể bị cấm tham gia các sàn giao dịch của Hoa Kỳ vào đầu năm 2024, nhưng thời hạn đó có thể được đưa ra sớm hơn. Gensler cho biết các công ty Trung Quốc vẫn phải đối mặt với việc hủy niêm yết nếu việc kiểm tra bị cản trở.

Các quan chức cho biết PCAOB và SEC sẽ đưa ra quyết định về sự tuân thủ của Trung Quốc vào cuối năm nay. Samuel Siew, chuyên gia thị trường tại CGS-CIMB, cho biết: "Đây được coi là một bước khởi đầu tích cực. Tuy nhiên, mọi thứ vẫn chưa được đúc kết hoàn toàn".

"Thỏa thuận này là một bước phát triển quan trọng đối với nền kinh tế toàn cầu và thị trường vốn Hoa Kỳ của chúng tôi, vốn vẫn ưu việt phần lớn nhờ khả năng cân bằng giữa bảo vệ nhà đầu tư và khả năng tiếp cận các công ty hàng đầu thế giới," Lynn Martin, chủ tịch của Sở giao dịch chứng khoán New York cho biết trong một tuyên bố.

Nasdaq, sàn giao dịch lớn khác của Mỹ đã từ chối bình luận về vấn đề này khi được yêu cầu.

Thách thức phía trước

Các quan chức PCAOB, Mỹ cho biết các cuộc thanh tra sẽ được tiến hành ở Hồng Kông vào tháng 9 tới, vốn bị trì hoãn do các hạn chế nghiêm ngặt liên quan đến COVID ở Trung Quốc, với tùy chọn thanh tra chuyển đến đại lục cũng sẽ đến sớm trong tương lai.

Trước đó, Reuters đưa tin, Bắc Kinh đã thông báo với một số công ty Trung Quốc niêm yết của Mỹ và các kiểm toán viên của họ chuẩn bị chuyển tài liệu kiểm toán và nhân viên đến Hồng Kông.

Kai Zhan, cố vấn cấp cao tại công ty luật Yuanda của Trung Quốc, cho biết thỏa thuận cho thấy "cả hai bên đều có ý chí mạnh mẽ để giải quyết" tranh chấp mặc dù vẫn còn những thách thức.

Zhan, người chuyên về các lĩnh vực bao gồm thị trường vốn và việc tuân thủ lệnh trừng phạt của Mỹ, cho biết: "Sự hợp tác vẫn chưa hoàn toàn đổ vỡ bất chấp sự cạnh tranh Trung-Mỹ cực kỳ. Nhân vật này cho biết: "Khi thực hiện điều khoản, cả hai bên có thể dễ dàng xung đột về một số chi tiết điều khoản, do đó, sự không chắc chắn vẫn còn".

×