Vốn dĩ, các bệnh truyền nhiễm luôn đe dọa cuộc sống của con người, nhưng với sự phát triển của vắc-xin, các chiến lược hiệu quả để ngăn ngừa và kiểm soát các bệnh này đã có sẵn. Sự bùng phát toàn cầu của COVID-19 đã mở ra sự ra đời của công nghệ vắc-xin mRNA, điều này nhanh chóng dẫn đến sự ra đời của vắc-xin mRNA có hiệu quả chống lại SARS-CoV-2. Thành công của phương pháp này đã kích thích nghiên cứu sử dụng vắc-xin mRNA trong cuộc chiến chống lại các bệnh truyền nhiễm cũ cũng như mới nổi khác.

Mới đây, các nhà nghiên cứu tại Chi nhánh Y khoa của Đại học Texas (UTMB) đã giành được hợp đồng của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ trị giá tới gần 25 triệu đô la để phát triển vắc-xin sử dụng công nghệ RNA thông tin của Moderna Inc.

Ở đây, các nhà nghiên cứu tại Chi nhánh Y khoa của Đại học Texas đã được trao 13,5 triệu USD trong ba năm để thiết kế, sản xuất và thử nghiệm vắc-xin mRNA cho Ebola và các mầm bệnh gây chết người khác. UTMB sẽ hợp tác với Moderna Inc, để áp dụng nền tảng mRNA mạnh mẽ và linh hoạt của họ vào việc thiết kế, sản xuất và thử nghiệm các loại vắc xin ứng cử viên. Dự án bao gồm việc phát triển vắc-xin thông qua các thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn 1 và sau đó nhận thêm 11,1 triệu USD để nghiên cứu các cách quản lý vắc-xin thay thế đó.

Hợp đồng này là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của Hoa Kỳ, nhằm bảo vệ các quân nhân như cách sử dụng công nghệ cho phép phát triển nhanh chóng vắc xin Covid-19 ngay từ đầu đại dịch.

"Tỷ lệ tử vong cao và khả năng sử dụng những loại vi-rút này như một tác nhân khủng bố sinh học vẫn là một rủi ro đòi hỏi phải khẩn cấp phát triển vắc-xin", các nhà nghiên cứu tại Chi nhánh Y khoa của Đại học Texas (UTMB) cho biết trong một tuyên bố.

Nguồn tài trợ cho dự án này đến từ các văn phòng trong Bộ Quốc phòng và Bộ Y tế & Dịch vụ Nhân sinh, cả hai đều có các khoản đầu tư chiến lược vào công nghệ có thể nâng cao khả năng sẵn sàng của Hoa Kỳ chống lại các mối đe dọa sinh học. Công việc chế tạo, thử nghiệm sẽ được thực hiện tại Viện Khoa học vắc xin Sealy của Chi nhánh Y khoa thuộc Đại học Texas.

Ở đây, các nhà khoa học sẽ tập trung vào một họ mầm bệnh bao gồm Ebola, Sudan và Marburg, cũng như virus Lassa, tất cả đều đã đứng đầu danh sách ưu tiên vắc-xin của chính phủ Hoa Kỳ từ lâu. Vi-rút gây ra các đợt bùng phát lẻ tẻ trên khắp thế giới, gần đây nhất là ở Ugandam và thường gây ra số người chết cao.

Điểm chung là tất cả đều thuộc cùng một họ vi-rút gây sốt nặng, xuất huyết và tỷ lệ tử vong cao. Hầu hết các bệnh gây ra các đợt bùng phát lẻ tẻ ở người và động vật ở Trung và Tây tiểu vùng Sahara Châu Phi. Ebola là loại virus duy nhất trong nhóm bệnh kể trên có vắc-xin được Cơ quan FDA của Mỹ chấp thuận.

Tính tới thời điểm hiện tại, không có vắc-xin nào được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ chấp thuận cho bệnh sốt do vi-rút Sudan, Marburg hoặc Lassa. Chỉ có một loại vắc-xin ở Hoa Kỳ được cấp phép để bảo vệ chống lại Ebola.

Tiến sĩ Alexander Bukreyev, nhà nghiên cứu của UTMB, sẽ lãnh đạo dự án với tư cách là điều tra viên chính. Đồng nghiên cứu Tiến sĩ Thomas Geisbert và Tiến sĩ Richard Rupp, cũng của UTMB, sẽ giúp tiến hành đánh giá tiền lâm sàng, thử nghiệm phi lâm sàng và thử nghiệm lâm sàng trên người.

Đại diện của Bộ Quốc phòng Mỹ và Moderna đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận nào khi thông tin này được công bố.

"Mặc dù Bộ Quốc phòng không thể thảo luận về các giải pháp trong tương lai, nhưng chúng tôi có các khoản đầu tư chiến lược tập trung vào các công nghệ giải quyết bối cảnh mối đe dọa sinh học năng động và đang phát triển phức tạp, bao gồm công nghệ vắc-xin mRNA và Filoviruses", một người phát ngôn của DoD cho biết bên lề khi được yêu cầu bình luận về báo cáo mới nhất.

Còn Norbert Pardi, nhà nghiên cứu vắc-xin tại Đại học Pennsylvania ở Philadelphia, chuyên về công nghệ mRNA, cho biết vắc-xin mRNA có thể khắc phục một số thách thức. Không giống như nhiều nền tảng phân phối khác, vắc-xin mRNA không chứa vi-rút. Thay vào đó, loại này sử dụng RNA thông tin để mã hóa các protein quan trọng được tìm thấy trên bề mặt của vi-rút. Khi mRNA xâm nhập vào tế bào của một người, các tế bào bắt đầu tạo ra protein, kích hoạt phản ứng miễn dịch chống lại vi rút.

Alex Bukreyev, một nhà virus học thuộc Chi nhánh Y tế Texas tại Galveston, Mỹ cho biết, sẽ là lý tưởng nếu có một loại vắc-xin bảo vệ chống lại nhiều loại filovirus - chúng bao gồm vi-rút Ebola và các mầm bệnh khác gây bệnh xuất huyết, chẳng hạn như vi-rút Marburg.

Nhưng COVID-19 và Ebola là những bệnh rất khác nhau. Alex Bukreyev cho biết, virus Ebola không biến đổi nhanh như virus corona, vì vậy sự tiến hóa liên tục của các biến thể trốn tránh miễn dịch ít đáng lo ngại hơn. Nhưng vẫn chưa rõ liệu một mũi tiêm mRNA đơn lẻ có thể cung cấp sự bảo vệ mạnh mẽ chống lại sự lây nhiễm Ebola hay không, Feldmann nói. Và, giống như vắc-xin Zaire ebolavirus hiện tại, vắc-xin mRNA phải được bảo quản trong điều kiện lạnh, điều này có thể làm phức tạp quá trình phân phối.

Huỳnh Dũng- Theo Bloomberg/Houstonchronicle/Nature

×