Vào ngày vía Thần Tài hàng năm, bắt đầu từ sáng sớm, trước các cửa hàng kinh doanh vàng đã ghi nhận hàng dài người để chờ lấy số thứ tự mua vàng. Năm nay cũng không ngoại lệ. Dù chưa đến ngày vía Thần Tài, người dân đã đổ xô đi mua vàng, bất chấp giá bán vàng miếng SJC quanh ngưỡng 91 triệu đồng/lượng.

Chia sẻ với PV Dân Việt, anh Minh Hùng (39 tuổi, Hà Nội) cho biết: "Cả năm, tôi chỉ chờ đúng ngày Thần Tài mua vàng, mong muốn 1 năm làm ăn may mắn. Tôi mua vàng không mong chờ tăng giá để bán nên dù giá cao hơn so với ngày thường vẫn mua, lúc nào cần sử dụng sẽ bán sau".

Mua vàng ngày vía Thần Tài có thực sự đem lại may mắn?

Theo tâm linh, TS. Nguyễn Thức (Cục Di sản văn hoá, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) cho biết, trong tín ngưỡng dân gian Việt, Thần Tài được tin là vị thần chủ quản, ban phát tiền tài, của cải, đem lại vận may nên được thờ phụng, đặc biệt là giới thương nhân. Tại Việt Nam, vía Thần Tài lại là ngày Mùng 10 tháng Giêng, trùng với ngày vía Đất (Quan niệm truyền thống: Mồng 9 cúng Trời, mồng 10 cúng Đất).

"Bàn về nguồn gốc, nhiều nhà nghiên cứu đã từng đưa ra nhận định, tục này bắt nguồn từ Trung Quốc, rồi lan tỏa sang một số nước Đông Á, trong đó có Việt Nam qua con đường tiếp biến, giao lưu văn hóa. Tuy nhiên, cần nói rằng tự thuở sơ khai, mong ước về sự no đủ, về tiền tài, về may mắn, hạnh phúc… trong cuộc sống luôn là khát vọng thường trực của nhân loại. Theo đó, qua văn hóa tôn giáo, tín ngưỡng, chúng ta còn thấy được các hình thức thờ cúng Thần Tài của một số cộng đồng, dân tộc khác cũng không kém phần đặc sắc", TS. Thức nói.

TS. Thức cho biết thêm thêm, qua diễn tiến của văn hóa tín ngưỡng, Thần Tài được dân gian xếp vào hàng Văn Thần Tài (gồm hai vị Bạch tinh quân và Lộc tinh quân) giúp trông coi tiền tài của gia chủ, luôn sẵn sàng phù giúp cho những người lương thiện.

Theo TS. Thức, tại Việt Nam, tín ngưỡng thờ cúng Thần Tài có lẽ được định hình và tồn tại độc lập tương đối muộn nhưng rất độc đáo về tín niệm, đa dạng về hình thức. Với cơ tầng xã hội nông nghiệp truyền thống - tư liệu sản xuất nền tảng là đất đai (Mẹ Đất/Tần Đất) và tín ngưỡng phồn thực, trong tâm thức chung, người Việt tín niệm, thần linh thuộc thế giới vô hình, là tinh anh của đất, trời, sông, núi, mãi mãi trường tồn, quản việc ban phát mưa thuận, gió hòa.

"Do vậy, trong tâm thức tôn giáo và tín ngưỡng chung, từ hình tượng thần linh, cho đến đồ thờ, vật phẩm tế tự và đồ dâng cúng, cơ bản mang tính chất "biểu pháp" và "biểu trưng". Và, tín ngưỡng thờ cúng Thần Tài cũng không ngoại lệ", vị chuyên gia khẳng định.

Đồng quan điểm với TS. Thức, một số chuyên gia cũng nhận định, mua vàng ngày vía Thần Tài chỉ là một quan niệm lưu truyền trong dân gian, ai có điều kiện dư dả thì mua vàng. Đó cũng như một khoản tích cóp cho gia đình phòng khi cần đến. Những ai không có điều kiện mua thì cũng không sao.

"Cú hích" cho giá vàng tăng vọt

Đáng nói, dù nhiều chuyên gia nhận định ngày vía Thần Tài chỉ mang tính chất "biểu trưng" nhưng vẫn được nhiều doanh nghiệp kinh doanh vàng tuyên truyền, quảng bá mạnh mẽ nhằm thúc đẩy việc bán hàng đầu năm.

Theo ghi nhận của PV Dân Việt, giai đoạn sau Tết Nguyên đán đến hết ngày vía Thần Tài (từ mồng 6 - 10 Tháng Giêng), lượng khách đến mua vàng tăng vọt.

Anh Nguyễn Hữu Thuyết, chuyên viên kinh doanh vàng trao đổi, Công ty Bảo Tín Minh Châu (BTMC) cho biết, vào những ngày đầu năm Ất Tỵ 2025, lượng người mua vàng tăng lên rõ rệt. Riêng ngày mùng 7 Tết Ất Tỵ, lượng khách đến giao dịch tăng 10 - 20% so với trước Tết.

Xét ở góc độ tinh thần, việc mua vàng cầu may trong ngày đầu năm cũng đáp ứng nhu cầu rất chính đáng của con người và là động lực để họ cố gắng trong năm tới. Thế nhưng, khi niềm tin tín ngưỡng vượt quá ranh giới niềm tin linh thiêng thì nó lại trở thành "mê tín dị đoan".

"Có lẽ, đây là hệ quả tất yếu của quá trình lịch sử chuyển đổi về thân phận, phương thức sản xuất, nghề nghiệp và tư duy kinh tế của một bộ phận cư dân vốn thuộc căn cốt nông nghiệp chuyển sang hoạt động thương nghiệp, dịch vụ, kinh doanh thương mại trong cơ cấu kinh tế xã hội nước ta ít nhất cũng đã trải qua hàng thế kỷ qua", TS. Thức lý giải.

Bên cạnh đó, TS. Thức nhấn mạnh, trong quá trình này, tất yếu sẽ phát sinh những nút thắt, điểm nghẽn cần sớm được cơ quan, đơn vị chức năng gỡ bỏ, khơi thông.

Chẳng hạn như hiện tượng tâm lý "khát vàng", "săn vàng" bất chấp rủi ro trong ngày vía Thần Tài cầu may ở một bộ phận dân chúng gần đây, vô tình đã tạo cơ hội cho một số doanh nghiệp lợi dụng kích cầu, thổi giá kinh doanh vàng trục lợi, gây bất ổn thị trường.

Chia sẻ với PV Dân Việt, anh Mạnh Hải (Hà Nội) cho biết, năm nay anh quyết định không mua vàng vào ngày vía Thần Tài. "2-3 năm nay, cứ sau ngày vía Thần Tài là vàng giảm mạnh. Nên năm nay tôi quyết định chờ qua ngày mới mua. Kinh tế khó khăn, mua vàng đầu năm là may mắn rồi, không nhất thiết phải chính ngày", anh Hải nói.

Bàn luận về diễn biến giá vàng, một số chuyên gia cho rằng, giá vàng trong nước liên tục tăng cao trước dịp vía Thần Tài các năm gần đây không chỉ đơn thuần do ảnh hưởng từ thị trường quốc tế mà còn bởi sức cầu trong nước tăng trong khi nguồn cung hạn chế, tác động đến tâm lý người dân.

Bằng chứng cho thấy, thời gian qua, khi thấy giá vàng tăng cao, nhiều người lo sợ giá tiếp tục tăng hơn nữa nên đã tranh thủ đi mua. Từ đó, đẩy giá vàng trong nước càng “nóng” hơn.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia tài chính - ngân hàng đánh giá, ngày vía Thần Tài người dân đổ xô đi mua vàng nhưng đây không hoàn toàn là những nhà đầu tư, người dân mua vàng tích trữ mà là những người muốn đi tìm "vận may" trong năm mới. Tuy nhiên, theo quan điểm cá nhân của chuyên gia này, đây là hiện tượng có phần "mê tín" và phong tục của người Việt Nam không có ngày Thần Tài.

Mặt khác, với mức chênh lệch mua vào - bán ra trong ngày cũng được đẩy lên ngưỡng rất cao, dẫn đến nhiều nhà đầu tư vàng lướt sóng có thể bị thua lỗ nên nhà đầu tư cần hết sức cẩn trọng. Đồng thời, người mua phải chú ý chọn cửa hàng có uy tín, đảm bảo chất lượng, cần lấy hóa đơn đầy đủ vì đây là giấy tờ chứng thực giao dịch sản phẩm vàng chất lượng.

×