Theo Sohu, khác với những sứ giả thông thường, Trực chỉ sứ giả không phải cơ quan ngoại giao. Họ hành động như một lực lượng cảnh sát mật và chỉ nghe lệnh hoàng đế. Nhiệm vụ chính của Trực chỉ sứ giả là giữ gìn trị an trong nước, tiêu diệt đạo tặc và trộm cướp.

Thành viên của Trực chỉ sứ giả đông tới hàng nghìn người. Họ mặc áo gấm thêu hoa (vì thế còn gọi là Tú y sứ giả), cưỡi ngựa và đeo hổ phù (lệnh bài hình hổ). Vũ khí tiêu chuẩn của Trực chỉ sứ giả khá gọn nhẹ, chủ yếu là kiếm và rìu.

Tư trị thông giám chép:

"Hán Vũ Đế phái Quang lộc đại phu Phạm Côn và quan Cửu khanh Trương Đức mặc áo gấm thêu, cầm cờ tiết, hổ phù, dùng phép tắc phát binh đánh dẹp đạo tặc. Ở các quận lớn chém giết hàng vạn người. Người nào giúp đỡ đạo tặc đi qua, cung cấp đồ ăn, đều mắc tội liên đới và bị giết. Có quận chém giết đến mấy nghìn người. Qua mấy năm, bắt được gần hết đám cầm đầu của bọn đạo tặc. Chỉ còn một số ít (đạo tặc) chiếm giữ nơi núi sông hiểm trở".

Hành động của Trực chỉ sứ giả khiến Hán Vũ Đế rất hài lòng. Để diệt tận gốc nạn đạo tặc và trừng trị đám quan lại "vô năng", ông ra chiếu:

"Đạo tặc nổi dậy, quan phủ không phát giác được hoặc phát giác nhưng không diệt được hết, thì từ quan Nhị thiên thạch xuống đến chủ sự, nha lại đều phải xử chết".

Theo Tư trị thông giám, mệnh lệnh này đã nâng tầm quyền lực của Trực chỉ sứ giả, cho phép họ "trảm" cả quan lại địa phương. Tuy nhiên, nó cũng khiến quan lại địa phương sợ "vỡ mật". Từ đó, dù đạo tặc có hoành hoành, họ cũng không báo lên triều đình nữa để tránh bị phạt.

Theo Sohu, hành động và hình ảnh của Trực chỉ sứ giả thời Hán có nét tương đồng với lực lượng Cẩm Y vệ thời Minh. Những người này đều mặc áo gấm, được trang bị vũ khí và có quyền bắt giữ, hành quyết quan lại phạm tội.

Tư trị thông giám chép:

"Thời Bạo Thắng Chi làm thủ lĩnh Trực chỉ sứ giả, quan lại từ Nhị thiên thạch trở xuống bị ông ta giết rất nhiều. Danh tiếng của Bạo Thắng Chi uy chấn khắp châu quận".

Tư trị thông giám cũng có đoạn chép:

"Người quận Tế Nam tên Vương Hạ từng làm thủ lĩnh Trực chỉ sứ giả, đuổi bắt đạo tặc ở Ngụy Quận, tha cho rất nhiều người. Hán Vũ Đế cho là làm việc không xứng chức, liền bãi miễn. Hạ than:

Ta nghe nói cứu sống hàng nghìn người, con cháu được phong tước. Mà ta đây cứu sống đến hơn vạn, con cháu ta đời sau có lẽ được hưng vượng chăng?".

Chi tiết này cho thấy lực lượng Trực chỉ sứ giả giết hại quá nhiều người, ngay cả thủ lĩnh của họ cũng có lúc cảm thấy "ghê tay", theo Sohu.

Theo Tư trị thông giám, Trực chỉ sứ giả hoạt động mạnh nhất vào thời Hán Vũ Đế, đến các hoàng đế đời sau của nhà Hán, lực lượng này không còn được trọng dụng.

Năm 8, Vương Mãng cướp ngôi nhà Hán, lập ra nhà Tân. Vương Mãng áp dụng nhiều chính sách sai lầm, khiến người dân oán thán, nổi loạn khắp nơi. Lúc này, Trực chỉ sứ giả lại được Vương Mãng đề cao, phái đi đánh dẹp.

Tuy nhiên, dưới quyền Vương Mãng, Trực chỉ sứ giả đã trở nên tham lam và biến chất.

Theo Tư trị thông giám, Trực chỉ sứ giả làm đủ trò xằng bậy, "nhiễu loạn châu quận, nhận hối lộ công khai, cướp bóc lừa gạt bách tính". Vương Mãng ra chiếu nghiêm phạt, nhưng tình hình vẫn không thay đổi.

Năm 23, nhà Tân diệt vong, lực lượng Trực chỉ sứ giả cũng bị giải tán.

Trực chỉ sứ giả lộng quyền

Hán sử chép, cuối thời Hán Vũ Đế, Giang Sung (? – 91 TCN) được phong làm thủ lĩnh Trực chỉ sứ giả.

Theo mô tả trong Tư trị thông giám, Giang Sung "vóc người cao lớn, y phục tinh tế, đẹp đẽ, chúa thượng cho là lạ, cùng Sung nói chuyện thấy rất hợp ý, bởi thế sủng ái, phong làm thủ lĩnh Trực chỉ sứ giả".

Dưới quyền Hán Vũ Đế, Giang Sung "tra xét hành vi xa hoa, lãng phí" của quý tộc và quan lại, bẩm tấu không hề né tránh. Hán Vũ Đế khen ông ta là người trung thực.

Tuy nhiên, Giang Sung thực chất lại là con người xảo trá, thích vu oan giá họa cho người khác để tâng công.

Năm 92 TCN, vụ án Vu cổ (dùng độc trùng, tà thuật hại người) nổi tiếng trong lịch sử Trung Hoa xảy ra, cả nhà thừa tướng Công Tôn Hạ bị xử tử. Hán Vũ Đế giao cho Giang Sung mở rộng điều tra.

Hán sử chép, Giang Sung dẫn quân xông vào phủ thái tử Lưu Cứ, rao ầm lên là có cổ khí (cổ trùng do tà thuật luyện thành) trong cung. Giang Sung vốn có hiềm khích với thái tử, nên nhân việc này giá họa.

Lưu Cứ sợ bị hại, dẫn quân bắt Giang Sung và chiếm cứ các vị trí quan trọng trong thành Trường An. Cuộc nổi loạn nhanh chóng bị Hán Vũ Đế dập tắt. Thái tử Lưu Cứ uất ức phải tự tử.

Sau khi Lưu Cứ chết, Hán Vũ Đế vô cùng hối hận. Lúc này ông mới nhận ra bộ mặt thật của Giang Sung và ra lệnh xử tử cả nhà ông ta.

Hán sử chép, năm 90 TCN, Hán Vũ Đế cho xây Tử Tư cung (cung nhớ con) để tưởng nhớ Lưu Cứ. Năm 89 TCN, Hán Vũ Đế viết "Luân đài hồi chiếu" để tạ lỗi trước thần dân về những sai lầm trong quá khứ.

×