Luật Đất đai 2024: Người dân bị thu hồi đất cần lưu ý những quyền lợi bồi thường nào?

Luật Đất đai 2024 tăng giá đất bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất

Luật Đất đai 2024 đã bỏ quy định về khung giá đất, đồng thời nhấn mạnh việc định giá đất phải theo nguyên tắc thị trường. Khi bỏ khung giá đất, các địa phương sẽ tự quyết định Bảng giá đất và điều chỉnh Bảng giá đất mỗi năm một lần (nếu có thay đổi) để phù hợp với giá đất thị trường thay vì căn cứ vào giá đất tối thiểu - tối đa của khung giá đất do Chính phủ ban hành như hiện nay.

Theo đó, bảng giá đất mới sẽ tiệm cận với giá đất thị trường mà giá đền bù đất được tính theo giá đất cụ thể (thông qua các phương pháp định giá đất trong đó có phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) được thực hiện bằng cách lấy giá đất trong Bảng giá đất x hệ số K), kéo theo giá đền bù đất có thể sẽ tăng so với hiện nay.

Tuy nhiên, do luật mới dự kiến 01/01/2025 mới có hiệu lực nên bảng giá đất theo quy định hiện hành sẽ được tiếp tục sử dụng đến hết ngày 31/12/2025 và từ ngày 01/01/2026, các tỉnh, thành trên cả nước sẽ công bố và áp dụng bảng giá đất mới. Điều này đồng nghĩa với việc, phải từ 01/01/2026, giá đất bồi thường thu hồi đất mới tăng.

Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 áp dụng phương án tái định cư xong mới được ra quyết định thu hồi đất. Đây là quy định hoàn toàn mới của Luật Đất đai 2024 thực hiện theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022.

Theo đó, việc phê duyệt phương án cũng như thực hiện bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi thu hồi đất, tức là, tái định cư phải đi trước một bước. Thay vì như hiện nay, chỉ cần hoàn thành xây dựng nhà ở, cơ sở hạ tầng của khu tái định cư thì sẽ được ra quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong cùng một ngày (theo điểm a khoản 3 Điều 69, khoản 3 Điều 85 Luật Đất đai 2013).

Nhiều chuyên gia nhận định cơ chế bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong Luật Đất đai 2024 đã được quy định khá rõ. Việc xác định giá đất phải sát với giá thị trường, bảo đảm không quá thấp, không có sai lệch và tương đối phù hợp. Về tái định cư cũng linh hoạt với nhiều sự lựa chọn, phù hợp với thực tiễn của mỗi địa phương. Việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng sát giá thị trường không chỉ là chìa khóa quan trọng góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án giao thông, mà còn tạo động lực thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Thu hồi đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng đất ở, nhà ở trong Luật Đất đai 2024

Theo đó, Luật Đất đai 2024 quy định hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng hoặc khác mục đích với đất bị thu hồi hoặc bằng tiền hoặc bằng nhà ở phù hợp với nhu cầu của người có đất bị thu hồi và quỹ đất của từng địa phương.

Khoản 6 Điều 111 Luật Đất đai 2024 quy định, người bị thu hồi đất nông nghiệp đủ điều kiện bồi thường mà có nhu cầu bồi thường bằng đất ở, nhà ở và địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở thì được bồi thường bằng giao đất ở, nhà ở tái định cư. Theo đó, từ thời điểm luật mới có hiệu lực, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp có thể được bồi thường bằng đất ở, nhà ở nếu có nhu cầu và quỹ đất địa phương cho phép.

Ngoài ra, khoản 4 Điều 111 Luật Đất đai 2024 quy định các đối tượng nếu có đủ điều kiện được bồi thường về đất ở thì được bồi thường bằng đất ở, nhà ở tại khu tái định cư hoặc địa điểm khác phù hợp khi bị thu hồi đất. Cụ thể, đối tượng bị thu hồi đất là hộ gia đình, cá nhân có đất ở; người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức kinh tế đang sử dụng đất ở, đang sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất tại Việt Nam.

Nếu hộ gia đình có nhiều thế hệ, có nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất ở bị thu hồi nếu đủ điều kiện để tách thành từng hộ gia đình riêng hoặc có nhiều hộ gia đình có chung quyền sử dụng 1 thửa đất ở bị thu hồi mà diện tích đất ở sẽ được bồi thường không đủ để giao riêng cho từng hộ gia đình thì được xem xét hỗ trợ để giao đất ở có thu tiền sử dụng đất, bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở cho các hộ gia đình còn thiếu.

Bên cạnh các khoản hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm… như hiện nay, Luật Đất đai 2024 bổ sung thêm các khoản hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất như: hỗ trợ di dời vật nuôi; hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời đối với tài sản gắn liền với đất là phần công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo pháp luật về xây dựng mà đến thời điểm thu hồi đất giấy phép đã hết thời hạn.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân, Luật Đất đai 2024 hướng đến giải quyết một vấn đề rất lớn, đó là chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người bị thu hồi đất. Luật đã kế thừa các quy định được thực tiễn chứng minh là phù hợp; đồng thời, sửa đổi, bổ sung nguyên tắc bồi thường theo hướng đa dạng các hình thức bồi thường về đất, hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng mục đích với đất bị thu hồi hoặc bằng tiền, bằng đất khác hoặc bằng nhà ở phù hợp với nhu cầu của người có đất bị thu hồi và quỹ đất của từng địa phương.

×