Trung tâm tài chính (TTTC) là một "hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính tập trung tại một khu vực nhất định", là nơi tập trung nhiều định chế tài chính, ngân hàng, quỹ đầu tư, công ty dịch vụ tài chính và có các sàn giao dịch chứng khoán, tiền tệ, hàng hóa.

Hiện nay trên thế giới có 121 TTTC và đang có sự cạnh tranh mạnh mẽ trong việc trở thành các TTTC hàng đầu, với các sản phẩm hấp dẫn, đổi mới sáng tạo, phù hợp với sự vận động và phát triển. Nhu cầu về một TTTC mới, khác biệt với những TTTC hiện có để tiếp nhận nguồn lực tài chính dịch chuyển từ các TTTC quốc tế lớn, cung cấp dịch vụ tài chính mới, tiếp cận các thị trường mới, xu thế phát triển mới... đang cấp thiết. Trong đó, khả năng hình thành TTTC mới ở châu Á-Thái Bình Dương, nơi được đánh giá là trung tâm kinh tế năng động nhất thế giới hiện nay đang ngày càng bộc lộ rõ nét.

Việt Nam đang là điểm sáng về phát triển và tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, thu hút đầu tư, đang dần hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại, hướng đến hình thành TTTC, có khả năng liên kết với các TTTC trong khu vực và trên thế giới.

Việt Nam cũng nằm trong số những thị trường dẫn đầu về tỉ lệ áp dụng các công nghệ tài chính tương lai, có thể tạo được lợi thế cạnh tranh, hình thành các sản phẩm "đặc thù" cho TTTC ở Việt Nam.

Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên sẵn có để phát triển TTTC khu vực và quốc tế, đó là nằm ở ngã tư quốc tế giữa các con đường hàng hải từ Bắc xuống Nam, từ Đông sang Tây, là tâm điểm của khu vực Đông Nam Á; có múi giờ khác biệt với 21 TTTC lớn nhất toàn cầu. Đây là lợi thế "riêng có và đặc biệt" trong việc thu hút dòng vốn nhàn rỗi trong thời gian nghỉ giao dịch từ các TTTC trên thế giới.

Chính sách hoạt động ngân hàng và quản lý ngoại hối

Tại dự thảo mới nhất đưa ra trong tuần này (Dự thảo 12) Nghị quyết về việc thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam, các khái niệm, quy định đã được đề cập cụ thể.

Liên quan đến chính sách hoạt động ngân hàng và quản lý ngoại hối, Dự thảo đề cập: Các thành viên Trung tâm tài chính do nhà đầu tư nước ngoài thành lập được phép tự do chuyển đổi một số lượng đồng Việt Nam là các khoản thu hay được tái sản hình thành hợp pháp trên lãnh thổ Việt Nam thành ngoại tệ tương đương với 100% số ngoại tệ mà thành viên đó đã chuyển đổi từ ngoại tệ sang đồng Việt Nam trước đó mà không phải chứng minh mục đích chuyển đổi.

Sau năm (05) năm hoạt động kinh doanh và đầu tư, được tự do chuyển đổi khoản đầu tư, khoản thu hợp pháp khác bằng ngoại tệ ra ngoài lãnh thổ Việt Nam mà không phải chứng minh mục đích chuyển tiền sau khi thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước Việt Nam theo quy định của pháp luật.

Các lĩnh vực ưu tiên trong Trung tâm tài chính về một số sản phẩm truyền thống trong hoạt động ngân hàng thương mại được đơn giản hóa quy trình, thủ tục thực hiện và hoạt động.

Các tổ chức tín dụng trong nước và nước ngoài có uy tín đáp ứng tiêu chuẩn an toàn vốn Basel III khi thành lập công ty con tại Trung tâm tài chính để cung cấp dịch vụ ngoại hối cho người không cư trú hoặc các thành viên trong Trung tâm tài chính được miễn áp dụng điều kiện cấp phép áp dụng cho việc thành lập tổ chức tín dụng và miễn tuân thủ các quy định về an toàn vốn áp dụng cho các tổ chức tín dụng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với công ty con đó; được sử dụng hệ thống máy tính ở nước ngoài cho hoạt động kinh doanh của mình. Tiêu chí lựa chọn tổ chức tín dụng trong nước và nước ngoài có uy tín sẽ được Ủy ban quản lý, điều hành Trung tâm tài chính ban hành vào từng thời điểm.

Các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng có trụ sở tại Trung tâm tài chính không bị áp dụng hạn chế tỷ lệ sở hữu nước ngoài hoặc điều kiện đầu tư nước ngoài đối với việc cung cấp dịch vụ trong Trung tâm tài chính hoặc dịch vụ xuyên biên giới.

Đáng chú ý, theo Dự thảo đưa ra, lộ trình áp dụng chuẩn mực thông lệ quốc tế về ngân hàng (Basel III) bắt đầu triển khai tại Trung tâm tài chính từ 1/1/2026. Việc hình thành mô hình ngân hàng số từ các ngân hàng thương mại cũng sẽ được bắt đầu triển khai từ ngày 1/1/2026.

Góp ý của Ngân hàng Nhà nước

Trước đó, góp ý với hồ sơ đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, tỷ lệ sở hữu nước ngoài và điều kiện đầu tư nước ngoài đối với việc cung cấp dịch vụ trong TTTC liên quan trực tiếp đến các cam kết thương mại và đầu tư của Việt Nam.

Việc dự thảo Nghị quyết quy định không áp dụng hạn chế tỷ lệ sở hữu nước ngoài và điều kiện đầu tư nước ngoài tại TTTC cần được rà soát thận trọng để hạn chế rủi ro vi phạm các nghĩa vụ trong các hiệp định thương mại, hiệp định bảo hộ đầu tư của Việt Nam.

Cũng theo Ngân hàng Nhà nước, lộ trình áp dụng các chuẩn mực, thông lệ quốc tế về ngân hàng tại TTTC cần phù hợp với lộ trình đang được xây dựng áp dụng cho các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài trong nước.

Do đó, việc quy định lộ trình triển khai (01/01/2026) như tại dự thảo Nghị quyết là không có cơ sở. Trường hợp không áp dụng ngay, đề nghị quy định rõ: Lộ trình áp dụng chuẩn mực thông lệ quốc tế về ngân hàng (Basel III) cho các nhà đầu tư nước ngoài bắt đầu triển khai tại TTTC từ 01/01/2026 và đây được coi là điều kiện khi gia nhập TTTC (điều kiện cấp phép thành lập).

Do đó, có thể nghiên cứu giao thẩm quyền quy định về lộ trình cho Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước nhằm bảo đảm tính tại Nghị định, Thông tư để linh hoạt.

Ngân hàng Nhà nước cũng đề nghị điều chỉnh "Việc hình thành ngân hàng số từ các ngân hàng thương mại tại thành viên TTTC được thực hiện từ ngày 1/1/2027.

Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo không tiếp thu góp ý của Ngân hàng Nhà nước và đề nghị giữ nguyên nội dung nêu trong Dự thảo.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cũng đề nghị đánh giá một cách thận trọng về quy định "tổ chức kinh tế, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại các tổ chức tín dụng nước ngoài để vay vốn đầu tư.

Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cho rằng, đây là chính sách quan trọng, vượt trội, nhưng rất cần thiết để đảm bảo tính hấp dẫn nhằm thu hút các nhà đầu tư vào TTTC.

Do đó, Bộ KHĐT đã thiết kế khoản 3, trong đó có nêu khi xảy ra tranh chấp, thực hiện theo pháp luật Việt Nam và bên nhận thế chấp chỉ được thực hiện quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất cho các đối tượng được phép nhận chuyển nhượng theo quy định của pháp luật hiện hành.

×