Ở làng quê Việt Nam, không ai xa lạ với những bó rau mùi xanh mướt, thân mảnh mai nhưng lại mang hương thơm nồng nàn đặc trưng. 

Rau mùi - Một trong những loại rau gia vị không thể thiếu

Trong nền ẩm thực Việt Nam, rau mùi xuất hiện từ những gánh bún riêu đầu ngõ đến các hàng phở nghi ngút khói, từ bữa cơm gia đình giản dị đến những mâm cỗ đầy đặn ngày Tết. Mùi hương nhẹ nhàng, thanh thoát của rau mùi có thể làm dịu đi vị béo của thịt, làm đậm đà thêm chén nước chấm, hay đơn giản là tạo nên sự tươi mát khi ăn kèm các món cuốn.

Người miền Bắc có câu:

"Thịt gà phải có lá chanh

Rau mùi phải có bên canh mới tròn."

Thật vậy, bát canh nóng mà thiếu đi nhúm rau mùi thái nhỏ thì như thiếu đi một phần hương vị, một chút tinh túy của ẩm thực quê nhà.

Không chỉ góp mặt trong những món nước như phở, bún, cháo, rau mùi còn là nguyên liệu không thể thiếu trong các món gỏi, salad, hay ăn kèm bánh mì, tạo nên hương vị vừa thanh tao vừa nồng nàn khó cưỡng.

Cách trồng rau mùi cực kỳ đơn giản tại nhà

Rau mùi thuộc loại cây dễ trồng, không quá kén đất, chỉ cần đất tơi xốp, thoát nước tốt là có thể sinh trưởng khỏe mạnh. Thường thì người ta hay trồng rau mùi vào vụ Đông – Xuân, khi thời tiết mát mẻ, bởi nếu trời quá nóng, cây sẽ dễ bị còi cọc và nhanh trổ hoa.

Muốn có một vườn rau mùi tốt, trước hết phải chuẩn bị đất kỹ càng. Đất cần được cày xới, nhặt sạch cỏ dại rồi bón thêm một chút phân hữu cơ để tăng độ dinh dưỡng.

Trước khi gieo, hạt rau mùi nên được ngâm vào nước ấm khoảng nửa ngày rồi chà nhẹ để tách đôi vỏ, giúp hạt nhanh nảy mầm hơn. Khi gieo, hạt được rắc đều lên luống, phủ một lớp đất mỏng và giữ ẩm bằng cách tưới phun sương nhẹ nhàng mỗi ngày.

Tầm một tuần sau, những mầm xanh bắt đầu nhú lên. Mùi là loại rau rất nhanh lớn, chỉ khoảng ba tuần là có thể thu hoạch. Khi cắt, nên để lại phần gốc chừng 2-3 cm, tiếp tục tưới nước đều đặn để rau có thể lên lứa mới.

Quả thật, chỉ cần tỉ mẩn một chút, biết cách vun vén, tưới tắm thì rau mùi sẽ luôn xanh tốt, mỗi lần cắt xong lại lên thêm lớp mới, cho cả nhà có rau ăn quanh năm.

Loại rau nhỏ nhưng có võ: Hương thơm hút hồn, công dụng bất ngờ

Có những món ăn mà nếu thiếu rau mùi, hương vị sẽ kém đi vài phần. Một bát phở bò bốc khói, chỉ cần rắc thêm chút rau mùi thái nhỏ là đã dậy lên mùi thơm quyến rũ, khiến thực khách chưa kịp ăn đã thấy ấm lòng. Một đĩa gỏi gà xé phay, ngoài hành tây, rau răm thì cũng không thể thiếu rau mùi, làm tăng thêm độ thanh mát, giảm bớt vị ngấy.

Không chỉ thế, rau mùi còn có thể ăn sống kèm bánh mì, cuốn gỏi cuốn hay góp mặt trong những món xào, món nướng. Người sành ăn thường bảo, rau mùi có một loại hương vị rất riêng – nhẹ nhưng không nhạt, nồng nhưng không gắt, giúp cân bằng khẩu vị và làm cho món ăn trở nên hài hòa hơn.

Không chỉ làm đẹp cho các món ăn, rau mùi còn là một loại thảo dược quý trong Đông y. Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm – nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia: "Trong rau mùi có nhiều vitamin C, carotene, chất chống oxy hóa giúp tăng cường miễn dịch, cải thiện tiêu hóa và bảo vệ sức khỏe tim mạch."

Rau mùi còn được biết đến với tác dụng giải cảm, trị ho, giúp làm ấm cơ thể trong những ngày lạnh. Người xưa vẫn thường nấu nước rau mùi để tắm khi bị cảm, giúp ra mồ hôi và giảm sốt nhanh chóng.

Không chỉ vậy, loại rau nhỏ bé này còn có công dụng làm đẹp. 

Nhiều chị em truyền tai nhau mẹo dùng nước ép rau mùi để rửa mặt, giúp da sáng mịn, giảm mụn nhờ đặc tính kháng khuẩn tự nhiên.

Ngoài những giá trị về ẩm thực và sức khỏe, rau mùi còn gắn liền với phong tục tắm lá mùi vào ngày cuối năm. 

Người Việt quan niệm rằng, nước lá mùi có thể giúp xua đi những điều không may mắn, làm sạch thân thể và tinh thần để bước sang năm mới tràn đầy sức sống.

Bà Minh, một cụ bà 80 tuổi ở Hà Đông, Hà Nội, kể lại: "Hồi nhỏ, cứ mỗi chiều 30 Tết, mẹ tôi lại đun một nồi nước lá mùi cho cả nhà tắm. Mùi thơm lan tỏa khắp nhà, cảm giác như rũ sạch mọi muộn phiền của năm cũ để đón Tết với lòng thanh thản hơn."

Cho đến ngày nay, dù cuộc sống hiện đại hơn, nhiều người vẫn giữ thói quen này như một cách gắn kết với những giá trị truyền thống.

Rau mùi, tuy nhỏ bé nhưng lại có một vị trí vô cùng đặc biệt trong ẩm thực và đời sống người Việt. Nó không chỉ giúp món ăn thêm phần hấp dẫn, mà còn mang theo những giá trị dinh dưỡng, chữa bệnh và cả những phong tục cổ truyền đầy ý nghĩa.

Từ những cánh đồng quê mộc mạc cho đến bàn ăn gia đình, rau mùi luôn hiện diện như một phần quen thuộc của cuộc sống, gợi nhớ về những bữa cơm đầm ấm, đoàn viên và những hương thơm thanh khiết của quê hương.

×