Bình luận
0
Nhật Chiêu hay còn gọi là làng Rau, trước đây thuộc tổng Nhật Chiêu, huyện Bạch Hạc, phủ Vĩnh Tường, trấn Sơn Tây (nay thuộc xã Liên Châu, huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc). Xã gồm bốn thôn: Ái Vũ, Thượng, Trung và thôn Đông - là một trong những làng khoa bảng được sử sách ghi nhận.
Năm Nhâm Ngọ niên hiệu Tự Đức thứ 35 (1882), Quan Viên tử Kiều Văn Tuấn người thôn Thượng đã dụng công sưu tầm tư liệu, tìm hiểu từ các dòng họ trong làng, lại đối chiếu với sử sách để biên soạn thành sách "Nhật Chiêu hương hiền tính tự phả" gồm 13 tờ khổ lớn, chữ viết chân phương, hiện được lưu giữ tại đình Nhật Chiêu. Sách gồm 2 phần là "Văn phả" ghi chép các vị hương hiền xuất thân khoa bảng, và "Vũ phả" ghi chép các vị hương hiền lập võ công.
Theo Viện Nghiên cứu Hán Nôm, "Nhật Chiêu hương hiền tính tự phả" cho biết Nhật Chiêu có ba vị Tiến sĩ. Thứ nhất là Đào Sùng Nhạc người thôn Cát Vũ (sau đổi là Ái Vũ) đỗ Đệ tam giáp Tiến sĩ khoa Mậu Tuất niên hiệu Hồng Đức thứ 21 (1490). Tên tự, tên hiệu và chức quan không rõ. Theo sách "Các nhà khoa bảng Việt Nam", ông được bổ làm quan trải thăng đến chức Đô cấp sự trung, sau có tham gia phục Lê diệt Mạc và tử trận.
Người thứ hai là Văn Vĩ người thôn Cát Vũ, thi đỗ Đệ tam giáp Tiến sĩ khoa Bính Thìn niên hiệu Hồng Đức thứ 27 (1496), tên tự, tên hiệu và chức quan không rõ. Sách "Các nhà khoa bảng Việt Nam" cho biết, ông làm quan đến Đô cấp sự trung ở Hình khoa.
Người thứ ba là Ngô Văn Độ, tự Tỉnh Quát, sinh năm 1818, người thôn Thượng, thi đỗ Cử nhân năm 1848, đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân khoa Bính Thìn niên hiệu Tự Đức thứ 9 (1856), làm quan đến Án sát sứ Nghệ An, Lạng Bằng quân thứ Tán lý, hàm Trung nghị đại phu, sau bị ốm mất trong quân ngũ, được truy tặng Quang Lộc tự khanh.
Văn bia đề danh Tiến sĩ khoa Bính Thìn (1856) cho biết, Ngô Văn Độ xếp thứ 3 Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân sau Đặng Xuân Bảng và Trần Huy Đan, trên Phan Hiển Đạo và Phan Đình Bình.
Ngô Văn Độ là cháu nội của Hương cống Ngô Quý Thực (thi đỗ khoa Ất Mão đời Lê Cảnh Hưng). Thân phụ là Ngô Văn Thưởng, tuy không đỗ đạt, song do có công nuôi dưỡng con thi đỗ đại khoa nên đến đời Tự Đức cũng được truy tặng chức Thị giảng ở Hàn lâm viện, hàm Phụng nghị đại phu.
Sách "Nhật Chiêu hương hiền tính tự phả" cũng cho biết vào thời Lê, Nhật Chiêu có 30 vị đỗ Hương cống, 11 vị thi đỗ Sinh đồ.
Trong đó có 2 vị Sinh đồ do xuất thân là Quan Viên tử nên được đặc cách cấp cho bằng Nho sinh, đó là Sinh đồ Phùng Hữu Danh người thôn Thượng, do có thân phụ là Phó Sở sứ sở Đồn điền Vĩnh Hưng nên được xếp hạng Nho sinh.
Người thứ hai là Sinh đồ Phùng Thời Vọng thi đỗ tam trường đời Cảnh Hưng do có thân phụ là Hoằng Tín đại phu Phùng Công Chẩn nên cũng được xếp hạng Nho sinh.
Thời nhà Nguyễn người Nhật Chiêu tham gia thi Hương đỗ tứ trường có 5 vị: Ngô Huy Khanh người thôn Thượng đỗ Hương cống khoa Quý Dậu (1813) đời Gia Long. Kiều Năng Thân người thôn Thượng đỗ Cử nhân khoa Tân Mão (1831) đời Minh Mệnh.
Lỗ Đình Tuyển người thôn Trung đỗ Cử nhân khoa Đinh Mùi (1847) đời Thiệu Trị. Ngô Toại người thôn Thượng đỗ Cử nhân khoa Nhâm Tý (1852) đời Tự Đức. Ngô Khải người thôn Thượng đỗ Cử nhân khoa Mậu Thìn (1868) đời Tự Đức.
Nhật Chiêu cũng có 12 vị thi Hương đỗ tam trường gồm: Nguyễn Côn người thôn Trung đỗ Sinh đồ khoa Đinh Mão (1807) đời Gia Long. Soạn giả Kiều Văn Tuấn xếp ông là vị khai khoa cho khoa cử làng Nhật Chiêu thời Nguyễn.
Sau ông còn hai vị được cấp bằng Sinh đồ là Lỗ Hồng Tiệm người thôn Trung và Kiều Văn Thuật người thôn Thượng cùng thi đỗ khoa Quý Dậu (1813) đời Gia Long.
Còn lại 9 vị được lấy đỗ Tú tài, trong đó có 3 vị đỗ Tú tài hai khoa là Kiều Đức Uông người thôn Thượng, đỗ khoa Tân Sửu (1841) và khoa Ất Tỵ (1845) đời Thiệu Trị. Lê Đình Tú người thôn Trung, đỗ khoa Đinh Mão (1847) đời Thiệu Trị và khoa Nhâm Tý (1852) đời Tự Đức. Tú tài Ngô Văn Chất người thôn Thượng, đỗ khoa Nhâm Tý (1852) và khoa Ất Mùi (1855) đời Tự Đức.
Ngoài ra còn có hai vị thi đỗ Tú tài ba khoa là Kiều Đức Uông người thôn Trung, đỗ khoa Quý Mão (1843), khoa Đinh Mùi (1847) thời Thiệu Trị và khoa Mậu Thân (1848) đời Tự Đức. Ngô Hữu Kỷ người thôn Thượng, đỗ khoa Giáp Tý (1864), khoa Đinh Mão (1867) và khoa Mậu Dần (1878) đời Tự Đức.
Các vị khoa bảng làng Nhật Chiêu, sau khi thi đỗ có người tiếp tục học thêm để dự thi Hội, trong đó có một số vị được sung vào làm Giám sinh Quốc Tử Giám, như Phùng Đôn người thôn Đông, đỗ Hương cống khoa Quý Mão (1743) đời Cảnh Hưng.
Bạch Quang Tường người thôn Trung và Đoàn Lệnh Thúc cũng được sung làm Giám sinh. Ngoài ra, phần lớn các nhà khoa bảng sau khi thi đỗ đã tham gia chính sự, được triều đình bổ dụng làm quan ở trong triều hoặc ở ngoài địa phương.
Với thành tích học tập vượt trội nên nhiều người đỗ đạt ở Nhật Chiêu được bổ giữ các chức vụ quan trọng từ tri huyện đến tri phủ và trong triều. Trong số đó phải kể đến Ngô Hữu Đường người thôn Thượng làm Tri phủ phủ Thông Hóa, Lê Đình Tuyển người thôn Trung làm Tri phủ phủ Điện Biên, Kiều Năng Thân người thôn Thượng làm Án sát sứ Tuyên Quang, Ngô Văn Định người thôn Thượng làm Bố Chánh sứ Cao Bằng, Kiều Văn Xuyển người thôn Thượng làm Đốc binh Tuyên Quang quân thứ.
Nguyễn Thúc Giao người thôn Trung làm Hàn lâm viện Đông các Tả giảng, hàm Triều liệt đại phu, tước Hiển Trung hầu. Hương cống Nguyễn Bá Thiêm người thôn Trung làm Thiêm sự Viện Thiêm sự, hàm Hoằng tín đại phu. Hương cống Lê Nguyên Bá người thôn Thượng, được bổ chức Giảng dụ. Cử nhân Ngô Toại người thôn Thượng, được bổ chức Lang trung ở bộ Hộ.
Làng Nhật Chiêu từ xa xưa đã có truyền thống hiếu học, thi đỗ làm quan. Những tấm gương sáng của các nhà khoa bảng ấy đã khích lệ sĩ khí, trở thành một học phong rất đáng trân trọng. Các sĩ tử hăng hái rèn tập, trau dồi bản lĩnh và sẵn sàng ứng thí khi nhà nước mở khoa thi.
Có nhiều khoa ở làng Nhật Chiêu có hai vị cùng đỗ một khoa, như khoa thi Hương năm Giáp Ngọ (1774) đời Cảnh Hưng nhà Lê, ở Nhật Chiêu có hai người cùng đỗ Hương cống là Lỗ Cao Tiên và Kiều Công Đính. Khoa thi Hương năm Đinh Dậu (1777) đời Cảnh Hưng có Lỗ Nguyên Bá và Ngô Hữu Thường.
Khoa thi Hương năm Kỷ Dậu có hai anh em ruột là Nguyễn Trọng Linh và Nguyễn Thúc Giao cùng thi đỗ. Người em là Nguyễn Thúc Giao còn được lấy đỗ Giải nguyên. Khoa thi năm Quý Dậu (1813) đời Gia Long nhà Nguyễn có Ngô Huy Khanh và Kiều Năng Thân cùng ở thôn Thượng.
Có khoa có ba vị cùng thi đỗ, như khoa năm Đinh Mùi (1847) đời Thiệu Trị nhà Nguyễn có Lỗ Đình Tuyển đỗ Cử nhân, Lỗ Đình Tá và Bạch Văn Lương đỗ Tú tài. Khoa thi năm Nhâm Tý (1852) đời Tự Đức có Ngô Toại đỗ Cử nhân, Ngô Văn Chất và Lỗ Đình Tá cùng đỗ Tú tài.
Truyền thống khoa bảng ở làng Nhật Chiêu được tạo lập bởi có nhiều dòng họ, nhiều gia đình có người đỗ đạt. Trong đó họ Kiều, họ Nguyễn, họ Ngô, họ Phùng là những họ tộc có nhiều người đỗ đạt nhất. Tính chung cả Tiến sĩ, Cử nhân, Tú tài, ở làng Nhật Chiêu đến năm Tự Đức 32 (1882) có cả thảy 61 vị, phân chia ra các họ: Họ Kiều 15 vị, họ Nguyễn 14 vị, họ Ngô 11 vị, họ Phùng 6 vị, họ Lỗ 5 vị, họ Bạch 3 vị, họ Hoàng 2 vị, họ Đoàn 2 vị, họ Đào, họ Văn và họ Lễ mỗi họ có 1 vị.
Có nhiều gia đình có hai, ba người cùng đỗ, có trường hợp hai anh em trai cùng thi đỗ như Cử nhân Ngô Khải, Tú tài Ngô Hữu Kỷ; anh em Tiến sĩ Ngô Văn Độ và Tú tài Ngô Văn Chất; 5 anh em trai cùng thi đỗ Hương cống là Nguyễn Bá Can, Nguyễn Trọng Linh, Nguyễn Thúc Giao, Nguyễn Thúc Phiên và Nguyễn Thiếu Thường.
Cũng có trường hợp hai cha con cùng thi đỗ, như cha con Hương cống Phùng Hữu Vọng, Nho sinh Phùng Hữu Danh; cha con Tú tài Lỗ Hồng Tiệm và Cử nhân Lỗ Đình Tuyển. Lại có gia đình cả ba cha con cùng đỗ như gia đình Hương cống Kiều Thể và hai con là Kiều Nguyễn Thung và Kiều Phiên.
Ở làng khoa bảng Nhật Chiêu có đến bốn gia tộc có ông cha con cháu cùng thi đỗ như gia đình họ Ngô: Hương cống Ngô Quý Thực đỗ năm 1753, người con là Ngô Hữu Đường đỗ Cử nhân năm 1834, cháu là Ngô Khải đỗ Cử nhân năm 1868. Hoặc như Sinh đồ Kiều Danh Dương đỗ đời Cảnh Hưng, có con là Kiều Danh Thân đỗ Cử nhân khoa Tân Mão (1831) đời Minh Mệnh, cháu là Kiều Đức Uông đỗ Tú tài khoa Canh Tý (1840) đời Minh Mệnh.
Vệ Thanh được xem là một trong các đại danh tướng trong lịch sử phong kiến Trung Quốc cùng với Bạch Khởi, Hàn Tín, Lý Tĩnh, Nhạc Phi và Từ Đạt, do có công đánh quân rợ phía bắc mở rộng bờ cõi cho nhà Hán và là tấm gương sáng cho các tướng lĩnh đời sau.
Câu chuyện đã trôi qua, vấn đề của con tôi đã được giải quyết nhưng tôi vẫn cứ nhớ mãi.
Chia sẻ
Trong tiểu thuyết “Ma Thổi Đèn” của tác giả Thiên Hạ Bá Xướng có một chương viết về nước Điền và vua Điền, cụ thể là chương “Trùng Cốc Vân Nam”. Ở đó, nước Điền và vua Điền hiện lên với những chi tiết rùng rợn, nhưng thực tế lịch sử thì như thế nào?
Chia sẻ
Tinh Tú lão quái Đinh Xuân Thu là nghịch đồ của chưởng môn phái Tiêu Dao Vô Nhai Tử. Hắn lập kế giết thầy, phản bội sư môn, bản tính tàn bạo. Đinh Xuân Thu thậm chí còn ép các đệ tử phải đối đầu, ám hại lẫn nhau. Về sau, Đinh Xuân Thu bị Hư Trúc đánh bại và sống phần đời còn lại ở Thiếu Lâm tự.
Chia sẻ
Cuộc đối đầu giữa Nga và Ukraine ngày càng căng thẳng, khi cả hai bên liên tiếp đưa ra tuyên bố gây chấn động về tổn thất của đối phương. Giữa lúc chiến sự dồn dập, triển vọng đàm phán hòa bình tiếp tục mờ mịt, theo Shafaq News.
Chia sẻ
Chiều 5/8, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật tổ chức phiên họp chuyên đề dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng ban Chỉ đạo.
Chia sẻ
Đoạn clip ghi lại cảnh gió lốc kinh hãi vừa xảy ra tại bản Xằng Trên, xã Mỹ Lý, Nghệ An. Đây là nơi bị tàn phá nặng nề trong trận lũ lịch sử.
Chia sẻ
Chiều ngày 5/8, tỉnh Lạng Sơn tổ chức tuyên dương và trao thưởng cho các huấn luyện viên và vận động viên đã đạt được những thành tích ấn tượng tại các giải đấu quốc tế, khu vực và đội bóng đá U11 của tỉnh.
Chia sẻ
Năm tháng rèn luyện tại Tây Ban Nha giúp tiền vệ Việt kiều Julien Nguyễn (19 tuổi) trưởng thành. Anh luôn chờ ngày có quốc tịch Việt Nam để được cống hiến cho quê hương.
Chia sẻ
Theo tiến sĩ Nguyễn Việt, làm những bộ phim về lịch sử, việc tranh cãi là điều không thể tránh khỏi, tuy nhiên các bạn trẻ hãy mạnh dạn làm, bởi luôn có sự đồng hành của chuyên gia khảo cổ, chuyên gia lịch sử, văn hóa.
Chia sẻ
Các cơ quan chống tham nhũng của Ukraine vừa bắt giữ một loạt quan chức cấp cao, bao gồm cả một nghị sĩ thuộc Đảng “Đầy tớ của nhân dân” của Tổng thống Volodymyr Zelensky, vì bị cáo buộc dính líu đến đường dây tham nhũng lớn trong việc mua sắm thiết bị quân sự không người lái.
Chia sẻ
Sau khi chính thức được cấp phép nhập khẩu vào Việt Nam từ cuối năm 2024, năm 2025 là năm đánh dấu mùa vụ đầu tiên trái việt quất Canada có mặt tại Việt Nam. Bà Leigh McCumber, Đại biện lâm thời Đại sứ quán Canada tại Việt Nam cho biết, Canada kỳ vọng rất cao vào tương lai hợp tác xuất khẩu nông sản với Việt Nam, đặc biệt là các loại trái cây cao cấp.
Chia sẻ
Lực lượng không quân tham gia nhiệm vụ A80 sử dụng 40 máy bay, còn lực lượng hải quân, gồm tàu ngầm, tàu hộ vệ tên lửa, tàu tên lửa, tàu hộ vệ chống ngầm, các loại tàu cảnh sát biển, kiểm ngư, quân y, biên phòng...
Chia sẻ
NATO đang cố tình đe dọa các nước phương Tây bằng những phát ngôn về chiến tranh với Nga, người đứng đầu Cục An ninh Quốc gia Ba Lan, Tướng Dariusz Lukowski, phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Ba Lan Rzeczpospolita.
Chia sẻ
Các doanh nghiệp vận tải được khuyến cáo không tăng giá cước, trường hợp kê khai điều chỉnh giá cước nhưng không vượt quá 40% ngày thường, chỉ áp dụng trong 2 ngày cao điểm 29 và 30/8.
Chia sẻ
HLV Thép xanh Nam Định báo tin sốc về Nguyễn Xuân Son; Ronaldo kêu gọi Al-Nassr mua Greenwood; Watkins muốn đầu quân cho M.U; Partey hầu tòa vì cáo buộc hiếp dâm; Newcastle tăng giá mua Sesko.
Chia sẻ
Lực lượng công an tham gia tổng hợp luyện diễu hành hàng với loạt khí tài, xe bọc thép, xe chống bạo loạn… thể hiện sức mạnh to lớn của lực lượng CAND.
Chia sẻ
Sáng 5/8/2025, VinFast chính thức bàn giao những chiếc xe MPV 7 chỗ Limo Green đầu tiên cho khách hàng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình chuyển đổi xanh của ngành vận tải.
Chia sẻ
Hướng đến mục tiêu hỗ trợ cộng đồng hộ kinh doanh, tiểu thương và doanh nghiệp nhỏ và vừa (doanh nghiệp SME) chuyển đổi số, Vietcombank đã chính thức triển khai bộ giải pháp thanh toán số toàn diện cùng nhiều ưu đãi tài chính thiết thực, giúp khách hàng dễ dàng tuân thủ quy định mới tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch UBND TP Trương Việt Dũng yêu cầu các sở, ban, ngành và UBND xã, phường rà soát toàn bộ TTHC không yêu cầu nộp bản sao chứng thực, nghiêm cấm tình trạng lạm dụng yêu cầu bản sao chứng thực khi tiếp nhận hồ sơ.
Chia sẻ
Mặc dù được các bác sỹ Bệnh viện Đà Nẵng tập trung cứu chữa, thế nhưng phép màu đã không đến với bé L.A.K (14 tháng tuổi)- người bị bảo mẫu Nguyễn Thị Quyên (40 tuổi), trú ở phường Cẩm Thành, tỉnh Quảng Ngãi 2 lần ôm ném xuống nền nhà.
Chia sẻ
3 con giáp nữ này không chỉ thu hút tài lộc và thịnh vượng cho bản thân mà còn giúp chồng con thăng tiến trong sự nghiệp, tuổi già an hưởng phúc lành.
Chia sẻ
Bùi Hữu Hiếu- đối tượng điều hành đường dây buôn bán ma túy quy mô lớn ở TP.Huế lĩnh án sau khi bị đưa ra xét xử sơ thẩm.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Xuân Hinh cho biết, ông chỉ mong các con thuận vợ thuận chồng, tâm đầu ý hợp và có thêm nhiều cháu để vui cửa, vui nhà.
Chia sẻ
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Denys Shmyhal vừa công bố một cơ chế viện trợ quân sự hoàn toàn mới do Mỹ và NATO phối hợp triển khai, nhằm tăng tốc hỗ trợ vũ khí cho Ukraine trong bối cảnh cuộc chiến với Nga vẫn chưa có hồi kết.
Chia sẻ
Chiều 5/8, Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an cùng Đoàn công tác của Bộ Công an làm việc với Công an tỉnh An Giang về công tác triển khai xây dựng đặc khu Phú Quốc thành “Đơn vị kiểu mẫu về an ninh trật tự và văn minh đô thị”.
Chia sẻ
Chiều 5/8/2025 (giờ địa phương), Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah El-Sisi chứng kiến lễ ký văn kiện hợp tác giữa hai nước và gặp gỡ báo chí để thông tin về kết quả hội đàm. Theo đó, hai bên nhất trí nâng cấp quan hệ Việt Nam - Ai Cập lên Đối tác toàn diện.
Chia sẻ
Rất nhanh chóng, chỉ 1 ngày sau khi xác nhận tham dự V.League 2025/2026, đội PVF-CAND đã mua sắm ngoại binh và ra mắt người đứng đầu CLB.
Chia sẻ
Với độ cao hơn 710m so mực nước biển, núi Cấm, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Kiên Giang với tỉnh An Giang) là một trong những ngọn núi cao nhất ở miền Tây. Núi Cấm ở tỉnh An Giang ví như “Đà Lạt 2”, trở thành nơi phát triển của nhiều loại rau rừng quý hiếm
Chia sẻ
Chiều tối 5/8, nhiều khu vực ở TP.HCM mưa lớn sau nhiều ngày nắng nóng. Mưa lớn bất ngờ gây ngập cục bộ ở một số nơi, người dân lưu thông khó khăn.
Chia sẻ
Ở tuổi 45, nam diễn viên Huỳnh Tông Trạch khẳng định không có ý định kết hôn hay sinh con, đồng thời bác bỏ tin đồn tình cảm với bạn diễn Thái Khiết sau phim “Chấp pháp giả môn”.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV (Theo Giáo Dục và Thời Đại) 
