TS. Chu Huy Sơn (Trung tâm nghiên cứu và phát triển văn hóa Hùng Vương)
Thứ hai, ngày 08/05/2023 13:36 GMT+7
Bình luận
0
Ngày trước, làng Tiên Châu có các xóm mang tên: Đình, Chằm, Cối, Tràng; nay theo biên chế mới là Khu 1, Khu 2 của xã Chí Tiên.
Người dân trong làng sống chủ yếu bằng nghề nông, nền nếp gia phong luôn được coi trọng. Trong ký ức của những bậc cao niên, làng có ruộng văn chỉ để cấp cho những người học giỏi (3 năm cấp lại một lần).
Người dân Tiên Châu luôn tự hào về truyền thống yêu nước của làng mình, thời nào cũng có Anh hùng xuất chúng được suy tôn, thờ phụng.
Lễ hội Văn hóa được bà con nhân dân thôn Tiên Châu xã Chí Tiên (huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ) tổ chức. Ảnh: Internet
Theo Ngọc phả và những sắc phong của các triều đại phong kiến hiện còn lưu giữ ở đền Du Yến (thuộc xã Chí Tiên), bà Nguyễn Thị Hạnh, người được sinh trưởng từ làng Tiên Châu đã có công lớn trong cuộc kháng chiến do Hai Bà Trưng lãnh đạo chống quân xâm lược Đông Hán từ phương Bắc tới - đánh đuổi bè lũ Tô Định, giải phóng hoàn toàn bờ cõi nước nhà.
Là con gái độc nhất của một gia đình nông dân khá giả, được dưỡng dạy chu đáo, sớm tinh thông văn chương, võ nghệ, khi được nghe lời hiệu triệu tìm người tài ra giúp nước của Hai Bà Trưng, bà Hạnh đã đưa 92 nghĩa binh do mình tập hợp, huấn luyện về Mê Linh dự Lễ tế cờ.
Với trọng trách được giao "Trưởng lĩnh tiền quân" (lời văn trong Ngọc phả, có thể dịch tương đương là "Tư lệnh mặt trận"), bà cùng quân sỹ lập nên nhiều chiến công, được Hai Bà Trưng hết lòng yêu quý lưu lại trong triều và phong làm Ngọc Loan Công Chúa.
Sau khi bà qua đời, để tỏ lòng thành kính, tri ân đối với Người anh hùng có công với đất nước - quê hương, dân trong làng Tiên Châu và vùng lân cận đã lập đền Du Yến để thờ phụng, hương khói suốt hàng nghìn năm tới giờ. Đền Du Yến được lập ngay trên vùng đất linh (đồi Bạch Hổ) nơi thuở xưa bà Hạnh mở tiệc khoản đãi dân làng. Ngày 30.8.1993, Đền đã được Bộ Văn hóa - thông tin cấp Bằng công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Tư liệu trong cuốn Lịch sử Đảng bộ Đảng CSVN xã Chí Tiên cũng như sách Nắng chiều quê (ấn phẩm của Ủy ban nhân dân xã Chí Tiên), tài liệu lịch sử và lời kể của nhân dân địa phương cho biết: Tiên Châu là quê hương của cụ Cử nhân võ Nguyễn Văn Cắng (còn gọi là Đề Cắng, Cử Cắng) - một thành viên (phụ trách về quân sự) trong Ban lãnh đạo nghĩa quân mạn phía Bắc tỉnh Phú Thọ hưởng ứng Chiếu Cần Vương của Vua Hàm Nghi đứng lên chống thực dân Pháp.
Năm 1884, thành Hưng Hóa do Quan Chi phủ Lâm Thao Tiến sỹ Hoàng giáp Nguyễn Quang Bích chỉ huy, đã bất tuân lênh triều đình, đứng lên chống Pháp. Ngày 12.4 năm ấy, Pháp tiến đánh thành. Do quá chênh lệch về lực lượng cho nên thành Hưng Hóa nhanh chóng bị thất thủ. Quân kháng chiến rút về huyện Cẩm Khê để củng cố lực lượng.
Lễ tế cờ được tổ chức ở Đình Cả của làng Tiên Động thuộc xã Tuy Lộc vào ngày 16.8.1884 dưới lá cờ có thêu 4 chữ: Bình Tây, Báo Quốc. Xã Chí Tiên có 3 vị đại diện sang dự Lễ tế cờ, là các cụ: Hà Khắc Hậu (Lý Hậu), Hà Khắc Tứ (Chánh Tứ) và Nguyễn Văn Cắng (Đề Cắng). Lãnh đạo nghĩa quân quyết định lập căn cứ, xây đồn ở Gò Dùng thuộc địa hạt thôn Chí Chủ và giao cho 3 vị chỉ huy.
Năm 1890, chủ soái Nguyễn Quang Bích - linh hồn của phong trào Cần Vương miền Phú Thọ, Yên Bái lâm trọng bệnh rồi mất. Từ đấy, phong trào sa sút rất nhanh. Đồn Gò Dùng là căn cứ cuối cùng của phong trào Cần Vương ở vùng này. Ngày 14.11 năm Nhâm Thìn (1892), quân Pháp tiến đánh đồn Gò Dùng - Làng Hà.
Chúng đã sử dụng lực lượng mạnh về quân số và vũ khí (có cả súng cối, đại bác…) trong khi đó quân ta chỉ có binh khí thô sơ và lòng dũng cảm. Trước tình thế hiểm nguy, cụ Đề Cắng nhận lệnh phá vòng vây, mở đường máu đưa quân rút về phía nam nhằm bảo toàn lực lượng. Đến địa phận làng Hạ Mạo (thuộc xã Thanh Minh, thị xã Phú Thọ ngày nay), nghĩa binh gặp mũi tiến quân của đơn vị lính Âu Phi. Cuộc chiến đấu không cân sức đã diễn ra rất ác liệt.
Cụ Đề Cắng trúng đạn hy sinh gần Cống Sấu thuộc địa phận làng Hạ Mạo. Từng nghe danh của cụ Đề Cắng và được tận mắt chứng kiến tấm gương tấm gương chiến đấu anh dũng hy sinh vì đại nghĩa, người dân ở làng Hạ Mạo đã giấu thi hài của cụ vào trong Cống Sấu. Tang lễ của cụ được tổ chức trọng thể đủ 3 ngày ở Đình Cả của làng Tiên Châu.
Dân làng Tiên Châu nhận được đôi câu đối của một nhà lãnh đạo Phong trào Cần Vương (có nguồn tin cho rằng của Quan đầu triều Tôn Thất Thuyết) gửi về viếng cụ Đề Cắng: Nam Quốc Nam Thần thiên cổ tại / Tiên Châu tiên cốt ức niên hương (có thể dịch nghĩa là: Nước Nam hàng nghìn năm đã có Thần / Xương cốt của làng Tiên Châu còn mãi mãi. Đôi câu đối này hiện còn được lưu giữ ở cổng Đền Du Yến. Phần mộ của cụ Đề Cắng đặt ở đất Chùa Thông (nay thuộc Khu 2 xã Chí Tiên).
Cảm kích và trân trọng trước tấm gương anh dũng chiến đấu hy sinh vì nước, dân làng Hạ Mạo đã lập miếu thờ cụ Đề Cắng ở phía bờ sông Hồng nơi gần Cống Sấu. Trải qua mưa nắng, lũ lụt, khi miếu bị sụt lở, hư hại, người dân địa phương lại rước chân nhang từ ngôi miếu đưa về Đình Làng để hương hồn cụ Đề Cắng được trú ngụ nơi linh thiêng, quanh năm hương khói. Hàng năm, cứ vào các ngày 17 và 18 tháng giêng, Đình làng Hạ Mạo lại mở hội, tế lễ long trọng. Vào dịp ấy, các hậu duệ của cụ Đề Cắng đều về cúng lễ chu đáo.
Xã Chí tiên có 2 làng: Chí Chủ và Tiên Châu. Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hàng ngàn con em trong xã lên đường nhập ngũ tham gia quân đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến phục vụ chiến trường.
Trong số 124 liệt sỹ của Chí Tiên có nhiều con em ra đi từ làng Tiên Châu. Trong số đó có Anh hùng lực lượng vũ trang Quân đội nhân dân Việt Nam Chu Văn Tua, người đã hy sinh oanh liệt ở chiến trường miền Nam. Phần mộ của Anh hùng Chu Văn Tua nay đã được đưa từ phương Nam về quê hương, đặt trên ngọn đồi không xa đền Du Yến.
Xã Chí Tiên có 4 Bà Mẹ Việt Nam anh hùng. Trong số ấy có 2 Mẹ quê ở làng Tiên Châu: Mẹ Nguyễn Thị Bệ và Mẹ Chu Thị Huỳnh.
Với tổng mức đầu tư hơn 4.900 tỷ đồng, tuyến đường từ thành phố Thái Bình (tỉnh Thái Bình cũ) kết nối với trung tâm tỉnh Hưng Yên (mới) là dự án giao thông trọng điểm của tỉnh. Con đường kết nối thành phố Thái Bình cũ với Trung tâm tỉnh Hưng Yên mới, góp phần hoàn thiện hạ tầng, thúc đẩy liên kết vùng, tạo hành lang kinh tế mới kết nối các khu công nghiệp, đô thị trong và ngoài tỉnh.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đang điều tra 6 vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả với số lượng hàng bán ra thị trường có giá trị lên tới gần 10.000 tỷ đồng.
Chia sẻ
Đồng đất Mễ Trì (Hà Nội) đã trải qua những thăng trầm của lịch sử, qua tất thảy những đau thương, mất mát nơi đây vẫn phảng phất hương cốm thơm lan tỏa trong các ngõ xóm đường làng...
Chia sẻ
Hai anh em song sinh ở miền đông nam Trung Quốc đã thu hút sự chú ý trên mạng xã hội sau khi cùng đạt 666 điểm trong kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia – kỳ thi được xem là “cửa ải sinh tử” với học sinh nước này, và cùng đỗ vào một ngành học tại cùng một trường đại học.
Chia sẻ
Tháng tám vừa khởi đầu, nhiều bậc cha mẹ đã lên tiếng cảnh báo về vấn đề học phí trường công tại TP.HCM, nhất là với năm học mới đang cận kề, năm học đầu tiên chủ trương miễn học phí được người dân trông ngóng.
Chia sẻ
Sở hữu chất giọng ấm áp, Quán quân Sao Mai 2003 – NSƯT Hoàng Tùng đã kể tới người yêu nhạc một câu chuyện tình yêu hết sức nhẹ nhàng, dung dị qua ca khúc “Ngọt ngào khi yêu” – sáng tác mới của nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung.
Chia sẻ
Chốn hậu cung luôn là nơi có nhiều thị phi nhất trong thời đại ngày xưa. Và Lãnh cung là một trong những nơi được xem là "địa ngục" đối với các phi tần.
Chia sẻ
Nhân dịp kỷ niệm 61 năm Chiến thắng trận đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam, Bộ Tư lệnh Vùng 4 Hải quân đã tổ chức trao hàng trăm lá thư tay của các cháu học sinh Trường Tiểu học Vạn Bảo (TP.Hà Nội) gửi tới cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Đặc khu Trường Sa.
Chia sẻ
Sở Xây dựng TP.Đà Nẵng cho biết, sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến góp ý của người dân về dự án lấn biển, trong đó có đề xuất xây dựng “Vịnh Tình Yêu” và chỉ lấn biển tại những khu vực nước biển vàng đục, phù hợp phát triển đô thị và biển nhân tạo.
Chia sẻ
Qua thống kê từ hệ thống trực tuyến, UBND TP.Đà Nẵng ghi nhận 34 đơn vị hoàn thành tốt các tiêu chí trong giải quyết thủ tục hành chính, đồng thời công bố danh sách các đơn vị chưa đạt để chấn chỉnh.
Chia sẻ
CLB Đông Á Thanh Hóa bất ngờ đạt thỏa thuận tái kí hợp đồng với tiền đạo Lucas Ribamar sau thời gian dài đàm phán.
Chia sẻ
Sáng nay (4/8), công an tỉnh Quảng Ninh đã tổ chức lễ ra quân tấn công, trấn áp tội phạm, bảo vệ Đại hội Đảng các cấp và sự kiện chính trị trọng đại trên địa bàn tỉnh.
Chia sẻ
Quá trình tăng trưởng “nóng” của thị trường bảo hiểm nhân thọ cũng phát sinh những trường hợp khiếu nại, tố cáo từ phía khách hàng. Pháp luật khuyến khích người dân tố cáo nếu phát hiện vi phạm. Tuy nhiên, luật sư khuyến cáo nếu tố cáo sai hoặc phát ngôn sai lệch trên mạng xã hội, chính người đi kiện có thể đối mặt với rủi ro pháp lý.
Chia sẻ
Loại thịt này là nguồn cung cấp canxi và phốt pho dồi dào, ăn thường xuyên giúp xương chắc khỏe, giảm nguy cơ loãng xương
Chia sẻ
Tổng thống Ukraine Zelensky không muốn nỗ lực chấm dứt xung đột quân sự vì lo sợ người dân Ukraine, nhà báo Thomas Fazi cho biết trên mạng xã hội X , bình luận về đoạn phim mới nhất về việc huy động lực lượng ở Kiev.
Chia sẻ
Theo danh sách vừa được Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) công bố, Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) năm thứ hai liên tiếp được vinh danh “Top 10 Ngân hàng TMCP tư nhân uy tín”, ghi nhận những nỗ lực của Ngân hàng trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ và khẳng định uy tín trên thị trường.
Chia sẻ
Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt 246 điển hình tiên tiến Công an nhân dân dự Đại hội Thi đua "Vì an ninh Tổ quốc" lần thứ IX, ghi nhận đóng góp của lực lượng trong bảo vệ an ninh, trật tự, vì bình yên cuộc sống nhân dân.
Chia sẻ
Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, nhiều bảo tàng thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ mở cửa miễn phí phục vụ công chúng.
Chia sẻ
Hai nữ thần biliards Hàn Quốc - Han Soye và Kim Hyerim khiến các cơ thủ hàng đầu Việt Nam phải ôm hận với những thất bại tại giải Billiards HBSF Tour đang diễn ra tại TP.HCM.
Chia sẻ
Tại Phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn vừa là công việc trước mắt, vừa lâu dài, chiến lược, do đó phải nghĩ sâu, làm lớn, nhìn xa, trông rộng.
Chia sẻ
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được yêu cầu chính quyền tại địa phương tập trung vào vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Công an tặng Bằng khen, danh hiệu thi đua cho nhiều tập thể, cá nhân Công an TP Đà Nẵng, các quyết định đã được trao sáng nay 4/8.
Chia sẻ
Sự ra đi đột ngột của trọng tài Trần Đình Thịnh sáng 4/8 để lại nỗi tiếc thương với bóng đá Việt Nam. Trong sự nghiệp của mình, ông để lại nhiều dấu ấn đáng nhớ.
Chia sẻ
Phản ánh tới PV Báo điện tử Dân Việt, một số nông dân ở tỉnh Vĩnh Phúc cũ (nay là tỉnh Phú Thọ mới) tỏ ra rất bức xúc trước việc các trang trại bỏ ra nhiều tiền để lắp đặt hệ thống cảm biến tự động của Công ty TNHH Tép Bạc để phục vụ nuôi cá, nhưng sau một thời gian ngắn sử dụng, các thiết bị này liên tục gặp sự cố, không thể sử dụng được tiếp nên mọi người phải quay lại cách chăn nuôi truyền thống, thủ công.
Chia sẻ
Không còn phải xác nhận “không tranh chấp”, “phù hợp quy hoạch”; hồ sơ cấp Sổ đỏ chỉ cần 3 loại giấy tờ; thời gian giải quyết rút còn 15 ngày. Hàng loạt thủ tục "rườm rà" trong cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) bị bãi bỏ sau khi cấp xã được phân cấp sâu từ 01/7/2025, theo quy định mới.
Chia sẻ
Giá thép cây trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) giao tháng 5/2026 giảm 27 Nhân dân tệ, xuống mức 3.270 Nhân dân tệ/tấn.
Chia sẻ
Hôm nay (4/8) là ngày cuối cùng để thí sinh nộp hồ sơ xét tuyển bổ sung vào lớp 10 công lập, trong bối cảnh nhiều trường vẫn còn chỉ tiêu để lấp đầy.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Công an, Đại tướng Lương Tam Quang giao 6 nhiệm vụ trọng tâm cho Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhằm kiến tạo xây dựng hệ thống dữ liệu an toàn, đồng bộ, thống nhất.
Chia sẻ
Trên dải đất miền Trung gió Lào hun rát mặt người, nắng như nung, vỡ rang mặt đất, có những người lặng lẽ đi qua năm tháng bằng đôi tay rám nắng và đôi chân chai sần. Họ, những người thợ điện khoác lên mình bộ quần áo màu cam, âm thầm bền bỉ đứng sau ánh sáng, để phía trước là bình yên, tiếng cười rộn rã dưới mỗi mái nhà. Tùy bút “Giữ sáng miền gió Lào nắng lửa” của tác giả Phương Thảo là những lát cắt đời thường, khắc họa sự bền gan, vững chí của những con người đang ngày đêm lặng thầm giữ dòng sáng quê hương.
Chia sẻ
Nếu như Tiến sĩ Lê Công Hành được dân gian tôn là ông tổ nghề thêu, thì trước đó, thời Lê sơ có Tiến sĩ Trần Lư được tôn làm ông tổ nghề sơn.
Chia sẻ
Đội CSGT Cát Lái thuộc Phòng CSGT Công an TP.HCM đã vào cuộc xác minh, mời tài xế xe đầu kéo lạng lách, đánh võng trên cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
