Đăng nhập/ Đăng ký
| 
TS. Chu Huy Sơn (Trung tâm nghiên cứu và phát triển văn hóa Hùng Vương)
Thứ hai, ngày 08/05/2023 13:36 GMT+7
Bình luận
0
Ngày trước, làng Tiên Châu có các xóm mang tên: Đình, Chằm, Cối, Tràng; nay theo biên chế mới là Khu 1, Khu 2 của xã Chí Tiên.
Người dân trong làng sống chủ yếu bằng nghề nông, nền nếp gia phong luôn được coi trọng. Trong ký ức của những bậc cao niên, làng có ruộng văn chỉ để cấp cho những người học giỏi (3 năm cấp lại một lần).
Người dân Tiên Châu luôn tự hào về truyền thống yêu nước của làng mình, thời nào cũng có Anh hùng xuất chúng được suy tôn, thờ phụng.
Lễ hội Văn hóa được bà con nhân dân thôn Tiên Châu xã Chí Tiên (huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ) tổ chức. Ảnh: Internet
Theo Ngọc phả và những sắc phong của các triều đại phong kiến hiện còn lưu giữ ở đền Du Yến (thuộc xã Chí Tiên), bà Nguyễn Thị Hạnh, người được sinh trưởng từ làng Tiên Châu đã có công lớn trong cuộc kháng chiến do Hai Bà Trưng lãnh đạo chống quân xâm lược Đông Hán từ phương Bắc tới - đánh đuổi bè lũ Tô Định, giải phóng hoàn toàn bờ cõi nước nhà.
Là con gái độc nhất của một gia đình nông dân khá giả, được dưỡng dạy chu đáo, sớm tinh thông văn chương, võ nghệ, khi được nghe lời hiệu triệu tìm người tài ra giúp nước của Hai Bà Trưng, bà Hạnh đã đưa 92 nghĩa binh do mình tập hợp, huấn luyện về Mê Linh dự Lễ tế cờ.
Với trọng trách được giao "Trưởng lĩnh tiền quân" (lời văn trong Ngọc phả, có thể dịch tương đương là "Tư lệnh mặt trận"), bà cùng quân sỹ lập nên nhiều chiến công, được Hai Bà Trưng hết lòng yêu quý lưu lại trong triều và phong làm Ngọc Loan Công Chúa.
Sau khi bà qua đời, để tỏ lòng thành kính, tri ân đối với Người anh hùng có công với đất nước - quê hương, dân trong làng Tiên Châu và vùng lân cận đã lập đền Du Yến để thờ phụng, hương khói suốt hàng nghìn năm tới giờ. Đền Du Yến được lập ngay trên vùng đất linh (đồi Bạch Hổ) nơi thuở xưa bà Hạnh mở tiệc khoản đãi dân làng. Ngày 30.8.1993, Đền đã được Bộ Văn hóa - thông tin cấp Bằng công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Tư liệu trong cuốn Lịch sử Đảng bộ Đảng CSVN xã Chí Tiên cũng như sách Nắng chiều quê (ấn phẩm của Ủy ban nhân dân xã Chí Tiên), tài liệu lịch sử và lời kể của nhân dân địa phương cho biết: Tiên Châu là quê hương của cụ Cử nhân võ Nguyễn Văn Cắng (còn gọi là Đề Cắng, Cử Cắng) - một thành viên (phụ trách về quân sự) trong Ban lãnh đạo nghĩa quân mạn phía Bắc tỉnh Phú Thọ hưởng ứng Chiếu Cần Vương của Vua Hàm Nghi đứng lên chống thực dân Pháp.
Năm 1884, thành Hưng Hóa do Quan Chi phủ Lâm Thao Tiến sỹ Hoàng giáp Nguyễn Quang Bích chỉ huy, đã bất tuân lênh triều đình, đứng lên chống Pháp. Ngày 12.4 năm ấy, Pháp tiến đánh thành. Do quá chênh lệch về lực lượng cho nên thành Hưng Hóa nhanh chóng bị thất thủ. Quân kháng chiến rút về huyện Cẩm Khê để củng cố lực lượng.
Lễ tế cờ được tổ chức ở Đình Cả của làng Tiên Động thuộc xã Tuy Lộc vào ngày 16.8.1884 dưới lá cờ có thêu 4 chữ: Bình Tây, Báo Quốc. Xã Chí Tiên có 3 vị đại diện sang dự Lễ tế cờ, là các cụ: Hà Khắc Hậu (Lý Hậu), Hà Khắc Tứ (Chánh Tứ) và Nguyễn Văn Cắng (Đề Cắng). Lãnh đạo nghĩa quân quyết định lập căn cứ, xây đồn ở Gò Dùng thuộc địa hạt thôn Chí Chủ và giao cho 3 vị chỉ huy.
Năm 1890, chủ soái Nguyễn Quang Bích - linh hồn của phong trào Cần Vương miền Phú Thọ, Yên Bái lâm trọng bệnh rồi mất. Từ đấy, phong trào sa sút rất nhanh. Đồn Gò Dùng là căn cứ cuối cùng của phong trào Cần Vương ở vùng này. Ngày 14.11 năm Nhâm Thìn (1892), quân Pháp tiến đánh đồn Gò Dùng - Làng Hà.
Chúng đã sử dụng lực lượng mạnh về quân số và vũ khí (có cả súng cối, đại bác…) trong khi đó quân ta chỉ có binh khí thô sơ và lòng dũng cảm. Trước tình thế hiểm nguy, cụ Đề Cắng nhận lệnh phá vòng vây, mở đường máu đưa quân rút về phía nam nhằm bảo toàn lực lượng. Đến địa phận làng Hạ Mạo (thuộc xã Thanh Minh, thị xã Phú Thọ ngày nay), nghĩa binh gặp mũi tiến quân của đơn vị lính Âu Phi. Cuộc chiến đấu không cân sức đã diễn ra rất ác liệt.
Cụ Đề Cắng trúng đạn hy sinh gần Cống Sấu thuộc địa phận làng Hạ Mạo. Từng nghe danh của cụ Đề Cắng và được tận mắt chứng kiến tấm gương tấm gương chiến đấu anh dũng hy sinh vì đại nghĩa, người dân ở làng Hạ Mạo đã giấu thi hài của cụ vào trong Cống Sấu. Tang lễ của cụ được tổ chức trọng thể đủ 3 ngày ở Đình Cả của làng Tiên Châu.
Dân làng Tiên Châu nhận được đôi câu đối của một nhà lãnh đạo Phong trào Cần Vương (có nguồn tin cho rằng của Quan đầu triều Tôn Thất Thuyết) gửi về viếng cụ Đề Cắng: Nam Quốc Nam Thần thiên cổ tại / Tiên Châu tiên cốt ức niên hương (có thể dịch nghĩa là: Nước Nam hàng nghìn năm đã có Thần / Xương cốt của làng Tiên Châu còn mãi mãi. Đôi câu đối này hiện còn được lưu giữ ở cổng Đền Du Yến. Phần mộ của cụ Đề Cắng đặt ở đất Chùa Thông (nay thuộc Khu 2 xã Chí Tiên).
Cảm kích và trân trọng trước tấm gương anh dũng chiến đấu hy sinh vì nước, dân làng Hạ Mạo đã lập miếu thờ cụ Đề Cắng ở phía bờ sông Hồng nơi gần Cống Sấu. Trải qua mưa nắng, lũ lụt, khi miếu bị sụt lở, hư hại, người dân địa phương lại rước chân nhang từ ngôi miếu đưa về Đình Làng để hương hồn cụ Đề Cắng được trú ngụ nơi linh thiêng, quanh năm hương khói. Hàng năm, cứ vào các ngày 17 và 18 tháng giêng, Đình làng Hạ Mạo lại mở hội, tế lễ long trọng. Vào dịp ấy, các hậu duệ của cụ Đề Cắng đều về cúng lễ chu đáo.
Xã Chí tiên có 2 làng: Chí Chủ và Tiên Châu. Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, hàng ngàn con em trong xã lên đường nhập ngũ tham gia quân đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến phục vụ chiến trường.
Trong số 124 liệt sỹ của Chí Tiên có nhiều con em ra đi từ làng Tiên Châu. Trong số đó có Anh hùng lực lượng vũ trang Quân đội nhân dân Việt Nam Chu Văn Tua, người đã hy sinh oanh liệt ở chiến trường miền Nam. Phần mộ của Anh hùng Chu Văn Tua nay đã được đưa từ phương Nam về quê hương, đặt trên ngọn đồi không xa đền Du Yến.
Xã Chí Tiên có 4 Bà Mẹ Việt Nam anh hùng. Trong số ấy có 2 Mẹ quê ở làng Tiên Châu: Mẹ Nguyễn Thị Bệ và Mẹ Chu Thị Huỳnh.
Nước mắm là đặc sản Nghệ An. Sáng sớm, những chiếc thuyền chất đầy ắp cá cơm tươi rói, lấp lánh dưới ánh bình minh, nối đuôi nhau cập bến. Hàng trăm người dân làng chài Quỳnh Dị (thị xã Hoàng Mai, Nghệ An), từ già đến trẻ, hối hả ra đón, chuẩn bị cho một mùa làm nước mắm bội thu.
Công an phường Mỹ Đình 2 (Hà Nội) vừa tạm giữ 3 đối tượng để điều tra liên quan đến vụ việc thu gần 5 triệu đồng tiền xe của 2 người dân Lào Cai.
Chia sẻ
Chương trình Vinh quang Việt Nam năm 2025 với chủ đề "Tự hào và Khát vọng" sẽ tôn vinh 19 tấm gương anh hùng, điển hình tiên tiến trong nhiều lĩnh vực.
Chia sẻ
Thí sinh có thể tham khảo cách tra cứu điểm thi vào 10 năm 2025 của Yên Bái theo hướng dẫn sau đây.
Chia sẻ
Thiếu tướng Vũ Như Hà, Giám đốc Công an tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu được điều động đến nhận công tác, giữ chức vụ Giám đốc Công an tỉnh Tây Ninh.
Chia sẻ
Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, sự hy sinh, cống hiến của các chiến sĩ tham gia gìn giữ hoà bình đã được ghi nhận xứng đáng. Nhiều nữ chiến sĩ "mũ nồi xanh" sau khi hoàn thành nhiệm vụ trở về được thăng quân hàm trước niên hạn.
Chia sẻ
Để có được mẫu tiền mang hình ảnh sinh động, thực tiễn, thể hiện đường lối của Đảng, của Chính phủ, phù hợp với tình hình phát triển của cách mạng và kháng chiến, các họa sĩ, trong đó có họa sĩ Nguyễn Huyến - người trực tiếp thực hiện mẫu vẽ, đã phải về nông thôn để có được những hình ảnh sinh động nhất đưa vào mẫu vẽ.
Chia sẻ
Ngày 16/6, hàng loạt xã, phường mới tại Bình Dương chính thức vận hành thử nghiệm hệ thống chính trị, đảm bảo hoạt động hiệu quả ngay sau khi cấp huyện chấm dứt hoạt động từ ngày 1/7.
Chia sẻ
Đánh giá hành vi trục lợi từ những chuyến bay giải cứu là nguy hiểm cho xã hội nhưng tòa phúc thẩm cho rằng các bị cáo đã ăn năn hối cải, có thêm tình tiết mới nên quyết định giảm một phần hình phạt cho họ.
Chia sẻ
Bộ Xây dựng cho biết, hiện, UBND các tỉnh, thành phố đã giao nhiệm vụ và nêu rõ đơn vị chủ trì công tác GPMB dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam tại địa phương.
Chia sẻ
Một quan chức cấp cao của Iran tuyên bố rằng, Pakistan sẵn sàng tấn công hạt nhân vào Israel nếu nước này sử dụng vũ khí hạt nhân nhằm vào Tehran – tuyên bố này sau đó bị chính phủ Pakistan bác bỏ.
Chia sẻ
Bóng đá không chỉ là một nghề, là đam mê, trên hết, bóng đá là một ước mơ. Đây là câu chuyện về thủ môn thủ môn Conor Tracey của CLB Auckland City - người vừa có cơ hội đối đầu với thần tượng thủa nhỏ - Manuel Neuer.
Chia sẻ
Thí sinh có thể tham khảo cách tra cứu điểm thi vào 10 năm 2025 của Hải Dương theo hướng dẫn sau đây.
Chia sẻ
Cục Thuế đã phối hợp với các Công ty công nghệ để có gói miễn phí 5000 hóa đơn/năm, miễn phí chữ ký số, phí khởi tạo, không giới hạn tính năng phần mềm… hỗ trợ các hộ kinh doanh khi bỏ hình thức nộp thuế khoán.
Chia sẻ
Từ 2020 đến giữa năm 2025, trên 90% số xã, phường, thị trấn không có bệnh dịch tả lợn châu Phi. Hiện, cả nước có 580 cơ sở chăn nuôi lợn được chứng nhận an toàn dịch bệnh đối với bệnh DTLCP tăng so với mục tiêu đặt ra là 80 cơ sở.
Chia sẻ
Thí sinh có thể tham khảo cách tra cứu điểm thi vào 10 năm 2025 của Cao Bằng theo hướng dẫn sau đây.
Chia sẻ
Theo Sở Xây dựng Đà Nẵng, xe điện bốn bánh vận chuyển khách du lịch là loại hình vận tải thí điểm, hoạt động trong phạm vi hạn chế nên địa phương không chỉ đạo hay kêu gọi doanh nghiệp đầu tư thêm phương tiện.
Chia sẻ
Sáng 16/6, gần 5000 sĩ tử TP.HCM đã hoàn thành bài khảo sát đánh giá năng lực Trường THCS-THPT Trần Đại Nghĩa năm 2025. Nhiều phụ huynh không khỏi hạnh phúc khi thấy con rạng rỡ bước ra phòng thi.
Chia sẻ
Nguồn vốn tín dụng chính sách ở Hưng Hà (Thái Bình) đang là điểm tựa vững chắc, giúp hàng nghìn hộ nghèo, cận nghèo vươn lên ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế bền vững.
Chia sẻ
Thí sinh có thể tham khảo cách tra cứu điểm thi vào 10 năm 2025 của Sơn La theo hướng dẫn sau đây.
Chia sẻ
Xe tải mang biển số 29A-060.10 do một nam tài xế khoảng 35 tuổi điều khiển lưu thông trên đường song hành xa lộ Hà Nội theo hướng từ khu vực Đại học Quốc gia TP.HCM về ngã tư Thủ Đức, bỗng lật nhào đè lên hai xe máy, hai người đi xe máy nhập viện cấp cứu.
Chia sẻ
Phiên hôm nay, nhóm cổ phiếu dầu khi tăng mạnh dẫn dắt đà tăng thị trường. Diễn biến này đồng pha với giá dầu thế giới, trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Iran và Israel – yếu tố có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng dầu toàn cầu.
Chia sẻ
Sau gần 3 năm, đàn chim trĩ đỏ, chim trĩ xanh của anh Lợi, xã An Xuân, huyện Tuy An (tỉnh Phú Yên) đã tăng lên hơn 200 con, trong đó hơn 50 cặp chim bố mẹ. Anh Lợi bán một cặp chim trĩ đỏ làm giống giá 2 triệu đồng, chim trĩ 1 ngày tuổi với giá 35.000 đồng/con...
Chia sẻ
Theo các giáo viên, Luật Nhà giáo được thông qua sẽ thu hút được nhiều người tài thi vào ngành Sư phạm và là bước tiến nâng cao chất lượng giáo dục, xây dựng được lớp nhà giáo có đủ tài, đức, đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội.
Chia sẻ
Đây là loại rau quý tộc trong các loại rau dại, có hương vị thơm ngon, ngọt và rất bổ dưỡng. Nó còn được mệnh danh là "kẻ dọn mạch máu".
Chia sẻ
Thủ tướng ký ban hành quyết định thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng, thông tin vừa được Ban Quản lý Khu công nghệ cao và các khu công nghiệp Đà Nẵng (DSEZA) cho biết.
Chia sẻ
Ngày 16/6, tỉnh Đắk Lắk công bố điểm thi vào lớp 10 năm học 2025 – 2026. Nhiều giáo viên, học sinh và phụ huynh nhận định điểm chuẩn vào lớp 10 Đắk Lắk năm 2025 có thể tăng nhẹ so với năm trước do đề thi vừa sức, phù hợp với năng lực học sinh.
Chia sẻ
Sau cơn mưa lớn hàng giờ đồng hồ đã gây ngập cục bộ một số tuyến đường tại Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng), ảnh hưởng đến việc đi lại, sinh hoạt của người dân.
Chia sẻ
Đóng cửa phiên giao dịch đầu tuần ngày 16/6, nhóm cổ phiếu bất động sản ghi nhận sắc xanh trở lại với 2 mã tăng trần, 60 mã tăng giá nhưng chỉ có 15 mã giảm giá và 1 mã giảm sàn.
Chia sẻ
Đó là một trong những nội dung nhấn mạnh của ông Vũ Mạnh Hà - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lai Châu tại hội nghị công bố quyết định hợp nhất Báo Lai Châu và Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Lai Châu và các quyết định về công tác cán bộ.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
