Bình luận
0
Những bậc cao niên trong làng cho hay, những ngày đầu lập nghiệp trên vùng đất mới, cư dân Đại Việt được Thổ thần đất đai (Thổ địa) và những cư dân bản địa, đặc biệt linh hồn những cư dân Chămpa, Cơ tu… giúp đỡ, phù hộ. Để bày tỏ lòng tri ân, cư dân xưa bèn cúng chư vị thần linh nên tục cúng đất xuất hiện từ đó. Cúng đất hay còn gọi là lễ "Kỳ an Thổ thần" với quan niệm của người Việt xưa "Đất có thổ công, sông có hà bá". Thời gian cúng đất thực hiện vào những ngày tốt, giờ tốt (giờ hoàng đạo) trong mùa xuân.
Lúc sinh thời, ông tôi thường nói: "Ngày trước có câu phương ngôn: "Cúng đất, chất rơm, quảy cơm luôn thể". Có nghĩa là chọn một ngày kỵ gỗ nào đó trong tháng Hai hoặc Ba, rồi nhân tiện cúng đất và "chất rơm" luôn. Sau khi gia chủ nhờ bà con hàng xóm xếp, chất những đống rơm đã phơi khô thành "cây rơm" thì tiếp tục ăn cúng đất luôn cho "nhất cử lưỡng tiện" bởi khi chất rơm có nhiều người lại thêm công việc vất vả nên gia chủ phải lo ăn uống chu đáo để động viên, bồi dưỡng.
Tùy theo mỗi vùng, miền, địa phương mà sắp đặt số bàn cúng khác nhau. Theo một số "già làng" cho biết: Có nơi trên bàn thờ cúng đất có hai mâm, với hai nồi hương riêng, một bàn cúng Thần Hoàng Bổn Xứ là các vị thần chức lớn cai quản trong địa phương; còn bàn kia là cúng mâm Hội đồng, bao gồm các vị thần có chức sắc nhỏ hơn và các âm hồn, cô hồn không nơi nương tựa…? Theo chúng tôi được biết, xứ Huế người ta đặt 3 bàn cúng đất, xứ Quảng đặt 2 bàn cúng đất.
Trên bàn cúng đất, phải đầy đủ nồi hương, chân đèn, chén nước, bài trí theo "thiết kế" của người xưa như "đông bình tây quả", hương đèn, vàng bạc, giấy tiền, giấy đất, giấy binh, diêm mể, nổ (gạo muối, lương khô)... Phẩm vật thì thường có cơm, xôi, chè, thịt heo, thịt gà, cá chiên, các thứ xào, trộn, bánh tráng nướng... có nhà còn có thêm một đĩa như trứng gà, cua luộc, và một bát cháo thánh (cháo trắng)… Ngoài ra, còn có mấy món không thể thiếu được đĩa sắn, khoai, đậu, trút, môn, rau lang luộc. Mỗi bàn cúng đều có đĩa trầu cau, thuốc lá và ly rượu trắng... Ngoài ra, còn có một bộ đồ thần, bộ đồ này nhất thiết phải có trong tục cúng đất ở quê tôi. Nhà kinh tế khá thì mua bộ trên 50.000 đồng, nhà đủ ăn thì mua bộ dưới 40.000 đồng.
Mâm lễ cúng đất phải được đặt ở vị trí trước nhà (hiên, sân) gia chủ. Người xưa có câu: "Cúng đất cúng ra, Cúng Bà (cúng lễ đầy tháng cho em bé) cúng vô". Gia chủ đứng ở trong nhà cúng ra. Có nơi, danh sách dâng cúng được gia chủ ghi vào "Giấy sớ" và được đọc lên khi cúng bao gồm: Thần "Man Di, Mọi Rợ" (thần linh vùng đất Chămpa, Cơ tu…), thần đất đai nơi gia chủ sinh sống, đến thần núi, thần sông… Mâm lễ còn ghi dâng cúng cả những linh hồn, oan hồn Chămpa không ai thờ cúng nơi gia chủ sinh sống. Có nơi "nhà sản xuất" in sẵn "thông tin" trên tờ giấy khá đẹp có "hoa văn họa tiết", khi cúng đặt ngay ngắn dưới nồi hương, cũng xong mang đốt trước tiên cho các "ngài" nhận.
Thông thường, trước khi cúng, gia chủ buộc 2 thanh tre vào 2 chân bàn và treo 2 bộ đồ thần (một bộ dành cho vị thần người Kinh có màu đỏ và bộ dành cho vị thần người Dân tộc có màu đen) vào đấy và sau khi cúng xong, đốt trước vàng mã. Ngoài ra, có nơi, gia chủ còn làm một cái "xà léc" bằng bẹ chuối treo sát bên bàn cúng đất. Cúng xong, gia chủ bỏ các món ăn vào mỗi thứ một ít như xôi, thịt heo, chuối, càng cua, trứng gà, khoai lang, bánh tráng nướng... và người nhà mang ra ngã ba đường cái để treo.
Không phải là ngẫu nhiên mà cái xà léc này làm bằng bẹ cây chuối có hình dáng tương tự như cái "tà lét" của đàn ông người dân tộc Cơ Tu mang trên lưng. Có thể từ "tà léc" đọc trại ra thành "xà léc". Theo truyền thuyết, trong danh mục cúng chư thần được mời, có vị thần Chủ Ngung đào lương bang Nguyễn Thị Thúc, là con gái của một vị Vua (?) nhà Vua gả cho một người thượng (Man). Khi bà chết, nhà vua phong sắc chưởng đất miền Nam và truyền cho dân chúng cúng, tục cúng đất có treo xà léc bắt nguồn từ đó.
Cũng theo truyền thuyết, cả hai vợ chồng của bà Nguyễn Thị Thúc này chỉ có một bộ y phục, nên khi được mời ăn cúng đất, chỉ có một người mặc áo quần đi dự, người kia không có y phục, đành ở nhà. Khi ăn xong, người đi dự mang xà léc về cho người ở nhà... hoặc có truyền thuyết cho rằng, thực phẩm trong xà léc là phần của những người cõi âm bị đui mù, tàn tật, không đi đến dự đám cúng được…Thời thơ ấu, đi học về gặp những cái xà léc treo ở ngã ba khi mùa cúng đất, lũ học trò "nhất quỷ nhì ma" chúng tôi lấy xuống chia nhau ăn. Tuy nhiên, không có đứa nào dám kể chuyện này với cha mẹ, sợ bị "ăn lươn" bởi người xua rất kiêng kị và cho rằng ăn vậy sẽ là thất kính và có lỗi với chư vị thần linh nên trước sau cũng bị quở, phạt…
Khi gần tàn hương, gia chủ rót nước chè, trà còn "áo giấy" sẽ được đốt trong cái thùng sắt sạch sẽ. Tuyệt đối không để áo giấy tiền vàng rơi xuống đất sẽ bị uế tạp, thần không nhận. Cuối cùng, phẩm vật sau cúng đất sẽ được mời bà con hàng xóm cùng chung vui bởi họ quan niệm "bán bà con xa mua láng giềng gần", cũng là dịp liên hoan giao lưu để thắt chặt "tình làng nghĩa xóm".
Tục cúng đất ở quê tôi mang vẻ đẹp của văn hóa tâm linh, rất nhân văn. Vì thế dù hiện nay văn hóa truyền thống có nơi bị mai một nhưng ở xứ Quảng quê tôi vẫn lưu giữ tục lệ này trong mùa xuân. Đây là nét đẹp truyền thống của cha ông thể hiện bản sắc văn hóa dân tộc trong việc tri ân "Ăn quả nhớ người trồng cây" đối với tiền nhân nơi mình sinh sống cũng như việc giữ gìn tinh thần đoàn kết, sự giao lưu văn hóa các vùng miền trong đại gia đình dân tộc Việt Nam.
Thủ tướng vừa có Quyết định bổ sung thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách, trong đó có 5 chuyên gia hàng đầu về ngoại giao, y tế, truyền thông.
Chia sẻ
Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam Trần Thiện Cảnh đề xuất thu hút tổ chức, cá nhân tham gia nghiên cứu, chuyển giao công nghệ nhằm phát triển ngành đường sắt.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Cần Thơ đã gửi giấy triệu tập ông L.Q.N (SN 1985; ngụ thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng cũ; nay là phường Mỹ Xuyên, TP Cần Thơ) về việc ông từng "tố" cửa hàng của Công ty Cổ phần chăn nuôi C.P. Việt Nam (Công ty C.P.) bán heo bệnh. Liên quan đến vấn đề này, ông N. cũng đã có đơn gửi đến nhiều cơ quan chức năng.
Chia sẻ
Lô đất nghìn tỷ nằm tại mặt tiền đường Võ Văn Kiệt. Đây cũng là khu vực có hàng loạt showroom ô tô ở cửa ngõ dẫn vào trung tâm TP.HCM.
Chia sẻ
Loại thịt này cũng cung cấp chất đạm dồi dào, ít chất béo, là thực phẩm ưu tiên sử dụng cho người muốn phát triển cơ bắp và giảm cân lành mạnh.
Chia sẻ
Công an phường Gia Định phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM truy xét nhanh đối tượng trộm chiếc túi xách của cô gái trước nhà thuốc Pharmacity.
Chia sẻ
Sự đông đúc xô bồ của thành thị khiến nhiều người cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng. Theo các nhà khoa học, chỉ cần 15 phút hòa mình vào thiên nhiên mỗi ngày, sức khỏe tinh thần của bạn sẽ cải thiện rõ rệt.
Chia sẻ
Nguyễn Thị Thùy Chang đã xuất sắc đăng quang ngôi vị Á khôi 1 của cuộc thi Hoa khôi Thanh lịch Hà Nội 2025.
Chia sẻ
Một vụ tai nạn liên hoàn đã xảy ra trên cầu Rạch Chiếc, thuộc phường Thủ Đức, TP.HCM gồm một xe tải, ba xe ô tô 7 chỗ và một xe ô tô 5 chỗ khiến nhiều xe hư hỏng nặng và một phụ nữ bị thương nhẹ.
Chia sẻ
Nhằm góp phần xây dựng cảnh quan đô thị ngày càng xanh–sạch–đẹp, tạo điểm nhấn cho các tuyến đường, khu dân cư và cơ sở làm việc trên địa bàn, ông Nguyễn Tấn Bản, Bí thư Đảng uỷ phường Vũng Tàu, TPHCM (trước đây thuộc một phần diện tích TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) mua cây hoa từ tỉnh Đồng Tháp trao tặng 2.000 cây cho phường để trồng ở khu phố trên địa bàn.
Chia sẻ
Sau sáp nhập, số lượng phương tiện và cơ sở đăng kiểm trên địa bàn TP.HCM tăng lên đáng kể, Sở Xây dựng đề nghị Bộ Xây dựng, Cục Đăng kiểm Việt Nam hỗ trợ chia sẻ các dữ liệu liên quan đến hoạt động đăng kiểm thuộc phạm vi địa phương quản lý.
Chia sẻ
Hơn 600 căn nhà xã hội tại phường Nếnh sắp mở bán với giá từ 16,8 triệu đồng/m2, chỉ từ 470 triệu đồng mỗi căn, thu hút sự quan tâm lớn của người thu nhập thấp giữa "cơn khát" nhà.
Chia sẻ
Cơ quan An ninh Ukraine báo cáo rằng máy bay không người lái do Trung tâm tác chiến đặc biệt Alpha điều hành đã tấn công sân bay quân sự ở Saky, nằm trên bán đảo Crimea, tấn công máy bay Nga và một điểm lưu trữ đạn dược.
Chia sẻ
Trong hàng trăm khí tài tham gia tổng hợp luyện cho nhiệm vụ A80, có nhiều phương tiện, vũ khí là sản phẩm do công nghiệp quốc phòng Việt Nam nghiên cứu, chế tạo, sản xuất như xe chiến đấu, tổ hợp tên lửa và các loại radar.
Chia sẻ
Trung vệ Matheus Felipe được cho là sẽ gia nhập CLB Công an TP.HCM. Matheus Felipe hiện có giá khoảng 1 triệu euro, và nếu thương vụ thành công, anh sẽ trở thành ngoại binh đắt giá nhất lịch sử V.League.
Chia sẻ
Thị trường thịt chế biến đang bước vào chu kỳ tăng trưởng mạnh mẽ, khi người tiêu dùng ngày càng ưu tiên chất lượng và an toàn thực phẩm trong bối cảnh thu nhập được cải thiện. Với mức tăng trưởng doanh thu 22,6% trong quý II/2025 và tỷ trọng đóng góp 34%, Masan MEATLife cho thấy lợi thế từ chiến lược tập trung vào sản phẩm giá trị cao và khai thác hiệu quả hệ sinh thái tiêu dùng - bán lẻ nội bộ.
Chia sẻ
Hà Nội những ngày đầu tháng 8, trời mới hơn 6 giờ sáng mà nhiệt độ đã lên tới gần 30°C. Dưới cái nắng oi ả, người nông dân buộc phải thay đổi lịch làm việc, ra đồng từ khi còn tờ mờ sáng để tránh cái nóng như đổ lửa giữa trưa.
Chia sẻ
Thiên tài AI 24 tuổi Matt Deitke từ chối 125 triệu USD (hơn 3.150 tỷ đồng) của Meta, khiến Mark Zuckerberg phải đích thân ra mặt và tăng đãi ngộ lên 250 triệu USD (hơn 6.300 tỷ đồng).
Chia sẻ
Đen không gặt hái nhiều thành công trong những sản phẩm ra mắt gần đây, dù anh vẫn cho thấy sự chỉn chu về ca từ, giai điệu.
Chia sẻ
Sáng nay (5/8), Tiểu ban diễu binh, diễu hành (A80) đã tổ chức Tổng hợp luyện diễu binh, diễu hành tại Trung tâm Huấn luyện quân sự Quốc gia 4 (Miếu Môn, Hà Nội).
Chia sẻ
Nói đến Hòa Thân chính là sự tham lam đến mức thối nát của ông, nhưng ít ai tưởng tượng được rằng hắn còn to gan dám ngủ với cả phi tử của Hoàng đế Càn Long.
Chia sẻ
Sáng 5/8, Tổng Bí thư Tô Lâm, Bí thư Quân ủy Trung ương đã thăm và làm việc tại Quân đoàn 12, Bộ Quốc phòng.
Chia sẻ
Theo tờ Washington Post, các nước phương Tây ngày càng thất vọng trước tác động của các lệnh trừng phạt đối với Nga. Bài viết lặp lại những phát biểu gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đã đặt câu hỏi về hiệu quả của các biện pháp hạn chế.
Chia sẻ
Căn nhà phố 70 m2 tại Tân Phú lột xác đến bất ngờ sau cải tạo, nổi bật với mái vòm mềm mại, giếng trời đón sáng và nội thất đậm nét Á Đông, vừa hiện đại vừa gần gũi.
Chia sẻ
Dự kiến ngày 19/8 tới, cầu Rạch Miễu 2 bắc ngang sông Tiền, nối liền tỉnh Đồng Tháp và tỉnh Vĩnh Long (sau sáp nhập tỉnh), trị giá hơn 6.800 tỷ đồng sẽ chính thức thông xe, phục vụ phương tiện qua lại. Đây là dự án quốc gia hoàn thành nhằm lập thành tích chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945-19/8/2025) và Quốc khánh 2/9 (2/9/1945-2/9/2025).
Chia sẻ
SHB Đà Nẵng đang tiến hành quá trình “thay máu” lực lượng triệt để nhằm gia tăng sức mạnh trước khi mùa giải 2025/2026 khai mạc. Tính đến lúc này, SHB Đà Nẵng đã nói lời chia tay 10 cầu thủ nội.
Chia sẻ
Ngày 4/8, Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh An Giang tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả đấu tranh chống khai thác IUU từ đầu năm 2025 đến nay và triển khai đợt cao điểm chống khai thác IUU.
Chia sẻ
Với hàng trăm cán bộ cấp tỉnh ở Lâm Đồng được biệt phái về cơ sở hỗ trợ các địa phương vận hành chính quyền 2 cấp, những cán bộ này phải thực hiện được 4 nội dung quan trọng theo yêu cầu.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa vừa ra quyết định tạm giữ hình sự đối với 4 đối tượng về hành vi vi phạm các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm.
Chia sẻ
Stephen Ward Kim, 64 tuổi, quốc tịch Mỹ, bị cáo buộc chỉ đạo công ty do mình làm đại diện pháp luật khai sai hồ sơ hải quan để trốn thuế hơn 3,2 tỷ đồng.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Văn Kỳ Lê 
