Vào khoảng hai mươi năm trước, lúc tôi còn bé, phở khi ấy còn là một món ăn xa xỉ. Bọn trẻ con vùng cao như chúng tôi khi ấy chỉ những lúc bị ốm đau hoặc có dịp gì thật đặc biệt, cha mẹ mới cho thưởng thức một bát, không phân biệt rõ ràng như bây giờ là phở bò, hay phở gà, miễn là phở tại chợ phiên.

Tôi nhớ như in cảm giác xúng xính áo hoa, lăng xăng theo cha mẹ đến chợ phiên cuối tuần. Mẹ tôi thường tranh thủ gùi thêm ít rau cải vườn, cha tôi dắt thêm ngựa thồ củi, tôi ôm con gà mái mơ lon ton chạy theo sau. Khi ánh mặt trời ửng đỏ từ đằng đông, cũng là lúc phiên chợ miền núi quê tôi bắt đầu. 

Trong ấn tượng tuổi thơ của tôi, chợ phiên vui như ngày hội. Cha mẹ và tôi chọn một góc nhỏ ở chợ, dọn bán những thứ quà quê mang theo. Mãi cho đến khi bán hết, cha mẹ tôi theo thói quen sẽ đứng trước cửa hàng tạp hóa, tần ngần đếm những đồng tiền lẻ nhàu nát, để mua thêm một chút dầu thắp, muối bỏ vào lu cở. Khi cha mẹ ra, tôi cười ngoác miệng, nỗi mừng vui không giấu giếm trên nét mặt vì biết sắp được đãi món phở yêu thích. 

Trên đường về, chúng tôi sẽ ghé vào hàng phở, gọi là hàng cho oai chứ quán phở đơn thuần chỉ là vài chiếc ghế xô lệch và chiếc bàn gỗ tạm bợ, xoàng xĩnh liền kề với hàng thắng cố. Dù được mệnh danh là đặc sản vùng cao nhưng thắng cố đối với bà con dân tộc Mông chúng tôi chỉ là món ăn thường ngày, không còn lạ miệng và ham thích nữa. 

Ngược lại, bát phở quán bà Hải đầu phiên chợ luôn là món quà chợ mà đứa trẻ nào đi theo cha mẹ cũng háo hức đòi ăn. Giữa thời tiết se se lạnh, được ngồi thưởng thức một bát phở nóng nghi ngút khói, với bánh phở đầy ú hụ, kết hợp thêm vài lát thịt ba chỉ, hành lá, chan nước béo ngậy thật không còn gì bằng. Đó cũng là bữa trưa ngon lành của chúng tôi sau mỗi buổi chợ phiên. 

Dù thế, với gia cảnh khó khăn lúc ấy của gia đình tôi thì để có bát phở đủ đầy cho tôi, cha mẹ phải dè xẻn chỉ dám gọi thêm một bát ăn chung. Mẹ tôi thường đem theo một gói mèn mén đã mang theo từ nhà bỏ thêm vào bát nước dùng để ăn thêm. Ăn xong, tôi quệt gấu tay áo lau miệng, còn cha đã say lúy túy vì uống mấy chén trong quán rượu. Mẹ phải vắt cha lên lưng ngựa để dắt, sau đó cùng tôi thong thả lội qua suối trở về bản. Đó là hồi ức tươi đẹp tôi còn nhớ mãi đến bây giờ.

Để rồi đến khi trưởng thành, khi rời xa quê, di chuyển đến nhiều nơi khác nhau, bản thân được dịp ăn nhiều món phở khác nhau. Song mỗi khi bưng bát phở nghi ngút khói, lòng tôi lại nao nao nhớ về bát phở trong chợ phiên năm xưa. Phở ở những phiên chợ quê nơi tôi sống không có vẻ sang trọng, đa dạng hương vị như các vùng miền khác nhưng lại rất đỗi bình dị, dân dã như chính tâm tình của người dân miền núi.

Có dịp trở lại quê mình cũng vào mùa đông, khi gió mùa thổi se sắt và lạnh hơn dù tôi ghé vào chợ phiên cuối tuần. Phiên chợ vẫn đông vui như ngày nào nhưng cha mẹ tôi đã xa khuất chân mây, vĩnh viễn không thể gặp lại nữa. Tôi khẽ khàng đi khắp phiên chợ, ngắm nhìn từng gian hàng, cốt để tìm kiếm hình bóng tiếng cười của cha, dáng hình dịu dàng của mẹ, song chỉ còn hơi lạnh phả vào người, khiến tâm tình phút chốc trở nên đau xót.

Như một thói quen, tôi bước vào quán phở của bà Hải. Mặc dù quán nay đã đổi chủ song bát phở thì vẫn thơm ngon lạ kỳ, giống hệt hoài niệm của cô bé ngày nào. Quán phở nằm nép ở một góc chợ, vẫn chất một hàng những bát phở đầy ú, được xếp cạnh các lát thịt nhiều mỡ ít nạc hòa phối cùng màu xanh ngon mắt của hành lá. Ngồi mé ngoài quán là một người đàn ông trung niên, gương mặt khắc khổ, quần áo phong phanh, đang chăm chú húp nước phở và khề khà chén rượu ngô ủ men lá.

Ông vừa ăn vừa khẽ khàng tâm sự với người bán hàng: "Hôm nay, tôi bán được bó củi mười hai nghìn, hai bố con ăn phở hết mười nghìn, còn hai nghìn mang về cho vợ thôi, cô à!". Lời nói giản đơn nhưng đầy xúc động khiến tôi bất giác đưa mắt nhìn ông và nhìn theo ánh mắt xoe tròn của bé gái bên cạnh. Cô bé đã ăn xong bát phở, khẽ nở nụ cười tươi trên miệng rồi đến kéo nhẹ tay người đàn ông: "Bố à, về thôi! Sắp tan chợ rồi, mẹ chờ bố ở quán hàng tạp hóa đấy!".

Rồi không đợi tôi phản ứng, bé gái bẻn lẽn đặt vào tay tôi gói mèn mén nhỏ. Bé bảo: "Con tặng cô ạ!" rồi rời đi. Tôi lặng lẽ cúi xuống hớp ngụm nước phở ngọt ngào, nhấm nháp từng sợi phở chợ phiên lẫn với mèn mén mà bé gái vừa bỏ vào bát cho tôi. Bất giác, hồi ức về những lần ăn phở chợ phiên ngày bé bỗng ùa về, ào ạt lăn thành dòng trên gò má…

×