Iran bắt giữ tàu chở dầu nước ngoài, ra tối hậu thư hạt nhân cực gắt cho phương Tây

Iran bắt giữ tàu chở dầu nước ngoài ở Vịnh Oman

Hãng tin Mehr dẫn lời ông Mojtaba Ghahremani, Chánh án tỉnh Hormozgan, cho biết con tàu bị kiểm tra do thiếu tài liệu pháp lý đầy đủ liên quan đến hàng hóa, và sau đó bị tạm giữ vì nghi ngờ chở theo nhiên liệu bất hợp pháp.

Ông Ghahremani cho biết, 17 thành viên thủy thủ đoàn, bao gồm cả thuyền trưởng, đã bị bắt giữ và một vụ án hình sự đã được khởi tố. Tuy nhiên, hãng tin Mehr không tiết lộ thêm chi tiết về quốc tịch hoặc chủ sở hữu của con tàu.

Hiện các cơ quan chức năng Iran đang tiến hành thu thập bằng chứng, lấy mẫu và xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, cũng như kiểm tra lại toàn bộ tài liệu liên quan đến lô hàng và tàu – theo hãng Mehr.

Iran vốn là quốc gia có giá nhiên liệu thuộc hàng rẻ nhất thế giới do trợ giá lớn từ chính phủ, và trong nhiều năm qua đã phải đối mặt với nạn buôn lậu nhiên liệu quy mô lớn, cả qua biên giới đường bộ sang các nước láng giềng lẫn trên biển tới các quốc gia vùng Vịnh.

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian từng tuyên bố vào năm ngoái rằng "giá nhiên liệu ở Iran là vô lý" vì mức trợ giá quá cao, tạo điều kiện cho việc buôn lậu phát triển mạnh.

Trong khi đó, Viện Carnegie vì Hòa bình Quốc tế (Carnegie Endowment for International Peace) – một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Mỹ – cũng cảnh báo trong một báo cáo tháng trước rằng Iran đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng do nhiều thập kỷ quản lý yếu kém, trợ cấp tràn lan, tham nhũng và các lệnh trừng phạt quốc tế.

Ông Ghahremani nhấn mạnh rằng, hệ thống tư pháp sẽ không khoan nhượng với các hành vi buôn lậu nhiên liệu.

“Những kẻ buôn lậu nhiên liệu, phối hợp với các phần tử nước ngoài nhằm cướp bóc tài sản quốc gia, sẽ không thể thoát khỏi sự truy cứu của hệ thống tư pháp. Nếu bị chứng minh là có tội, họ sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc, không có bất kỳ sự khoan hồng nào”, ông được trích dẫn trên hãng Mehr.

Iran dọa rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân, nâng cấp làm giàu uranium lên cấp độ vũ khí

Iran cũng vừa phát đi cảnh báo rằng nước này có thể sẽ nâng cấp mức độ làm giàu uranium lên cấp độ vũ khí và rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) nếu các cường quốc phương Tây xúc tiến việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc – theo các hãng truyền thông nhà nước Iran.

Lời đe dọa được đưa ra trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ phía Mỹ và các đồng minh châu Âu. Theo trang Axios, trong một cuộc điện đàm hôm thứ Hai, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cùng các ngoại trưởng của Pháp, Đức và Vương quốc Anh đã thống nhất đặt ra hạn chót vào tháng 8 để đạt được một thỏa thuận hạt nhân mới với Tehran.

Nếu thời hạn này trôi qua mà không có tiến triển, ba quốc gia châu Âu tuyên bố sẽ kích hoạt cơ chế "snapback" của Liên Hợp Quốc – cơ chế cho phép tái lập toàn bộ các lệnh trừng phạt quốc tế từng được gỡ bỏ theo Thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 (JCPOA). Những biện pháp này sẽ ảnh hưởng nặng nề đến lĩnh vực thương mại vũ khí, ngân hàng và chương trình hạt nhân của Iran.

Theo các chuyên gia, khả năng tái áp đặt trừng phạt toàn diện của Liên Hợp Quốc có nguy cơ phá vỡ hoàn toàn Thỏa thuận Hạt nhân Iran (JCPOA) vốn đã mong manh, và đẩy Tehran tiến gần hơn đến ngưỡng sản xuất vũ khí hạt nhân bằng cách làm giàu uranium tới mức 90% – cấp độ vũ khí.

Cuộc khủng hoảng hiện nay có nguồn gốc từ quyết định rút khỏi JCPOA của Mỹ vào năm 2018 dưới thời Tổng thống Donald Trump, điều đã dẫn đến việc Iran dần ngừng tuân thủ các điều khoản trong thỏa thuận và mở rộng quy mô chương trình hạt nhân.

Căng thẳng càng leo thang sau các cuộc không kích trực tiếp của Mỹ và Israel nhắm vào các cơ sở hạt nhân của Iran trong thời gian gần đây. Việc kết hợp giữa áp lực ngoại giao và quân sự từ phương Tây có thể thúc đẩy Iran thực hiện các bước đi mang tính bước ngoặt như rút khỏi NPT – điều sẽ chấm dứt sự giám sát quốc tế đối với hoạt động hạt nhân của nước này.

Nếu viễn cảnh đó xảy ra, không chỉ Trung Đông mà toàn bộ nỗ lực kiểm soát vũ khí hạt nhân toàn cầu sẽ đứng trước nguy cơ sụp đổ.

×