Huyện từng 2 lần sáp nhập vào Hà Nội, tổ chức bộ máy hành chính giờ thế nào?

Đó là huyện Thạch Thất

Ban đầu huyện Thạch Thất thuộc tỉnh Sơn Tây. Năm 1965, Sơn Tây và Hà Đông hợp nhất thành tỉnh Hà Tây. Sau đó 10 năm, tỉnh này tiếp tục sáp nhập cùng Hòa Bình thành tỉnh mới là Hà Sơn Bình. Lúc này, huyện Thạch Thất thuộc địa phận Hà Sơn Bình.

Cụ thể, từ ngày 21/4/1965, Thạch Thất thuộc tỉnh Hà Tây (hợp nhất hai tỉnh Hà Đông và Sơn Tây thành tỉnh Hà Tây theo Quyết định số 103-NQ-TVQH của Ủy ban Thường vụ Quốc hội). Cùng thời điểm này, sáp nhập xã An Hòa vào xã Tiến Xuân thuộc huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình.

Ngày 27/12/1975 khi hợp nhất hai tỉnh Hà Tây và Hòa Bình, huyện Thạch Thất thuộc tỉnh Hà Sơn Bình. Từ năm 1978 đến năm 1991, nhập vào Thủ đô Hà Nội. Từ ngày 1/8/1991 lại trở về với tỉnh Hà Tây sau khi tái lập tỉnh Hà Tây và Hòa Bình.

Song từ ngày 1/8/2008, khi tỉnh Hà Tây nhập về Hà Nội, Thạch Thất là một trong 30 quận, huyện của TP.Hà Nội. Cùng ngày, HĐND TP.Hà Nội mới (mở rộng) quyết định chuyển cho huyện Thạch Thất quản lý 3 xã mới nhập từ huyện Lương Sơn tỉnh Hòa Bình, là các xã: Tiến Xuân, Yên Bình và Yên Trung.

Ngày 8/5/2009, toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của 3 xã Tiến Xuân, Yên Bình và Yên Trung thuộc huyện Lương Sơn của tỉnh Hòa Bình được sáp nhập vào huyện Thạch Thất.

Mới đây, ngày 1/1/2024, sáp nhập xã Dị Nậu và xã Canh Nậu thành xã Lam Sơn; sáp nhập xã Hữu Bằng và xã Bình Phú thành xã Quang Trung; sáp nhập xã Chàng Sơn vào xã Thạch Xá.

Theo Cổng thông tin điện tử của huyện Thạch Thất, địa phận Thạch Thất nằm phía Tây Bắc TP.Hà Nội, là vùng bán sơn địa; phía Bắc giáp huyện Phúc Thọ; phía Đông giáp huyện Phúc Thọ, Quốc Oai; phía Nam giáp huyện Quốc Oai và TP.Hòa Bình (tỉnh Hòa Bình); phía Tây giáp huyện Ba Vì và thị xã Sơn Tây.

Cách trung tâm TP.Hà Nội khoảng 30km, huyện Thạch Thất thuộc vùng chuyển tiếp giữa đồng bằng và đồi núi trung du phía Bắc, có lịch sử dân cư và tổ chức hành chính từ rất sớm. Trải qua hàng nghìn năm, cùng với sự biến đổi về địa giới hành chính, tên huyện cũng thay đổi nhiều lần. 

Nhiều học giả cho rằng tên huyện Thạch Thất xuất hiện vào khoảng năm 1404, có thể nói Thạch Thất được hình thành từ rất sớm trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc - vùng đất cổ, được thiên nhiên ưu đãi, nơi "Địa linh nhân kiệt" của xứ Đoài, có vị trí quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược an ninh, quốc phòng.

Ngày 13/7/1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954), dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy và Mặt trận Việt Minh, từ mọi ngả đường quân, dân các xã trong huyện, với khí thế cách mạng dâng cao, đã đổ về đánh chiếm Bốt Chi Quan - căn cứ đầu não cuối cùng của thực dân Pháp trên địa bàn huyện. Từ đây,  huyện Thạch Thất hoàn toàn giải phóng, góp phần quan trọng cho ngày giải phóng Thủ đô 10/10/1954.

Theo thống kê của UBND TP.Hà Nội, Thạch Thất được đánh giá rất có tiềm năng để phát triển các ngành nghề công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, với hệ thống làng nghề phong phú, có truyền thống hàng trăm năm và nổi tiếng cả nước như: Làng mộc Chàng Sơn, làng cơ kim khí Phùng Xá, làng dệt Hữu Bằng, làng đan lát Bình Phú, chè Lam thôn Thạch...

Huyện Thạch Thất cũng là địa bàn có nhiều chùa nổi tiếng như: Chùa Tây Phương, chùa Cầu. Trong đó, chùa Tây Phương nổi tiếng trong bài thơ "Các vị La Hán chùa Tây Phương" được nhiều người biết, đã được đưa vào sách giáo khoa Văn học 12 từ 1990 đến 2006 rất sống động và gợi cảm về hình tượng những con người đắc đạo mà lòng vẫn trầm ngâm suy tưởng về những khổ đau quằn quại của chúng sinh.

Tổ chức đơn vị hành chính huyện Thạch Thất ngày nay

Ngày 28/2, HĐND huyện Thạch Thất (Hà Nội) khóa XX, nhiệm kỳ 2021-2026 tổ chức kỳ họp thứ 20, kỳ họp chuyên đề để xem xét, quyết định một số nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền.

Tại kỳ họp, HĐND huyện Thạch Thất đã thông qua nghị quyết về việc thành lập các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện, gồm: Thành lập Phòng Nội vụ trên cơ sở hợp nhất Phòng Nội vụ và Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội. 

Cùng đó, thành lập Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị trên cơ sở hợp nhất Phòng Quản lý đô thị và Phòng Kinh tế. Thành lập Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin trên cơ sở giữ nguyên chức năng, nhiệm vụ Phòng Văn hóa và Thông tin; tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ về khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo từ Phòng Kinh tế. 

Ngoài ra, thành lập Phòng Nông nghiệp và Môi trường trên cơ sở tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ của Phòng Tài nguyên và Môi trường và chức năng, nhiệm vụ về nông nghiệp và phát triển nông thôn, công tác phòng, chống thiên tai từ Phòng Kinh tế; chức năng quản lý nhà nước về giảm nghèo từ Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội; thành lập Ban Tuyên giáo và Dân vận Huyện uỷ.

HĐND huyện Thạch Thất cũng nhất trí việc tổ chức lại các phòng chuyên môn sau khi điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, gồm: Tổ chức lại Phòng Y tế trên cơ sở giữ nguyên chức năng, nhiệm vụ của Phòng Y tế; tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ về bảo trợ xã hội, trẻ em và phòng, chống tệ nạn xã hội từ Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội. 

Cùng đó, tổ chức lại Phòng Giáo dục và Đào tạo trên cơ sở giữ nguyên chức năng, nhiệm vụ của Phòng Giáo dục và Đào tạo; tiếp nhận chức năng về giáo dục nghề nghiệp từ Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/3/2025. Như vậy, sau sắp xếp, tổ chức bộ máy UBND huyện giảm 2 phòng chuyên môn, từ 12 phòng, còn 10 phòng...

Trước đó, theo Nghị quyết số 1286/NQ-UBTVQH15 ngày 14/11/2024 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của Hà Nội giai đoạn 2023-2025, huyện Thạch Thất sẽ giảm 3 đơn vị hành chính cấp xã sau khi sắp xếp. Trong đó, sáp nhập xã Chàng Sơn và Thạch Xá lấy tên là Thạch Xá; sáp nhập xã Canh Nậu và Dị Nậu lấy tên là Lam Sơn; sáp nhập xã Hữu Bằng và Bình Phú lấy tên là Quang Trung.

Đến nay, huyện Thạch Thất có 20 đơn vị hành chính cấp xã (19 xã và 1 thị trấn) trực thuộc, bao gồm thị trấn Liên Quan (huyện lỵ) và 19 xã: Bình Yên, Cẩm Yên, Cần Kiệm, Đại Đồng, Đồng Trúc, Hạ Bằng, Hương Ngải, Kim Quan, Lại Thượng, Lam Sơn, Phú Kim, Phùng Xá, Quang Trung, Tân Xã, Thạch Hòa, Thạch Xá, Tiến Xuân, Yên Bình, Yên Trung. 1 thị trấn và 19 xã này được chia làm 122 thôn, xóm.

Huyện Thạch Thất đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) năm 2020, đến nay đã có 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, trong đó, 3 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; năm 2024 có thêm 2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu là xã Hạ Bằng, Đồng Trúc và 2 xã Phùng Xá, Lại Thượng đạt chuẩn NTM nâng cao.

Năm 2024, kinh tế - xã hội huyện Thạch Thất cũng phát triển và đạt nhiều kết quả tích cực, hoàn thành và hoàn thành vượt mức 17/19 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, 1 chỉ tiêu cơ bản đạt. Tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn đạt hơn 2.100 tỷ đồng, trên 130% dự toán thành phố giao. 

An sinh xã hội, phúc lợi xã hội được đảm bảo; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân tiếp tục được nâng cao. Xây dựng nông thôn mới tiếp tục được quan tâm, đẩy mạnh. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội đạt nhiều kết quả. Cải cách hành chính có nhiều chuyển biến. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo.

×