Hành vi tham gia sản xuất hàng giả của hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên; hành vi tiếp tay cho thực phẩm giả của cựu Cục trưởng Quản lý dược, Bộ Y tế Nguyễn Thanh Phong gây bức xúc dư luận.

Trao đổi với báo chí bên hàng lang Quốc hội sáng nay 20/5, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương), Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội khóa XV, khẳng định, giữa ma trận, hàng giả, hàng kém chất lượng thì người dân không biết tin vào đâu.

Đội ngũ thực thi pháp luật tưởng như “lá chắn” để bảo vệ người tiêu dùng thì cũng chạy theo đồng tiền (dù đây là một số ít) làm tổn thương sâu sắc niềm tin của người dân

PV Dân Việt xin trích lược trao đổi với của Đại biểu Nga về nạn hàng giả, các hành vi tham gia sản xuất, buôn bán, quảng bá hàng giả của người nổi tiếng; hành vi dung túng, tiếp tay phớt lờ của lực lượng thực thi công vụ, người có trách nhiệm để hàng giả lộng hành trong thời gian qua.

Thưa Đại biểu, trong vòng 3 tháng qua, cơ quan chức năng đã khởi tố, triệt phá rất nhiều vụ hàng giả gây rúng động dư luận với khối lượng hàng trăm tấn, trong đó có những sản phẩm thiết yếu như sữa, thực phẩm, bánh kẹo. Đáng nói, trong các sự việc gây bức xúc dư luận này có sự tiếp tay của người nổi tiếng, người thực thi công vụ. Bà có quan điểm gì về sự việc này?

- Theo tôi, giữa ma trận, hàng giả, hàng kém chất lượng thì người dân mất niềm tin, không biết tin vào đâu, vì ngay cả người nổi tiếng, những người có ảnh hưởng lớn đối với công chúng cũng vô tình hoặc cố ý tiếp tay cho hàng giả, hàng kém chất lượng.

Ngay cả đội ngũ thực thi pháp luật tưởng như “lá chắn” để bảo vệ người tiêu dùng thì cũng chạy theo đồng tiền (dù đây là một số ít) làm tổn thương sâu sắc niềm tin của người dân.

Khi người dân mất niềm tin, họ có cảm giác không được bảo vệ, đó là cái mất mát rất lớn của chúng ta.

Cho nên, tôi nghĩ rằng chúng ta cần phải nghiêm khắc trong vấn đề này, kể cả phải rà soát lại thể chế, nâng cao cái đạo đức công vụ, tăng nặng chế tài, xử lý… cần phải sử dụng rất nhiều giải pháp khác nhau.

Hôm qua, hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên bị cơ quan công an khởi tố, bắt giam, sự việc nằm trong chuỗi sai phạm có tổ chức liên quan sản xuất hàng giả là kẹo rau quả Kera, có sự tham dự của Vlog nổi tiếng Quang Linh. Bà nghĩ sao về hệ quả này?

- Đây là một vụ việc rất đáng buồn, một người có tầm ảnh hưởng với công chúng vướng vào vòng lao lý liên quan đến cái kẹo giả Kera.

Trước khi vướng vòng lao lý, họ đều là những hình ảnh rất đẹp của thanh niên Việt Nam. Điều đáng tiếc này dấy lên những lo ngại trong công chúng, đó là việc trang bị hiểu biết về kiến thức pháp luật ở trong một bộ phận người nổi tiếng (dù rằng họ là bộ phận rất nhỏ) vẫn chưa đầy đủ. Bởi nếu hiểu biết đầy đủ, sẽ không dẫn đến tình trạng đáng buồn như thế, phải đánh đổi tất cả.

Suy nghĩ đầu tiên của tôi là việc hiểu biết pháp luật mơ hồ, thậm chí không "đến nơi đến chốn", không biết trách nhiệm của mình đến đâu.

Thứ hai là, chính là từ sự hiểu biết pháp luật mơ hồ dẫn đến một loạt hành động vi phạm. Chúng ta cũng cần phải rà soát để siết chặt các quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật và cái ý thức để người dân phải tự nâng cao cái kiến thức, trau dồi kiến thức cho bản thân.

Đây là yếu tố rất quan trọng, đặc biệt là những người nổi tiếng, những người có ảnh hưởng đến công chúng, càng cần phải sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật cũng như là các cái giá trị chuẩn mực đạo đức.

Ở một khía cạnh khác, những người nổi tiếng, nhà quản lý hiểu biết pháp luật, vẫn bất chấp vi phạm, thu lợi bất chính, khiến tác động xấu đến xã hội. Chúng ta cần xử nghiêm đối tượng này để răn đe?

- Ở một khía cạnh khác, loại trừ thiếu hiểu biết pháp luật, những chủ động tham gia sản xuất, buôn bán hoặc tiếp tay cho hàng giả, đơn cử là sữa, thực phẩm chức năng giả họ hoàn toàn có nhận thức hiểu biết về pháp luật. Họ cũng hoàn toàn biết rõ những cái tác hại của những cái mặt hàng mà họ sản xuất và buôn bán tác động tới người tiêu dùng xấu như thế nào.

Tuy nhiên, họ vẫn bất chấp để tìm kiếm lợi nhuận cao. Hơn nữa, vấn đề không chỉ nằm ở việc pháp luật của chúng ta chưa nghiêm minh. Hiện nay trong số 18 tội danh có mức án tử hình được quy định trong Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi 2017, có tội danh là sản xuất hàng giả. Hình phạt của chúng ta cũng đã khá nghiêm minh.

Thế nhưng mà tại sao các đối tượng vẫn bất chấp để phạm tội?

Tôi nghĩ rằng đấy chính là đạo đức kinh doanh, đạo đức công vụ.

Đạo đức doanh nhân, đạo đức doanh nghiệp vẫn phải là hàng đầu. Nếu chúng ta không quan tâm thì vẫn còn có những người vì lợi nhuận mà bỏ qua tất cả những cái quy tắc đạo đức, trách nhiệm, chạy theo đồng tiền gây nguy hiểm đến tính mạng và sức khỏe của con người. 

Ngày 18/5, tại phiên họp của Thường trực Chính phủ, cho ý kiến về đề nghị xây dựng sửa đổi Luật an toàn thực phẩm, Thủ tướng yêu cầu phải xác định thiết kế luật cần quy định rõ một cơ quan chịu trách nhiệm chính. Người đứng đầu rất gay gắt về việc để xảy ra hàng trăm tấn hàng giả thời gian qua và cho rằng một số cơ quan quản lý mất ý chí chiến đấu và thứ hai là bị mua chuộc, bà nghĩ sao về vấn đề này?

- Tôi hoàn toàn tán đồng cao với lại ý kiến của Thủ tướng, bởi đây không còn là những vụ việc hàng giả, quy mô nhỏ lẻ, manh mún, mà là cả một đường dây và vi phạm đó có mặt cả những lực lượng thực thi pháp luật.

Lỗi đầu tiên, chịu trách nhiệm cao nhất là cá nhân tham gia trực tiếp. Bên cạnh đó, là những tổ chức có liên quan, bộ phận thực thi công vụ.

Chúng ta có đội ngũ thực thi công vụ gồm cả một bộ máy, có những quy định liên quan đến việc thực hiện công vụ, rồi chúng ta có những quy định liên quan đến việc kiểm tra giám sát và phòng ngừa…. Rất nhiều như vậy nhưng mà vẫn để xảy ra những vụ việc rất lớn. 

Chắc chắn là có lỗi từ những người thực thi công vụ và lỗi từ những người quản lý người thực thi công vụ đó. Tôi nghĩ rằng cái khâu kiểm tra, giám sát những người thực thi công vụ để thực thi nhiệm vụ chưa nghiêm.

Thứ hai, có sự thỏa thuận, đồng loã giữa những người thực thi công vụ với những đối tượng phạm tội. Kết quả ban đầu công bố của các cơ quan chức năng, những người thực thi công vụ bất chấp tất cả để bỏ qua quy định, lỗi, không sâu sát trong nhiệm vụ dù biết rằng nó xảy ra hậu quả lớn.

Người thực thi công vụ không phải không biết hay vô tình sao nhãng nhiệm vụ mà xuất phát từ chủ đích, có tính toán để nhận lợi ích vật chất từ các đối tượng phạm tôi. Đây là những cái hành vi rất đáng lên án, thậm chí là cần phải xử lý rất nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Hiện, tội danh làm hàng giả bị xử nghiêm theo quy định của Luật Hình sự, song hàng gian lận thương mại, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng không đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn gây nguy hại cho sức khoẻ xã hội…. chỉ bị xử lý xử phạt vi phạm hành chính. Quốc hội đang lấy ý kiến để sửa đổi bổ sung Luật Hình sự, theo bà có nên bổ sung, tăng nặng hình phạt đối với các vi phạm hàng hoá trên hay không?

- Trong thời gian tới chúng ta cần phải tiếp tục rà soát để tìm ra và khoả lấp những cái khoảng trống pháp luật. Bởi vì khi xây dựng và ban hành, Luật không thể bao quát hết được toàn bộ đời sống xã hội khi thực tế đã và đang biến đổi rất nhanh.

Có những vấn đề mà khi chúng ta ban hành Luật, nó chưa xuất hiện, chưa dự báo được nhưng chỉ sau một thời gian ngắn đã xuất hiện và thành một xu thế rất nhanh. 

5 - 10 năm trước, ai trong chúng ta cũng xa lạ với thương mại điện tử, nhưng chỉ sau khi dịch Covid - 19 bùng phát, thương mại điện tử trở nên rất nhộn nhịp, thậm chí khiến các chợ truyền thống lép vế, đìu hiu.

Chính vì thế, trong quy định pháp luật luôn phải rà soát các quy định để sửa đổi cho phù hợp với lại điều kiện hiện tại. So với thực tế đang biến đổi rất nhanh, còn rất nhiều điều chúng ta cần phải điều chỉnh. Tôi được biết, Quốc hội đang xem xét và sửa đổi Luật Hình sự để bổ sung thêm một số tội danh, cũng như là bổ sung thêm một số hành vi, xem xét tăng hoặc giảm các hình phạt trong Bộ Luật Hình sự.

Xin trân trọng cảm ơn bà vì cuộc trao đổi này!

×