Thời kỳ sau của nhà Tần, nhân dân khó khăn, nhiều thế lực nổi lên, trong đó nổi bật có Lưu Bang và Hạng Vũ. Cuối cùng, Lưu Bang đã thành công lập nên nhà Hán, còn Hạng Vũ thì bỏ mạng ở Ô Giang. Loạt sự kiện lịch sử này thì chắc hẳn nhiều người cũng đã biết. Mặc dù vậy, có một số thắc mắc rằng, nếu Hạng Vũ ra tay với Lưu Bang tại Hồng Môn yến, liệu có một cái kết khác? Lý do Hạng Vũ không động thủ là gì?

So với Lưu Bang, xuất thân của Hạng Vũ tốt hơn rất nhiều. Theo Sử ký Tư Mã Thiên, họ Hạng đời đời làm tướng nước Sở, được phong đất ở Hạng cho nên lấy họ là họ Hạng. Có thuyết cho rằng tổ tiên Hạng Vũ vốn mang họ Mị, là hoàng tộc nước Sở. Sau này, khi Sở diệt Lỗ năm 256 TCN, gia đình Hạng Yên lúc này do lập được nhiều công trạng nên được phong đất Hạng- trước kia thuộc nước Lỗ. Gia tộc Hạng Yên theo đó mà lấy Hạng làm họ. Cha Hạng Vũ là Hạng Siêu mất sớm nên ông sống với chú là Hạng Lương - con thứ của Hạng Yên.

Xuất thân của Hạng Vũ như vậy, thật khác hẳn với Lưu Bang, vốn sinh ra trong một gia đình nông dân.

Nhắc đến bối cảnh của Hồng Môn yến, vào cuối năm 207 TCN, quân nổi dậy của Lưu Bang chiếm Vũ Môn và nắm quyền kiểm soát Quan Trung và Hàm Dương. Hoàng đế cuối cùng của nhà Tần là Tử Anh đầu hàng Lưu Bang, đánh dấu sự kết thúc của nhà Tần. Sau khi chiếm Hàm Dương, Lưu Bang đã cấm binh lính cướp bóc thành phố và làm tổn hại đến dân chúng. Lưu Bang cũng đưa quân đến đồn trú tại Hàm Cốc quan để ngăn không cho Hạng Vũ tiến vào Quan Trung. Cũng trong khoảng thời gian này, quân của Hạng Vũ vừa đánh bại đội quân Tần của Chương Hàm trong trận Cự Lộc. Khi Hạng Vũ đến Hàm Cốc quan, ông trở nên không hài lòng khi biết rằng Lưu Bang đã chiếm được Quan Trung, do vậy đã cho quân tấn công và chiếm cửa ải này, rồi áp sát phía tây của Hí Thủy.

Tào Vô Thương, tả tư mã của Lưu Bang vì muốn theo quân Sở, bèn bí mật gửi thư đến trại của Hạng Vũ, nói Lưu Bang đang lên kế hoạch tự xưng làm "Quan Trung vương" theo lời hứa trước đó của Sở Nghĩa Đế trong khi để Tử Anh làm thừa tướng. Tào Vô Thương cũng nói thêm rằng Lưu Bang đã chiếm tất cả kho báu của Hàm Dương. Hạng Vũ đã rất tức giận khi nghe điều này và lên kế hoạch tấn công ông ta. Quân sư của Hạng Vũ là Phạm Tăng cảm thấy Lưu Bang là một mối đe dọa cho chủ công của mình nên đã thúc giục Hạng Vũ loại bỏ Lưu Bang càng sớm càng tốt.

Chú của Hạng Vũ là Hạng Bá vốn chia sẻ một tình bạn thân thiết với quân sư của Lưu Bang là Trương Lương. Hạng Bá cảm thấy lo sợ cho tính mạng của bạn mình nên đã lẻn vào trại của Lưu Bang để cảnh báo Trương Lương, khuyên ông nên trốn đi. Trương Lương bảo Lưu Bang nên tranh thủ sự giúp đỡ của Hạng Bá để làm giảm đi sự nghi ngờ của Hạng Vũ. Lưu Bang gặp Hạng Bá, giả vờ sắp xếp cho một cuộc hôn nhân giữa con trai ông và con gái Hạng Bá, đồng thời nhờ vả Hạng Bá khẩn cầu với Hạng Vũ. Khi Hạng Bá trở về trại, ông đảm bảo với cháu trai của mình rằng Lưu Bang không hề có ý đồ xấu và chuyển tải thông điệp của Lưu Bang rằng sẵn sàng quy phục Hạng Vũ.

Ngày hôm sau, Lưu Bang mang theo khoảng 100 người đến gặp Hạng Vũ tại Hồng Môn, Hạng Vũ đã chuẩn bị sẵn một bữa tiệc. Lưu Bang bày tỏ rằng ông tiến được vào Quan Trung trước tiên là do may mắn và xin lỗi đã giành lấy mất vinh quang của Hạng Vũ, đồng thời ca ngợi lòng dũng cảm của Hạng Vũ trên chiến trường. Lưu Bang cũng giải thích rằng sự hiểu lầm đã xảy ra bởi những lời gièm pha từ một người nào đó đang âm mưu gây mất đoàn kết giữa ông và Hạng Vũ.

Tại sao Hạng Vũ không giết Lưu Bang trong Hồng Môn yến?

Hạng Vũ bày tiệc tại Hồng Môn và mời Lưu Bang đến, tại sao sau đó, lại không giết ông ta? Đối với câu hỏi này, câu trả lời thực sự rất đơn giản. Trước hết, do thuộc hạ của Hạng Vũ phản bội, nên Lưu Bang đương nhiên biết rõ kế hoạch của mình. Vì Lưu Bang dám đến, ắt hẳn là đã có chuẩn bị hoàn hảo, nếu ép buộc ra tay vào ngay lúc này, nhất định sẽ thua. Chính vì vậy, Hạng Vũ chần chừ, không dám manh động.

Hơn nữa, nếu thật sự giết được Lưu Bang, tất cũng bị thiên hạ trừng trị, các liên quân chắc chắn không để yên. Có thể bề ngoài chỉ là giết chết một Lưu Bang, nhưng hậu quả thì vô cùng nghiêm trọng. Đây là hai lý do quan trọng nhất, Hạng Vũ cân nhắc rất kỹ và cuối cùng chọn cách từ bỏ, không ám toán Lưu Bang trong bữa tiệc Hồng Môn.

Đến giữa bữa tiệc, Lưu Bang nói rằng ông cần phải sử dụng nhà vệ sinh và rời đi cùng với Phàn Khoái. Ngay sau đó, Hạng Vũ bảo Trần Bình gọi Lưu Bang quay trở lại dự tiệc. Lưu Bang cảm thấy rằng ông nên chào tạm biệt Hạng Vũ nhưng Phàn Khoái phản đối. Phàn Khoái về cơ bản nhắc nhở Lưu Bang rằng mạng sống của họ đang nằm trong tay Hạng Vũ và nên trốn thoát ngay khi có cơ hội. Lưu Bang bèn cưỡi ngựa mà trốn đi, để Phàn Khoái, Hạ Hầu Anh, Cận Cương và Kỷ Tín hộ tống.

Trước khi bỏ trốn, Lưu Bang bảo Trương Lương tặng cho Hạng Vũ và Phạm Tăng ngọc bạch bích và đôi chén ngọc. Trương Lương trở về chỗ ngồi và dâng những món quà trên để tặng cho Hạng Vũ và Phạm Tăng, trong khi thay mặt Lưu Bang nói lời xin lỗi về việc bỏ đi mà không từ biệt. Hạng Vũ nhận lấy ngọc bạch bích nhưng Phạm Tăng cầm chén ngọc đặt xuống đất, tuốt kiếm đập vỡ tan, rồi nói: "Chao ôi! Thằng trẻ con không thể cùng bàn mưu kế! Người đoạt thiên hạ của Hạng Vương nhất định là Bái Công. Bọn ta sẽ bị bắt bỏ tù hết."

Dự đoán của Phạm Tăng trở thành sự thật vào năm 202 TCN khi Hạng Vũ cuối cùng để thua Lưu Bang. Ông tự tử sau khi bị đánh bại trong trận Cai Hạ, trong khi Lưu Bang thành lập Triều đại nhà Hán và trở thành hoàng đế đầu tiên của Vương triều.

×