Giữa vùng "sa mạc" Ninh Thuận, nông dân trồng cây gì mà đâm tua tủa, chỉ cần cắt bẹ là có doanh nghiệp mua hết?

Nha đam hút hàng trong mùa nắng nóng

Đến thăm ruộng trồng nha đam của ông Nguyễn Đăng Cảnh (ở khu phố 5, phường Văn Hải, TP.Phan Rang - Tháp Chàm), chúng tôi đã thấy những đống bẹ nha đam xếp ngay ngắn bên bờ ruộng. Ông Cảnh cho biết, từ sáng sớm, ông đã cùng với 2 người nhà khẩn trương ra ruộng cắt lá nha đam để kịp giờ thương lái tới cân hàng. Cây nha đam được gia đình ông Cảnh trồng đã hơn 10 năm nay, với diện tích hơn 8 sào (8.000m2). Từ lúc trồng đến khi thu hoạch từ 6 - 8 tháng. Mỗi lần thu từ 2-3 bẹ lá/cây.

Sau đó, người trồng nha đam tiến hành chăm sóc dọn cỏ, bón phân, lựa bỏ những bẹ không đạt yêu cầu và cây con để các bẹ khác phát triển. Cứ sau 40 ngày lại thu hoạch một đợt.

Nhờ thời tiết thuận lợi, nguồn nước tưới đảm bảo nên cây nha đam ở đây sinh trưởng tốt, cho năng suất 6 tấn bẹ/sào. Vừa qua, gia đình ông Cảnh đã thu hoạch 7 sào được khoảng 42 tấn, bán xô cho thương lái với giá 1.700 đồng/kg, thu trên 71 triệu đồng. Diện tích còn lại, gia đình ông trồng thưa để bán lẻ cho thương lái các tỉnh với giá 2.500 - 2.800 đồng/kg, trọng lượng từ 0,8-1kg (bẹ có màu xanh thẫm, thịt dày) để chế biến nước giải khát.

Bà Nguyễn Thanh Phượng - một trong những thương lái thu mua bẹ nha đam trên địa bàn các phường Văn Hải và Mỹ Bình cho biết, chi phí đầu tư cho 1 sào nha đam khoảng 10 triệu đồng, từ khi trồng đến khi thu hoạch khoảng 8 tháng, trồng một lần có thể thu hoạch kéo dài từ 2 - 5 năm. Nếu chăm sóc tốt, một sào nha đam cho năng suất từ 5 - 7 tấn/đợt thu, có thể thu hoạch từ 10 - 11 đợt/năm.

Bà con được doanh nghiệp tạm ứng vốn để mua giống và phân bón phục vụ trồng trọt; đến khi thu hoạch, cơ sở thu mua sẽ cho công nhân đến cắt và vận chuyển ra xe để chở về nhà máy. Sau khi trừ chi phí đầu tư phân bón, điện, nước..., người trồng nha đam có thể thu lãi trên 4 triệu đồng/sào/lứa.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận, nha đam là loại cây dễ trồng, dễ chăm sóc, thời gian từ khi trồng đến thu hoạch tương đối ngắn, rất phù hợp với điều kiện canh tác của người dân có ít vốn đầu tư, ít sử dụng nước tưới ở vùng đất có khí hậu khô nóng như Ninh Thuận. Hiện nay, ngành nông nghiệp tỉnh đang khuyến khích và hỗ trợ các hộ dân trồng cây nha đam theo tiêu chuẩn VietGAP; liên kết sản xuất theo mô hình tổ hợp tác, hợp tác xã với các công ty tiêu thụ và đa dạng các sản phẩm chế biến từ nha đam để tiếp tục nâng cao hiệu quả sản xuất.

Trước đây, các vườn trồng nha đam với mật độ từ 70.000 - 80.000 cây/ha, nhưng hiện nay các nhà máy chế biến không yêu cầu nhiều về chất lượng bẹ to nên bà con trồng với mật độ dày hơn để tăng năng suất.

Đặc biệt, tại địa phương đang có Công ty cổ phần Thực phẩm Cánh Đồng Việt (VietFarm, thuộc GC Food Group) - doanh nghiệp chuyên sản xuất, chế biến và xuất khẩu nha đam, nên nông dân gần như không phải lo nơi tiêu thụ.

Nói về việc xây dựng nhà máy chế biến nha đam giữa vùng “sa mạc” chỉ có nắng, gió, cát hơn 10 năm trước, ông Nguyễn Văn Thứ - Chủ tịch HĐQT GC Food Group cho hay: Sau nhiều lần khảo sát, chúng tôi xác định đây là vùng nguyên liệu lớn nên quyết định xây dựng nhà máy. Cây nha đam vốn được nông dân địa phương trồng từ lâu, nhưng trồng tự phát và không theo tiêu chuẩn kỹ thuật nào.

Công ty đã hướng dẫn người dân áp dụng quy trình kỹ thuật, công nghệ cao để xây dựng vùng trồng sạch bệnh, năng suất, chất lượng cao. Nhận thấy mô hình mang lại hiệu quả, đến nay hàng ngàn nông dân địa phương đã hợp tác với nhà máy, tạo vùng trồng nguyên liệu ở khắp các huyện Thuận Bắc, Thuận Nam, Ninh Sơn, Ninh Hải, TP.Phan Rang - Tháp Chàm, huyện Bác Ái...

Đến nay, vùng nguyên liệu của VietFarm đã có hơn 200ha đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP. Các sản phẩm như nha đam sệt, thạch nha đam, mứt nha đam và các loại trái cây chế biến đã có mặt tại hơn 20 quốc gia trên thế giới, và doanh nghiệp này là nhà cung cấp nguyên liệu cho các tập đoàn trong nước như Vinamilk, Nitifood…

Xây dựng quy trình trồng sạch bệnh, phát triển bền vững

Trước đó, năm 2021, được sự hỗ trợ của Bộ khoa học và Công nghệ từ chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và cộng nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn miền núi (Chương trình nông thôn miền núi), Công ty CP Thực phẩm Cánh Đồng Việt đã chủ trì thực hiện Dự án “Ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô (Invitro) nhân giống nha đam sạch bệnh, xây dựng mô hình sản xuất chuyên canh cây nha đam phục vụ phát triển vùng nguyên liệu tại tỉnh Ninh Thuận.

Ngoài ra, dự án cũng đào tạo được 10 cán bộ kỹ thuật viên về nhân giống cây nha đam sạch bệnh, tổ chức 4 cuộc hội nghị đầu bờ cho 182 lượt đại biểu và hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên canh cây nha đam tiêu chuẩn VietGAP cho hơn 200 lượt nông dân trong vùng dự án.

Đáng chú ý, mới đây VietFarm đã trở thành nhà sản xuất nha đam hàng đầu Việt Nam đạt chứng nhận Kosher - một trong những tiêu chuẩn thực phẩm nghiêm ngặt và uy tín nhất thế giới theo luật Kashrut của người Do Thái, trong đó quy định chặt chẽ về nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất, đóng gói và bảo quản. Đặc biệt, sản phẩm đạt chứng nhận này thường được những người ăn chay, thực dưỡng và quan tâm đến sức khỏe tin dùng nhờ đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn khắt khe.

Chứng nhận này được xem là chìa khóa giúp doanh nghiệp mở rộng cơ hội xuất khẩu nha đam Ninh Thuận vào các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Úc, Hàn Quốc và khu vực Trung Đông.

×