Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam khẳng định như vậy tại Hội nghị Đổi mới công tác khuyến nông, do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (TTKNQG) tổ chức mới đây.

Muốn đổi mới hệ thống khuyến nông, nhưng "lực bất tòng tâm"

Ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, hiện Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đang xây dựng dự thảo Đề án Nâng cao chất lượng công tác khuyến nông, dự thảo Đề án Nâng cao hiệu quả công tác khuyến nông trên cơ sở kiện toàn mô hình tổ khuyến nông cộng đồng; dự thảo Đề án Chuyển đổi số hoạt động khuyến nông giai đoạn 2021 – 2025. 

Với định hướng chuyển đổi sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, các đề án trên sẽ là cơ hội để khuyến nông tiếp cận phương thức mới và nâng cao chất lượng hoạt động.

Bên cạnh đó, trước đòi hỏi của nền kinh tế nông nghiệp, khuyến nông Việt Nam cũng xác định 6 vấn đề cần đổi mới. Đó là, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách và việc này sẽ được hoàn thiện trong năm 2022; củng cố, kiện toàn hệ thống tổ chức đảm bảo thống nhất tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả và bền vững cùng với kiện toàn và phát triển Tổ khuyến nông cộng đồng; đổi mới các nội dung hoạt động; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và hợp tác công tư; chuyển đổi số mạnh mẽ; Tăng cường năng lực cho hoạt động khuyến nông.

"Thế giới thay đổi hàng ngày hàng giờ, thì chúng ta phải thay đổi toàn diện công tác đào tạo của khuyến nông. Khuyến nông có đặc thù riêng, không phải đào tạo nghề, cũng không phải đào tạo kiến thức, mà tập trung chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Cán bộ khuyến nông phải nhận thức được thế nào là thay đổi tư duy? 

Theo đó, cần đa dạng hóa hình thức đào tạo, nhanh nhạy, cập nhật yêu cầu của thực tiễn sản xuất. Nếu như trước đây chỉ trông chờ giáo trình của các viện, trường, thì bây giờ phải biến các kinh nghiệm của doanh nghiệp, nông dân thành giáo liệu, phục vụ đào tạo" - ông Thanh nêu.

Đóng góp vào đề án này, ông Ngô Nhân - Giám đốc TTKN - Giống cây trồng, vật nuôi và Thủy sản Đăk Lăk cho biết: Muốn đổi mới, nhưng chế độ đầu tư cho con người như thế nào? Thực tế đầu tư rất hạn chế. 2 năm vừa qua, chúng tôi hoạt động trên tinh thần muốn đổi mới con người, nội dung hoạt động nhưng xuống địa phương thì có nơi, kinh phí dành cho khuyến nông gần như con số 0. Muốn làm mà "lực bất tòng tâm".

Bà Vũ Thị Hương – Giám đốc TTKN Hà Nội thẳng thắn chỉ rõ: "Hiện nay phụ cấp cho cán bộ khuyến nông mỗi nơi một kiểu và rất thấp. Ví dụ, khuyến nông Hà Nội chỉ được 0,8 hệ số; một số nơi thì được 1 – 1,5 hệ số". 

"Tên gọi tổ chức khuyến nông cũng nhiều nơi khác nhau, mỗi nơi làm một kiểu khiến cán bộ khuyến nông không yên tâm với công việc. Do đó đề nghị khi thực hiện đề án đổi mới thì cùng thống nhất cả về phụ cấp cũng như tên gọi tổ chức khuyến nông" - bà Hương nói.

Ông Lê Tân Phong – Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Lào Cai thông tin, trước đây, các mô hình khuyến nông rất hiệu quả, nhưng khi tham gia sản xuất hàng hóa, hội nhập toàn cầu thì các mô hình dần không thích hợp nữa, dẫn đến vai trò của khuyến nông bị mờ nhạt. "Nếu không có hệ thống khuyến nông cơ sở thì rất gay go. Tuy nhiên trong đề án đổi mới hoạt động khuyến nông hiện nay, chúng ta chưa có lộ trình rõ ràng" - ông Phong nếu vấn đề.

Theo ông Phong, trong bối cảnh mới hội nhập sâu rộng với toàn cầu, với các hiệp định thương mại thế hệ mới, phải xác định rõ vai trò của khuyến nông khi tham gia vào hệ sinh thái nông nghiệp, hình thành hệ sinh thái theo từng vùng. 

Xây dựng mô hình khuyến nông kiểu mới không chỉ là sản xuất, kỹ thuật mà phải là mô hình kinh tế kiểu mới, kết hợp bao tiêu. Hiện nay khuyến nông đã tham gia xây dựng một số sản phẩm OCOP, nhưng đối với vùng nguyên liệu lớn, thì khuyến nông chưa hình dung được.

Phải giữ bằng được hệ thống khuyến nông

Chia sẻ về những kết quả đạt được, Bà Phạm Thị Đào - Giám đốc TTKN Hải Dương cho biết, TTKN Hải Dương đã liên tục "làm mới" mình bằng các hoạt động thiết thực. Đặc biệt khi dịch Covid-19 xảy ra, đơn vị đã hỗ trợ nông dân tiêu thụ hàng trăm tấn nông sản. Tổ chức 5 diễn đàn, sự kiện chủ yếu bằng hình thức trực tuyến, qua đó ký kết được hơn 20 hợp đồng tiêu thụ nông sản với doanh nghiệp và TP.Hải Phòng, Bắc Ninh, Quảng Ninh, ký kết với các sàn thương mại điện tử như Postmart… Đến nay Hải Dương đã đưa được hơn 300 sản phẩm nông sản lên sàn thương mại điện tử.

Tuy nhiên bà Đào cũng đề nghị TTKNQG có văn bản tham mưu với Bộ NNPTNT sớm ban hành hướng dẫn hoạt động; tăng cường nguồn lực cho khuyến nông địa phương xây dựng mô hình; tạo điều kiện cho các địa phương ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất, xây dựng dữ liệu cho ngành nông nghiệp...

Sau khi lắng nghe ý kiến của các địa phương, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Trần Thanh Nam cho biết, ông rất đồng cảm với các cán bộ khuyến nông trong bối cảnh tinh giản bộ máy nhưng vẫn phải đổi mới và hoạt động hiệu quả.

Theo Thứ trưởng Nam, muốn nâng cao chất lượng sản xuất nông nghiệp phải có khuyến nông, đó là những người gần dân nhất để cùng bà con tham gia sản xuất, chuyển giao khoa học kỹ thuật, tư vấn ngành nghề, thông tin tư vấn…

Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định: "Quan điểm của Bộ NNPNTT là vẫn giữ bằng được hệ thống khuyến nông. Các địa phương còn rắc rối chỗ nào, gửi đề nghị về TTKNQG để Bộ tiếp tục có hướng dẫn, tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí của khuyến nông. Bộ sẽ sẵn sàng gỡ rối cho các đồng chí". 

×