Trong khi đó, mặt hàng yến sào trôi nổi trên thị trường chưa được kiểm soát về chất lượng cũng như an toàn thực phẩm.

“Cháy” hàng, tăng giá

Ông Phạm Tiến Dũng-Chủ tịch Hội Yến sào huyện Chư Sê (tỉnh Gia Lai) đồng thời là chủ nhà yến Nguyệt Dũng (848 Hùng Vương, thị trấn Chư Sê) cho biết: “Trước đây, yến thô nguyên tổ có giá 1,8-1,9 triệu đồng/100 gram thì nay đã tăng lên 2,5-2,6 triệu đồng/100 gram; yến tinh chế có giá 2,8-2,9 triệu đồng/100 gram tăng lên 3,5-3,6 triệu đồng/100 gram”. 

Ông Nguyễn Văn Toàn-chủ cơ sở yến sào Lan Toàn (phường Đoàn Kết, thị xã Ayun Pa) cũng chia sẻ: Với 5 nhà yến, trung bình mỗi tháng, gia đình ông cung cấp ra thị trường 50-60 kg yến sào.

Nhu cầu đặt mua yến sào liên tục tăng kể từ đợt dịch Covid-19 thứ tư bùng phát, riêng giá tăng mạnh kể từ sau Tết Nguyên đán 2022 đến nay. Giá yến tăng 7-8 triệu đồng/kg (không tính yến tươi) nhưng không có hàng để bán, phần vì nhu cầu tăng quá cao, phần vì đang là mùa chim yến ấp trứng, không xây tổ nên lượng tổ yến thu được không nhiều.

Theo ông Dũng, trung bình mỗi tháng, 2 nhà yến của ông thu hoạch khoảng 30 kg yến sào. Đồng thời, mỗi cơ sở tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 10 lao động tại địa phương. 

Tuy nhiên, vào thời điểm này mặc dù giá tăng cao nhưng hầu hết nhà nuôi yến không cho thu hoạch tổ vì đang mùa chim ấp trứng. Việc thu hoạch chỉ diễn ra sau khi chim non đã rời tổ bay đi.

Cũng theo chủ các nhà yến, thay vì cung cấp cho các đại lý tại Khánh Hòa, Bình Định như trước đây, năm nay, lượng khách đặt mua lẻ tăng rất mạnh, đặc biệt là khách ở các tỉnh phía Bắc.

Cẩn trọng với các sản phẩm yến trôi nổi

Theo Chủ tịch Hội Yến sào huyện Chư Sê, ước tính trên địa bàn huyện có khoảng trên 400 nhà yến, tỷ lệ dẫn dụ thành công và cho khai thác yến sào đến thời điểm này đạt khoảng 60%. 

Từ năm 2021, Hội Yến sào huyện Chư Sê được thành lập với 70 hội viên. Cũng trong năm 2021, các nhà yến thuộc Hội Yến sào huyện Chư Sê đạt sản lượng khoảng 1 tấn yến thô. 

Con số này thấp hơn kỳ vọng bởi năm 2021 thời tiết nhiều gió, trong khi yến là loại ưa nắng và kỵ gió, nhiệt độ phù hợp nhất cho yến sinh trưởng, phát triển là 27-32 độ C.

Còn thị xã Ayun Pa có khoảng 300 nhà yến. Gần đây, Nhà nước quy định không được xây dựng nhà yến trong khu dân cư, các hộ nuôi chim yến lựa chọn xây dựng nhà yến tại các khu vực tách biệt, xa khu dân cư. 

Thông thường, các nhà yến tại Ayun Pa phải mất thời gian 3-5 năm dẫn dụ mới cho thu hoạch ổn định và không phải nhà yến nào xây lên cũng dẫn dụ được nhiều chim yến về ở.

Tổ yến thật có độ thô, xơ và giòn, dùng tay bẻ rất dễ gãy và đặc biệt khi ngửi nhận thấy mùi tanh. Tổ yến làm giả thường đẹp hơn, tổ có độ dai, bề mặt bóng và không có mùi tanh đặc trưng của tổ yến.

Yến sào là một trong những mặt hàng có giá trị cao. Gặp thời điểm nhu cầu mua yến sào về sử dụng tăng mạnh khiến khan hàng, sốt giá đã tạo cơ hội cho những sản phẩm kém chất lượng làm nhái, làm giả để bán ra thị trường. 

Theo chủ cơ sở yến sào Lan Toàn, phổ biến nhất là tình trạng nhập khẩu yến sào từ Malaysia, Indonesia… về sơ chế và bán ra thị trường dưới mác yến Việt. Trong khi đó, yến sào Malaysia, Indonesia xét về độ thơm ngon và giá trị dinh dưỡng thấp hơn nhiều so với yến Việt Nam, giá bán thực tế cũng chỉ bằng 70% giá yến sào Việt Nam. 

“Nếu để dạng thô nguyên tổ sẽ không khó để phân biệt yến sào Malaysia, Indonesia với yến Việt vì chúng sạch hơn, ít lông găm trong tổ hơn hoặc có nơi có găm lá cỏ (yến cỏ). Còn khi đã sơ chế, ép khuôn thì cực kỳ khó phân biệt, chỉ khi ăn sẽ thấy sợi yến Malaysia, Indonesia cứng hơn và hương thơm không bằng”-ông Toàn chia sẻ.

Bên cạnh đó, trên thị trường và đặc biệt là trên các trang bán hàng online xuất hiện tin đăng bán set yến chưng với mức giá chỉ 20-30 ngàn đồng/set yến đủ vị (yến sào, táo đỏ, kỷ tử, đông trùng hạ thảo, đường phèn…). 

Theo ông Dũng: “Giá bán trên thị trường sẽ khó tránh khỏi sự chênh lệch bởi tùy cấp độ phân phối và người bán có thể giảm giá để thu lợi nhuận thấp. Tuy nhiên, thấp hơn 5-6 giá (500-600 ngàn đồng/100 gram) thì người mua nên xem xét tính trung thực và chất lượng sản phẩm. Đó có thể là yến bị tẩm thêm đường cho nặng ký hoặc thậm chí là mủ trôm, nấm tuyết… làm giả yến sào”.

×