8 năm liên kết phát triển gần 200ha vùng trồng chè

“Tôi sinh ra ở vùng hồ Thác Bà. Tuổi thơ của tôi gắn liền với cánh đồng lúa, với bưởi Đại Minh, và những cây chè cổ thụ…”, ông Trần Tường, Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Cựu chiến binh xã Hán Đà (huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái) bồi hồi.

Năm 18 tuổi, ông Tường lên đường nhập ngũ, về đơn vị công tác tại Quân khu 2. Sau 5 năm xuất ngũ, trở về quê hương, ông Tường làm bên công thương, cán bộ công an xã, kiêm nhiệm Chủ tịch Hội Cựu chiến binh rồi thêm nghề chụp ảnh thẻ, kinh doanh buôn bán…

Trong những năm tháng bôn ba đó, ông Tường đã đặt chân đến nhiều vùng đất, nghe chuyện về những người nông dân sở hữu trang trại hàng tỷ, xây dựng doanh nghiệp quy mô lớn, khôi phục và phát triển những làng nghề truyền thống...

Những trải nghiệm này dần thôi thúc ông phải làm điều gì đó để đóng góp cho quê hương.

“Năm 2015, xã có hơn 10 hộ chăn nuôi muốn thành lập HTX để làm thương hiệu. Bà con tin tưởng nên nhờ tôi đứng ra đại diện, hỗ trợ.

Ban đầu tôi ngần ngại vì trước đó chưa làm nông nghiệp, chưa có kinh nghiệm quản lý HTX. Nhưng sau tôi thấy bà con quyết tâm, mà các thành viên cũng đều là cựu chiến binh, đồng chí của tôi cả. Thế là năm ấy, chúng tôi thành lập HTX, ban đầu lấy tên là HTX dịch vụ chăn nuôi tổng hợp Hán Đà, mà tôi cũng được bầu làm Chủ tịch HĐQT HTX”, ông Tường kể lại.

Hoạt động được 2 năm, dần đi vào ổn định thì lợn rồi gia cầm rớt giá, nhiều hộ gia đình lao đao. Thị trường biến động, có thời điểm, người dân chịu lỗ 2 - 2.500.000 đồng/con lợn, bán ra không có người mua. Các thành viên của HTX còn chăn nuôi ở quy mô nhỏ và vừa, chưa đầu tư đủ để cạnh tranh trên thị trường.

Thấy chăn nuôi không còn phù hợp, ông Tường quay sang nghiên cứu khai thác thế mạnh địa phương. Rồi ông chọn cây chè, là cây đặc sản của Yên Bái.

Theo ông Tường, xã Hán Đà có thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp để trồng cây chè. Hán Đà nằm ở hạ lưu hồ Thác Bà, có độ ẩm cao, khí hậu mát mẻ. Vào cuối năm, nơi đây có sương dày đặc, thuận lợi để cây chè phát triển.

Từ rất nhiều năm về trước, cây chè đã được trồng tại vùng đất này. Người dân đã có kinh nghiệm trồng, chăm sóc, chế biến chè nên không khó để phát triển thêm.

Ông Tường phân tích, thuyết phục và hỗ trợ các hộ chuyển sang trồng và làm chè. Ai thiếu giống thì cung cấp giống, ai cần phân thì hỗ trợ phân, khó khâu tiêu thụ thì liên kết bao tiêu. Hộ nào làm tốt lại chỉ cho các hộ sau. HTX đổi tên thành HTX cựu chiến binh Hán Đà, tập trung vào trồng và chế biến chè.

Đến nay, cây chè đã trở thành cây trồng chủ lực, đem lại thu nhập tốt cho hàng trăm hộ gia đình. Chè xanh Hán Đà là một trong những sản phẩm OCOP đầu tiên của xã Hán Đà.

Sau 8 năm chuyển sang trồng chè, HTX hiện có 34 thành viên chính thức, 124 thành viên liên kết. Vùng trồng chè của HTX đã mở rộng lên gần 200ha. Trong đó, có 72ha đã canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP.

Ông Tường tự hào: “Giờ tôi có thể nói cây chè là cây trồng đem lại thu nhập ổn định nhất tại xã Hán Đà. Hiện nay, chè qua chế biến - trà được bán với giá 250.000 đồng/kg, đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng cho nhiều hộ gia đình”.

Phát triển sản phẩm OCOP, xây dựng thương hiệu chè xanh Hán Đà

Tại xã Hán Đà, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái, chè cho thu hoạch quanh năm, với 2 vụ: vụ chính và vụ xuân.

Người dân chuyển đổi từ trồng chè Trung du sang trồng 2 giống chè LDP1, LDP 2. Chè LDP 1 cho búp dày, nước màu xanh sánh vàng, hậu vị ngọt, sau khi thu hoạch sẽ được chế biến thành trà xanh. Chè LDP 2 chịu hạn và sâu bệnh tốt hơn, cho năng suất cao hơn nhưng vị ít ngọt hơn, thích hợp để chế biến thành trà đen.

Để xây dựng thương hiệu chè xanh Hán Đà, những năm gần đây, HTX đã mở rộng diện tích trồng theo tiêu chuẩn VietGAP. Thành viên của HTX thường xuyên được tập huấn, nâng cao kỹ thuật trồng, chế biến.

Ông Tường chia sẻ: Tôi đã đi tham quan các mô hình trồng chè, làm thành sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao tại các tỉnh Thái Nguyên, Phú Thọ, Sơn La.

Phải đến tận nơi mới biết họ trồng thế nào mà chè ra búp nhiều, búp mập, non, nhai tại chỗ thấy hương đậm trong khoang miệng. Nhiều nơi đã có hàng xách tay ra nước ngoài, khách hàng mua không cần nhìn giá vì yêu thích.

“Thế mới biết trồng chè không khó nhưng làm sao để cho ra thành phẩm đồng đều thì phải kỳ công, tỉ mẩn từ cây giống, từ nước, phân, cách thu hái, sao sơ, chảo sấy.... HTX của chúng tôi đi sau, phải chủ động học hỏi với tâm thế cởi mở mới bắt kịp được”, ông Tường tâm sự.

Được học hỏi kỹ thuật mới, bà Trần Ngọc Tân, thành viên HTX cho biết: Nhà tôi đang trồng 1ha chè, chủ yếu là chè LDP 2 cho năng suất cao.

Thời gian qua, thành viên HTX chúng tôi đã được tập huấn về quy trình kỹ thuật, chế biến để nâng cao giá trị chè xanh Hán Đà. Như nhà tôi đã chuyển sang dùng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Sau khi áp dụng cách làm này, tôi thấy chè cho thu hoạch lâu hơn, năng suất cao hơn, nhà tôi uống cũng thấy đậm vị hơn hẳn.

Ngoài ra, chúng tôi cũng thu hái chè búp tươi bằng hình thức hái tay 100%, thay chảo gang thủ công sang chảo quay tấm tôn bằng điện để chế biến chè. Nhà tôi mẻ chè xanh nào thì bán luôn mẻ đấy, thương lái thu mua tận nơi.

Sản phẩm chè xanh Hán Đà đến tay khách hàng đã được đầu tư bao bì, mã vạch, tem truy xuất nguồn gốc, đã được chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Sản phẩm đã 2 lần được công nhận OCOP 3 sao, là món quà quý nên thử khi đến với hồ Thác Bà.

Trong thời gian tới, tiếp tục phát triển thương hiệu chè xanh Hán Đà, HTX định hướng phát triển sản phẩm thành nông sản chất lượng cao gắn liền với du lịch cộng đồng tại khu vực hồ Thác Bà. Du khách khi du lịch tại hồ Thác Bà có thể kết hợp thưởng thức trà nóng, chụp ảnh, check-in tại những đồi chè xanh mướt.

×