Đường Bá Hổ (6/3/1470 - 7/1/1524), tự là Tự Úy, Bá Hổ, hiệu là Lục Như Cư Sĩ, Đào Hoa Am Chủ, Thoát Thiền Tiên Lại… là người Ngô Huyện (nay thuộc thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô).

Thời thiếu niên, Đường Dần theo Chu Thần học vẽ, sau kết giao với Thẩm Chu, Văn Chứng Minh, Chúc Dẫn Minh, Từ Chinh Khanh… so tài văn học.

Theo ghi nhận của sử sách, Đường Dần là một tài tử phong lưu, có sở trường thơ ca, văn và họa, ông có tính tình phóng khoáng, tự khắc và sử dụng lạc khoản (con dấu) "Giang Nam đệ nhất phong lưu tài tử".

Do sĩ đồ lận đận nên Đường Dần thường hay đi khắp nơi du ngoạn danh lam thắng cảnh, đồng thời vẽ lại các cảnh mắt thấy tai nghe, sống bằng nghề bán họa.

Rất nhiều văn nhân thời xưa thường do sĩ đồ không như ý nên phải sống bằng nghề họa, nên mới xuất hiện nhiều nhà văn họa sĩ như vậy, Đường Dần cũng là một trong số đó, ông tự xưng là "Giang Nam đệ nhất phong lưu tài tử", vốn phong lưu đa tình nên Xuân Cung họa do ông vẽ vô cùng sống động.

Tuy nhiên, Đường Dần vẽ Xuân Cung họa không chỉ vì bản tính phong lưu, thực chất còn ẩn chứa nhiều yếu tố ảnh hưởng bên ngoài.

Dùng kỹ nữ hoặc nhân tình làm người mẫu

Đường Dần có sở trường vẽ nhân vật, đặc biệt là tranh về phụ nữ, ông vẽ Xuân Cung họa, điều này có liên quan đến thói quen trong cuộc sống của ông và đây cũng là một biểu hiện về tính cách phong lưu bất kham của Đường Bá Hổ. Thậm chí, chúng ta còn có thể cho rằng đây chính là sự phản ánh mang tính châm biếm đối với sự hủ bại của quan trường, mặt trái trong xã hội và lễ giáo phong kiến thời bấy giờ.

Người đời sau có khá nhiều ghi chép về Xuân Cung họa của Đường Bá Hổ. Trong Thái Bình Thanh Thoại của tác giả Trần Kế Nho đời nhà Minh có ghi Đường Bá Hổ có quyển sách ghi chép lại quá trình mây mưa với kỹ nữ, tên sách là Phong lưu tuần.

Trong quyển Thái Bình Thanh Thoại viết: "Đường Bá Hổ có Phong lưu tuần mấy ngàn chữ, đều là những ghi chép về chuyện mây mưa chốn thanh lâu". Dù rằng Phong lưu tuần đã bị thất truyền nhưng từ đó có thể thấy, Đường Dần viết Xuân Cung họa là dựa trên cuộc sống thực tế của ông.

Dù rằng câu chuyện "Đường Bá Hổ điểm Thu Hương" là một truyền thuyết không có thật, nhưng việc ông đam mê nữ sắc, thường hay chìm đắm trong chuyện gối chăn là sự thật không thể bàn cãi.

Quan điểm thông thường cho rằng, thời cổ đại Trung Quốc chịu sự trói buộc và giam cầm của lễ giáo phong kiến, nghệ thuật vẽ cơ thể người không phát triển, thậm chí bị bỏ sót, đều bởi thời phong kiến cấm vẽ lõa thể, các nhà nghệ thuật cũng không được sử dụng người mẫu khỏa thân, vì vậy Xuân Cung họa của Trung Quốc thời xưa phần lớn đều không có giá trị cao, không có được những bậc thầy như Michelangelo của châu Âu.

Đường Dần vẽ Xuân Cung họa thường hay dùng những kỹ nữ, nhân tình mà ông si mê làm người mẫu, do đó những bức họa của ông không chỉ truyền thần mà còn đầy cảm xúc chân thật.

Theo các họa sĩ chuyên nghiệp và nhà giám định phân tích, các nhân vật nữ mà Đường Dần vẽ thường có một đặc điểm nổi bật, chính là "tam bạch", tức là trước trán một chấm trắng, trên mũi một chấm trắng và dưới cằm một chấm trắng, đây thường là tiêu chuẩn để người đời sau giám định phân biệt thật giả cho họa của Đường Dần.

Các bức họa phụ nữ do Đường Dần vẽ có Mạnh Cung Thục Kỹ đồ, Ban Cơ Đoàn Phiến đồ, Thường Nga Bôn Nguyệt đồ… nhưng bức họa khổ lớn Bí Hý đồ của ông đến nay đã không còn tìm thấy, chỉ còn để lại vài bài thơ của người đời Thanh viết về Xuân Cung họa của Đường Dần được để lại trong các điển tích.

Chỉ tiếc là Xuân Cung họa của Đường Dần đã thất lạc từ lâu, chỉ còn lại các bản sao chép của Thoái Thực Nhàn Yến, Cạnh Xuân đồ quyển, Hoa Trận Lục Kỳ… trong số đó nổi tiếng nhất là quyển Phong Lưu Tuyệt Sướng đồ, có tất cả 24 bức vẽ.

Xuân Cung họa của Đường Bá Hổ nổi tiếng đến mức độ nào?

Xuân Cung họa của Đường Bá Hổ nổi tiếng đến mức độ nào? Đây là vấn đề không tài nào biết được. Nhưng, trong danh tác có sức ảnh hưởng lớn như Hồng Lâu Mộng vẫn có thể thấy miêu tả về Xuân Cung họa của ông, đủ thấy sức ảnh hưởng của nó không phải tầm thường.

Người thời nay thường hay xem Xuân Cung họa thời xưa là đồi trụy, thật ra điều này không hoàn toàn xác đáng. Xuân Cung họa thời xưa không những có chức năng để nhìn ngắm, giáo dục, trị liệu mà còn có chức năng nghiên cứu, có giá trị văn hóa rất lớn. Các bác sĩ hiện đại muốn trị bệnh lãnh cảm cũng thường hay dùng những bức tranh sex để kích thích ham muốn của người bệnh, đây là một trong những cách trị liệu quan trọng không thể tránh khỏi.

Thật ra, người đời sau thông qua việc nghiên cứu các Xuân Cung họa cũng hiểu được thêm rất nhiều về phong tục tình dục, quan điểm tình dục, tri thức tình dục, trang phục thường ngày và hoàn cảnh sống cũng như đời sống tình dục của người xưa, thậm chí có thể thông qua Xuân Cung họa để tìm hiểu thêm về lịch sử.

Những bức họa phụ nữ của Đường Dần đa phần đều cảm thán cho thế thái nhân tình, thể hiện tâm trạng bất mãn với cuộc sống. Ông dùng thủ pháp Chư gia, học hỏi được sở trường của Viện phái và Văn nhân nên họa của ông có phong cách độc đáo, mở ra một cách vẽ tranh hoàn toàn mới thể hiện tinh thần tự do cá nhân, cách hành bút chi tiết cẩn thận, có khí chất phóng khoáng thoải mái.

×