Loài hoa đặc trưng được ví von là “kim trản ngân đài”

Dịp Tết Giáp Thìn 2024, giữa bạt ngàn sắc màu tươi thắm của hoa đào, hoa mai, nhiều người dân Hà Nội lại lựa chọn trưng bày hoa thủy tiên tại những vị trí trang trọng, linh thiêng nhất trong không gian tổ ấm của mình.

Thú chơi hoa thủy tiên vào dịp Tết đến xuân về xuất hiện từ những năm 1900, sau nhiều thăng trầm của lịch sử, vẫn có những con người yêu Hà Nội, âm thầm cất giữ và lưu truyền nét văn hóa này, trong đó có cả những người trẻ.

Tỉ mỉ uốn nắn từng dáng thế cho bát hoa thủy tiên, chị Vương Thanh Hà (Ba Đình, Hà Nội) cho biết đã chơi hoa thủy tiên được hơn 10 năm. Ánh mắt lấp lánh, chị kể: “Lần đầu tiên mình biết đến hoa thủy tiên là thông qua một bức ảnh trên Facebook, lúc đó ngạc nhiên là tại sao loài hoa này có rễ dài, sắc vàng, nhụy trắng, lá xanh như vậy, và hình dáng của nó trông rất uyển chuyển, thướt tha. Khi ngửi thấy mùi hương mình cảm thấy dễ chịu, mùi hương thanh khiết, mình rất thích".

Chia sẻ với PV Dân Việt về kinh nghiệm đúc kết trong suốt khoảng thời gian từ khi bắt đầu chơi hoa thủy tiên đến nay, chị Hà cho biết, để có một bát hoa thủy tiên thông thường cần trải qua bốn công đoạn: lựa chọn củ, gọt tỉa, dưỡng củ và xếp hoa.

Mỗi công đoạn tạo thành một “tác phẩm” hoa thủy tiên có sự phức tạp khác nhau, đòi hỏi người chơi phải đầu tư kỳ công và tập trung kỹ lưỡng trong từng bước. Thời điểm hoa nở phụ thuộc vào thời điểm bắt đầu trồng củ, gọt củ.

“Nếu mình chỉ trồng củ, chỉ trồng nước hoặc trồng đất mà mình không gọt ra thì sau khoảng tầm 30 - 40 ngày hoa sẽ bắt đầu nở. Còn nếu mình gọt tỉa, chỉ từ 18 - 25 ngày kể từ khi mình gọt và dưỡng thì hoa sẽ nở", chị Hà cho biết thêm.

Là một người mới chơi hoa thủy tiên 3 năm trở lại đây, anh Nguyễn Phúc Bính (Gia Lâm, Hà Nội) thấy may mắn khi ngay từ những lần gọt củ đầu tiên đã phác thảo thành công hình dáng cho bát hoa thủy tiên của mình.

“Mình tạo cuống, mình gọt, mình tỉa, đến lúc nó lên cây nở hoa mới thấy được cái dáng hoa như thế nào, kết quả nó nở đẹp, nó thể hiện được cái mình đã làm. Có những người mất khoảng vài năm nhưng mình rất may mắn là năm đầu tiên đã thành công rồi. Mình đã có những cái tác phẩm, bát hoa mà mọi người nhìn vào thấy cảm xúc, thấy đẹp, thích”, anh Bính chia sẻ.

Mỗi loài hoa chơi ngày Tết mang một thông điệp, ý nghĩa riêng. Hoa thủy tiên còn được nhiều người ví von gọi là “kim trản ngân đài”, tức chén vàng đĩa bạc. Điều này tượng trưng cho sự phú quý. Từ thời xưa, các cụ quan niệm rằng nếu có bát hoa nở vào thời khắc giao thừa, thì năm đó, gia chủ sẽ rất may mắn, gặp nhiều tài lộc. Đây cũng được xem như một đích đến của rất nhiều người chơi hoa thủy tiên.

“Năm thứ hai mình chơi thì có một bát hoa nở bông đầu tiên vào đúng giao thừa và cả năm mình rất hanh thông, may mắn", chị Hà vui mừng nói.

Vào dịp Tết đến xuân về, hoa thủy tiên được trưng lên bàn thờ tổ tiên hoặc được trang trí trong phòng khách.

Quan sát vườn hoa thủy tiên có hơn 500 chậu của mình với ánh mắt tự hào, anh Bính chia sẻ: “Con trai mình thì trưng hoa trong phòng ngủ bởi vì bạn ấy thích hương thơm.

Đặc biệt hoa thủy tiên còn được trưng ở phòng trà, thủy tiên kết hợp với trà là một cái gì đó rất tuyệt vời".

Theo tìm hiểu của PV Dân Việt, trung bình giá của một bát hoa thủy tiên được bán ra trên thị trường dao động từ 600.000 - 3.000.000 đồng/bát, tùy vào độ lớn, độ đẹp và thời điểm nở trúng của hoa vào dịp giao thừa.

Hoa thủy tiên nở đúng giao thừa: Thử thách đáng để chinh phục

Thủy tiên là loài hoa của mùa xuân, mang vẻ đẹp, hương thơm đặc trưng và thông điệp ý nghĩa trong dịp Tết, nhưng để chăm sóc, gọt tỉa, “trông trời, trông đất, trông mây” mong sao cho hoa kịp nở vào đúng thời khắc giao thừa là điều mà không phải người chơi hoa thủy tiên nào cũng “bảo đảm” được.

Chia sẻ với Dân Việt, anh Nguyễn Phúc Bính cho hay: “Hoa thủy tiên thích hợp trong điều kiện nhiệt độ phù hợp nhất là khoảng độ 16 - 18 độ, khi đó dưỡng hoa rất nhàn, có thể là 2 ngày mới thay nước một lần. Nếu mà nhiệt độ lên cao, một ngày có thể cọ 2 lần, củ sẽ nhớt. Còn nhiệt độ thấp quá dưới 10 độ thì cây dừng không phát triển được, lúc đó lại liên quan đến việc căn ngày nở theo ý mình mong muốn, rất khó".

Những ngày cuối năm, thời tiết Hà Nội thay đổi khắc nghiệt, từ ấm nóng sang lạnh sâu rồi lại chuyển nồm ẩm. Thời tiết nồm ẩm là “nỗi sợ chung” của cộng đồng người chơi hoa thủy tiên. Anh Đinh Văn Việt (Hoàng Mai, Hà Nội) chia sẻ: “Khi nhiệt độ lên cao, trời nồm thì hoa nở nhanh kinh khủng, nở không kiểm soát được, có thể nở thì nhanh tàn, nguy cơ bị thối nhũn rất cao".

Những ngày trời lạnh ẩm, nhiều người chơi hoa thủy tiên phải “chịu cảnh” bàn tay tê buốt khi chạm vào nước mà không được dùng đến găng tay.

 “Cọ những chỗ này, phải sờ để biết nó có nhớt hay không, cái củ này ở tình trạng nào mình phải cảm nhận được", anh Việt cho biết thêm.

Vừa mới bắt đầu tự tay gọt củ và chăm sóc hoa vào cuối năm 2023, chị Ngô Thùy Trang (Nam Từ Liêm, Hà Nội) gặp không ít khó khăn. Chị Trang tâm sự: “Khi gọt những củ hoa đầu tiên, mình lóng ngóng, phạm phải  hoa, chạm vào rễ liên tục khiến rễ bị gãy, đến khi mình ngâm dưỡng thì rễ bị thối hỏng mất". 

Hoa thủy tiên có mùa, chính điều này nó tạo ra sự nuối tiếc. Người chơi hoa sẽ tạm gác lại tất cả dao, bát dưỡng chờ đến mùa sau lại bắt đầu tiếp tục. Sự mong chờ đó mang lại cảm xúc cho những người chơi hoa thủy tiên.

Tâm sự với chúng tôi, anh Nguyễn Phúc Bính kể: “Hoa này rất ngắn ngày, chỉ đến 20 ngày là nó nở với điều kiện thời tiết thông thường. Để mà căn đúng Tết là rất khó. Nhưng cái gì càng khó thì nó càng kích thích và làm cho người ta có sự thử thách, nếu làm được điều đó thì cảm thấy rất tuyệt vời, vỡ oà".

Theo quan niệm xa xưa, thú chơi hoa thủy tiên là thú chơi “nhà giàu”, nhưng với anh Bính, đó là sự giàu có về thời gian, đam mê và nhẫn nại. “Hoa giản dị, rất bình thường, nhưng lại mang một nét rất kiêu sa, hương thơm bay thoảng một cái là biến mất xong một lúc lại bắt đầu bay tới rồi lại biến mất, tạo ra cho con người ta sự tiếc nuối, cứ mong chờ", anh Bính vừa kể vừa đưa tay nâng niu những cánh hoa thủy tiên nở căng đẹp.

Trực tiếp bán ra thị trường những bát hoa thủy tiên phục vụ cho nhu cầu của khách hàng dịp Tết, chị Vương Thanh Hà mừng rỡ trước sự trở lại của thú chơi tao nhã này: “Thường thì là những người có gia đình, người đang ở cái độ tuổi phát triển sự nghiệp hoặc bắt đầu xây dựng gia đình sẽ là lượng khách hàng chủ yếu của mình. Mình thấy hiện nay các bạn trẻ bắt đầu tiếp xúc và chơi hoa thủy tiên rất nhiều. Đây cũng có thể coi là một truyền thống của dân tộc, việc các bạn ấy chơi là một cách để các bạn ấy hướng về cội nguồn".

Ngắm nhìn thành quả là các tác phẩm hoa thủy tiên do chính tay mình tự làm, chị Ngô Thùy Trang hào hứng kể: “Hiện tại những bát thủy tiên của mình đang đợi để chào đón khoảnh khắc giao thừa Tết Giáp Thìn, cầu mong một năm mới đầy may mắn, bình an. Trong tương lai mình mong rằng sẽ truyền cảm hứng, tình yêu hoa thủy tiên tới nhiều người thân và những người bạn của mình để góp phần lan tỏa nét đẹp văn hóa truyền thống”.

×