Bình luận
0
Nguyễn Cửu Vân (tên chính: Nguyễn Cửu Hành), chưa rõ năm sinh, năm mất, quê gốc tổ tiên ở thôn Gia Miêu, huyện Tống Sơn, phủ Hà Trung, trấn Thanh Hóa (nay là xã Hà Long, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa).
Ông xuất thân từ hàng võ tướng của chúa Nguyễn, được phong Cai cơ từ khi còn rất trẻ, làm đến Chánh Thống suất rồi Phó tướng Dinh Trấn Biên; là vị tướng đầu tiên lãnh đạo quân, dân Đại Việt tổ chức cuộc chống Xiêm xâm lược, đặc biệt có công đầu tiên khai mở vùng đất Cù Úc (tức Vũng Gù, tỉnh lỵ của Long An về sau - nay là TP.Tân An).
Từ nửa cuối thế kỷ XVII, dòng họ Nguyễn Cửu từ Thanh Hóa theo chúa Nguyễn Hoàng vào khai khẩn xứ Thuận - Quảng; Nguyễn Cửu Kiều (ông nội của Nguyễn Cửu Vân) khi đó giúp chúa Nguyễn Phúc Tần (1620-1687) chống quân Trịnh. Một ít sử liệu cho biết(1): Năm 1698, Cai cơ Nguyễn Cửu Vân và Nguyễn Hữu Khánh theo lệnh chúa Nguyễn Phúc Chu ra phòng thủ cửa biển Nhật Lệ, các ông đã chỉ huy đắp lũy từ núi Đâu Mâu đến cửa biển, tổ chức đặt pháo, canh tuần, nhờ đó chặn đứng ý đồ của Trịnh Huyên muốn chiếm châu Nam Bố Chính.
Đầu thế kỷ XVIII, Nguyễn Cửu Vân được chúa Nguyễn cử vào Nam giữ chức Chánh thống Cai cơ giúp Nặc Ông Yêm (vua nước Chân Lạp) đánh tan can thiệp Xiêm; nhờ thắng trận, vua Chân Lạp đã dâng đất Vũng Cù (còn gọi Vũng Gù), cho nhập vào Gia Định(2).
Tháng 10/1705, sau trận thắng lớn ở Sầm Giang (Chân Lạp), ông được phong Chánh Thống suất và lần đầu tiên tổ chức khẩn hoang xứ Vũng Gù.
Với tầm mắt quân sự từng đào hào đắp lũy, ông chủ động chỉ huy dân binh đào con kinh lớn nối liền sông Vũng Gù với rạch Mỹ Tho, lập đồn điền, xây dinh lũy đầu tiên ở đây (kinh Nguyễn Cửu Vân cho đào - là kinh đào đầu tiên trên vùng đất về sau là Nam kỳ; hơn 1 thế kỷ sau, đến năm 1818, con kinh này được quan Trấn thủ Định Tường - Nguyễn Văn Phong theo lệnh vua Gia Long tiếp tục huy động 9.674 dân phu đào lại cho sâu rộng thêm - xong, được vua cho đặt tên Bảo Định hà; Bảo Định hà đến năm 1825 được vua Minh Mạng đổi tên là sông Trí Tường - về sau nhân dân vẫn quen gọi là sông Bảo Định, hay kinh Bảo Định, nay còn bia ghi sự tích(3).
Nguyễn Cửu Vân còn tổ chức khai thác đất đai hai bên vàm sông Vũng Gù - sau gọi là sông Hưng Hòa (tức Vàm Cỏ Tây), cho di dân đến đây lập ấp, hình thành làng xóm mới, sau được nhà Nguyễn đặt làm Phủ lỵ Tân An, thuộc Tỉnh thành Phiên An.
Tóm lược công trạng Nguyễn Cửu Vân, Sử sách Triều Nguyễn viết: Nguyễn Cửu Vân: là con của Nguyễn Cửu Dực, làm Chánh thống Cai cơ, năm Ất Dậu thời Hiển tôn (1705) Chân Lạp có nội loạn, Vân chỉ huy quân thủy và quân bộ của Gia Định đến dẹp yên, rồi đóng quân ở Vũng Cù, hướng dẫn quân lính và nhân dân khai khẩn ruộng đất. Năm Tân Mão (1711) thăng Phó tướng Dinh Trấn Biên(4).
Thời gian ở Trấn Biên không lâu, Nguyễn Cửu Vân có lần bị chúa quở trách quá khai thác “lực dịch” (sức dân), ông liền sửa sai và lập công, tiếp tục được chính sử ghi nhận: Việc mở mang cõi Nam công Vân rất nhiều(5). Khi mất, ông được truy phong tước Vân Trường hầu; đặc biệt, về sau được vua Minh Mạng truy phong Thượng Đẳng Thần.
Về gia thế, Nguyễn Cửu Vân có 6 người con, trong đó, 2 người con trai trưởng là Nguyễn Cửu Triêm (tức Đức) và Nguyễn Cửu Đàm - đều là danh tướng để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử.
Nguyễn Cửu Triêm sau cuộc đánh thắng Xiêm đầu tiên, đã cùng cha khai phá và là chủ đất Châu Phê, tức phần đất tự khai khẩn được chúa Nguyễn phê cấp bằng bút son, ở tam thôn: Phú Thạnh, Bình Trung và Bình Khuê (cũng có cách đọc Bình Quê) - ban đầu 359 mẫu, ngày nay thuộc 2 xã Nhơn Thạnh Trung (TP.Tân An) và Quê Mỹ Thạnh (huyện Tân Trụ).
Sau khi Nguyễn Cửu Vân lâm trọng bệnh, năm 1715, Nguyễn Cửu Triêm được cử qua Trấn Biên làm Phó tướng Trấn Biên dinh Lưu thủ. Năm 1731, Nguyễn Cửu Triêm phá tan giặc Sá Tốt đem quân Chân Lạp sang cướp phá Gia Định, thắng lớn tại Lật Giang (Bến Lức), được thăng Thống lĩnh quân dinh Trấn Biên (địa bàn Đồng Nai - Biên Hòa ngày nay).
Ở TP Tân An (tỉnh Long An) có con đường dài 3,5km cặp theo kinh Bảo Định, thuộc địa bàn phường 4 mang tên Nguyễn Cửu Vân-người cho đào con kinh đầu tiên ở Nam Kỳ, là danh tướng của nhà chúa Nguyễn. Đường Nguyễn Cửu Vân (phường 4, TP.Tân An) ngày nay (Ảnh: P.N).
Riêng về Nguyễn Cửu Đàm, buổi đầu là Hữu quân Phó tiết chế, Cai cơ, đến năm 1722 là Khâm sai Chánh Thống suất đốc chiến, từng chỉ huy 1 vạn quân thủy bộ của chúa Nguyễn ở Gia Định đánh đuổi giặc Xiêm, giải phóng các thành Nam Vang, La Bích và được phong tới chức Điều khiển (tương đương Tư lệnh); Nguyễn Cửu Đàm đến năm 1772 còn là vị tổng chỉ huy cuộc đào kinh Ruột Ngựa (còn gọi kinh Mã Trường) và xây dựng lũy Bán Bích dài 15 dặm nhằm phòng thủ bảo vệ Sài Gòn. Thống suất Nguyễn Cửu Vân còn người con gái nổi tiếng là Nguyễn Thị Canh (có sách chép Khánh) góp công khai khẩn vùng Bình Trị, là chủ nhân của cây cầu mang tên Thị Nghè, ở Sài Gòn(6).
Dòng họ Nguyễn Cửu Vân, theo thống kê sơ bộ từ đời Nguyễn Cửu Kiều đến đời Nguyễn Cửu Đức có tới 19 võ tướng thuộc hàng cao cấp; nhiều nhân vật được đưa vào đền thờ phụng.
Riêng Nguyễn Cửu Vân được niên đại Thiệu Trị, Tự Đức 3 lần ban Sắc phong là 1 trong 5 "Thượng Đẳng Thần" phương Nam.
Để nhắc đời sau về bản sắc văn hóa và lòng trung nghĩa, năm 1849, vua Tự Đức còn sắc phong bức hoành phi “Nhất Môn Trung Nghĩa” tặng dòng họ Nguyễn Cửu, ghi nhận công lao của các vị từ thời chúa Nguyễn đến đời vua Nguyễn...
TP HCM ngày nay có các đường mang tên Lũy Bán Bích, Nguyễn Cửu Vân, Nguyễn Cửu Đàm.
Ở TP Tân An (tỉnh Long An), từ năm 1997 có con đường dài 3,5km cặp theo kinh Bảo Định, thuộc địa bàn phường 4 mang tên Nguyễn Cửu Vân để tri ân các bậc danh nhân tiền hiền mở đầu có công với nước ở vùng đất phương Nam.
Ở phường Tân Vạn (thuộc tỉnh Đồng Nai) ngày nay còn dấu tích chùa Hộ quốc - tương truyền của chủ nhân Nguyễn Cửu Vân, xây dựng năm 1734, với tấm biển ngạch chữ vàng “Sắc tứ Hộ quốc tự” được đời chúa Nguyễn Phúc Trú (1725-1738) ban ngự đề năm 1735, sau tôn sửa kiến trúc lại vào năm 1965.
Tại miếu Công Thần Vĩnh Long hiện còn bảo tồn thờ phụng 85 đạo sắc, trong đó, đứng đầu danh sách có 5 danh tướng được các triều vua Thiệu Trị, Tự Đức ban sắc phong tặng bậc Nhân thần Thượng Đẳng Thần: 1. Đô đốc Bùi Tá Hán, đời Lê Anh Tông, có công khai phá vùng Thuận Hóa - Quảng Nam, Phú Yên; 2. Tham tướng Lương Văn Chánh, thời chúa Nguyễn Hoàng, có công khai mở vùng đất Phú Yên; 3. Thống suất Nguyễn phủ quân Nguyễn Hữu Cảnh, có công lớn nhất thành lập Phủ Gia Định; 4. Chánh thống Nguyễn phủ quân Nguyễn Cửu Vân, người đánh đuổi quân Xiêm, mở mang bờ cõi, khai thác xứ Vũng Gù, tức tỉnh lỵ Long An, TP.Tân An ngày nay; 5. Trần Thượng Xuyên (tức Trần Thắng Tài), Phụ quốc Đô đốc tướng quân đất Đồng Nai. |
(1) Theo Địa chí Thanh Hóa, tập IV, NXB.CTQG,H, 2015, của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Thanh Hóa, tr.6121; sách Chín chúa Mười ba đời vua Nguyễn, của Nguyễn Đắc Xuân, NXB Thuận Hóa, Huế, 1996, Tr.42.
(2) Tạp chí Xưa & Nay - Cơ quan Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam số 552, tháng 6/2023, Tr.22.
(3) Nay còn Miếu thờ và Bia Phụng khai tân cảng ký (bia đào kinh Bảo Định) ghi sự tích đào kinh, ở xã Phú Kiết, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang.
(4), (5) Quốc sử quán Triều Nguyễn, Đại Nam thực lục, t.1, NXB.GD, 2002.
(6) Cầu nằm trên rạch Thị Nghè giáp ranh giữa quận 1 và quận Bình Thạnh, TP.HCM.
Chứng kiến hành động ngăn cản cầu thủ U23 Indonesia ném biên từ HLV Kim Sang-sik, HLV Gerald Vanenburg đã phản ứng dữ dội và lao ra phản đối kịch liệt.
Chia sẻ
Nửa đầu năm 2025, chuỗi nhà thuốc Long Châu ghi nhận đến 16.078 tỷ đồng doanh thu. Nếu tính trung bình, mỗi ngày, chuỗi nhà thuốc Long Châu mang về xấp xỉ 90 tỷ đồng.
Chia sẻ
Thu Minh là nữ ca sĩ hàng đầu của làng nhạc phía Nam, cô nổi tiếng với khán giả trẻ qua nhiều hits và nhận được sự yêu mến của lượng fan hùng hậu. Ở cuộc sống riêng tư, nữ ca sĩ lấy chồng Tây và có cuộc sống kín tiếng.
Chia sẻ
Giữa núi rừng đại ngàn Trường Sơn, xã Thượng Trạch (tỉnh Quảng Trị; xã Thượng Trạch được sáp nhập từ xã Thượng Trạch và Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cũ) có hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số Ma Coong (thuộc dân tộc Bru - Vân Kiều) đang dần khoác lên mình diện mạo mới. Nhờ nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, nhiều hộ đồng bào đã mạnh dạn đầu tư chăn nuôi, sản xuất, chuyển đổi sinh kế, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Chia sẻ
Loại củ này là một loại thực phẩm mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe được xem làm món quà quý giá từ đầm lầy, người Hàn Quốc quý như nhân sâm.
Chia sẻ
Sáng 30/7, tại phường Rạch Giá, UBND tỉnh An Giang phối hợp Viện Bảo tồn di tích - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hội thảo khoa học quốc tế “Tham vấn giá trị nổi bật toàn cầu và tiêu chí đề cử Di sản thế giới cho Khu di tích khảo cổ Óc Eo - Ba Thê (tỉnh An Giang, Việt Nam)”.
Chia sẻ
Khoảng 4 giờ sáng, một trẻ sơ sinh được phát hiện đang nằm khóc ở tuyến đê biển ở xã Hải Châu, Nghệ An. Cháu bé nhanh chóng được đưa đến trạm y tế xã để chăm sóc, hiện sức khỏe đã ổn định.
Chia sẻ
Trong quá trình thanh toán nguyện vọng 2025, thí sinh có thể gặp một số tình huống như không có nút thanh toán nguyện vọng đại học 2025, tắc nghẽn hệ thống khi thực hiện thanh toán…
Chia sẻ
Bộ Nội vụ hướng dẫn, trước mắt giữ ổn định biên chế các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực giáo dục và y tế, chỉ sắp xếp khi thực sự cần thiết...
Chia sẻ
HLV thể lực Yoon Dong-hun gây chú ý với hành động đứng sát biên, vẫy khăn trắng khi U23 Việt Nam hạ U23 Indonesia 1-0 ở chung kết U23 Đông Nam Á 2025.
Chia sẻ
Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH Công an TP.HCM cho biết vừa dập tắt một đám cháy trên địa bàn.
Chia sẻ
Phương Tây sẽ yêu cầu ông Zelensky từ chức, cố vấn của cựu Tổng thống Ukraine Leonid Kuchma, ông Oleg Soskin phát biểu trên kênh YouTube.
Chia sẻ
Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tỉnh Hưng Yên thống nhất tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhất là trong công tác cán bộ…
Chia sẻ
Sau nghị án, Toà án nhân dân tỉnh Hưng Yên quyết định, tuyên phạt nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam Đồng Xuân Thụ 13 năm 6 tháng tù về tội “Cưỡng đoạt tài sản”. 43 bị cáo khác cũng bị tuyên phạm tội “Cưỡng đoạt tài sản”.
Chia sẻ
Hà Nội triển khai hàng loạt tiện ích miễn phí tại các điểm phục vụ hành chính công từ 1/8, trong đó có việc sử dụng robot lễ tân giúp hướng dẫn thủ tục, tra cứu thông tin, chỉ dẫn vị trí quầy thay cho con người, giảm áp lực cho nhân viên lễ tân.
Chia sẻ
Thời gian công bố điểm chuẩn các trường đại học 2025 là khi nào, bao giờ thí sinh biết mình đỗ đại học hay không, thí sinh có thể tham khảo các thông tin sau đây.
Chia sẻ
Trận chung kết giải U23 Đông Nam Á 2025 khép lại với chiến thắng 1-0 của U23 Việt Nam trước chủ nhà Indonesia hôm 29/7.
Chia sẻ
Giá thép cây trên sàn giao dịch tương lai Thượng Hải (SHFE) giao tháng 4/2026 tăng 87 Nhân dân tệ, lên mức 3.448 Nhân dân tệ/tấn.
Chia sẻ
Cả đời sống giữa rừng sâu, tay không hạ báo, bắt sống hổ, từng đọ sức với lính Nhật mang súng - Hà Quảng Vị là cái tên khiến giới võ lâm lẫn dân gian vừa kính phục vừa nghi hoặc. Ông mất năm 94 tuổi, để lại một di sản võ học đầy huyền bí, đến nay vẫn chưa ai giải mã được.
Chia sẻ
Người phụ nữ lái xe lôi tự chế di chuyển trên đường thì va chạm với xe máy do anh Hào và 1 người khác điều khiển khiến anh Hào tử vong.
Chia sẻ
Theo ghi nhận của PV Dân Việt, tại hạng mục tháp kiểm soát không lưu, công trình cao nhất sân bay Long Thành các kỹ sư, công nhân bám trụ, làm việc theo ca kíp, khẩn trương hoàn thiện từng hạng mục.
Chia sẻ
Diệu Nhi sẵn sàng đối đầu các thử thách khó khăn trong "Sao nhập ngũ" mùa All Star khi hội ngộ dàn chị đẹp trong lần trở lại này.
Chia sẻ
Tỉnh Khánh Hòa mới (sau sáp nhập tỉnh Ninh Thuận thành công) đang trồng các giống nho mới công nghệ cao cho quả đẹp, vị ngon; kết hợp mở tour du lịch sinh thái để du khách được trải nghiệm thực tế nghề trồng nho và thưởng thức tại vườn như ở châu Âu.
Chia sẻ
Sau những ngày dài tạm ngưng ra khơi để tránh bão số 3, hàng trăm tàu cá của ngư dân Hà Tĩnh lại nối đuôi nhau vượt sóng ra khơi đánh bắt tôm cá. Thành quả của ngư dân là khoang thuyền đầy ắp tôm, cá, mực, cảng cá nơi đây tấp nập, rộn ràng hơn bao giờ hết.
Chia sẻ
Ông Trương Văn Điều, người đàn ông sống đơn thân với căn bệnh tâm thần ở xã Phúc Sơn (TP.Hà Nội) đã xoa tay lên bức tường, sờ từng cánh cửa trong ngày đón nhận căn nhà mới. Căn nhà được khởi nguồn từ chủ trương xoá nhà dột nát của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, bên cạnh đó là sự chung tay của chính quyền, đoàn thể và bà con lối xóm.
Chia sẻ
Việc sáp nhập Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM được kỳ vọng sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các ngành nghề, trong đó có nghề nuôi ong dú lấy mật nhờ thị trường tiêu thụ rộng lớn. Tuy nhiên, việc kết nối thị trường mật ong dú giữa hai địa phương này đang đối mặt với những thách thức không nhỏ, chủ yếu đến từ những vấn đề nội tại của chính ngành nghề này.
Chia sẻ
Một vụ tranh chấp tài sản tại Trung Quốc đã rẽ sang hướng không ai ngờ tới khi hai anh em – một trai một gái – đang đấu đá nhau vì khối tài sản 3 triệu nhân dân tệ (tương đương 420.000 USD) thì phát hiện rằng cả hai đều không phải con ruột của bố mẹ đã khuất.
Chia sẻ
U23 Việt Nam đã tạo nên kỳ tích 3 lần liên tiếp vô địch tại giải bóng đá U23 Đông Nam Á và các cổ động viên tỏ ra rất phấn khích với thành công của thầy trò HLV Kim Sang-sik.
Chia sẻ
Dòng vốn FDI từ nước ngoài cải thiện mạnh, cùng với kết quả khả quan trong 6 tháng đầu năm là cơ sở để nhiều tổ chức quốc tế nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025, tuy nhiên, vẫn có những tổ chức có quan điểm trái chiều.
Chia sẻ
Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM đã hoàn tất cáo trạng truy tố ông Huỳnh Thế Năng (cựu Tổng Giám đốc Vinafood II), ông Đinh Trường Chinh (cựu Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Phát triển và Kinh doanh nhà) và ông Nguyễn Thọ Trí (cựu Phó Tổng Giám đốc Vinafood II) cùng về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Long Thái 
