Sự kiện văn hóa đặc sắc gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng cá Ông

Lễ hội cầu ngư của ngư dân xã Nhơn Hải, TP.Quy Nhơn (Bình Định), diễn ra từ ngày 11 đến 14/2 âm lịch hằng năm, là sự kiện văn hóa đặc sắc gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng cá voi, hay còn gọi là cá Ông (thần Nam Hải).

Lễ hội cầu ngư ở xã Nhơn Hải, tôn vinh công đức thần Nam Hải cùng các vị thần linh, chư tiên linh tiền hiền, hậu hiền khai khẩn. Tạo dựng cơ nghiệp vùng biển và nguyện cầu cho đất nước thịnh trị, đời sống nhân dân ấm no, hạnh phúc, ngư dân ra khơi đánh bắt hải sản đầy khoang.

Lễ hội cầu ngư không chỉ đem lại giá trị văn hóa mà còn là chiếc cầu nối nhiều nét văn hóa biển đảo từ các thế hệ ngư dân vạn chài cổ truyền Nhơn Hải trong quá trình xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội.

Bà Phan Thị Phỡn (81 tuổi, thôn Hải Đông, xã Nhơn Hải) cho biết, lễ hội chỉ diễn ra một lần trong năm và kéo dài suốt 4 ngày. Đây là dịp để ngư dân bày tỏ lòng tôn kính và biết ơn đối với cá Ông, cầu mong mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an và đánh bắt bội thu.

Theo ông Mang Minh Nguyện (68 tuổi, ở xã Nhơn Hải), lễ hội cầu ngư xã Nhơn Hải có truyền thống hàng trăm năm trước do cha, ông truyền lại. Mỗi năm địa phương tổ chức lễ hội một lần cầu cho mưa thuận, gió hòa, đồng thời cảm ơn các vị thần linh, bậc tiền hiền. 

“Người dân ở đây rất háo hức khi xem lễ nghinh thần, nhập điện, biểu diễn hát chèo bả trạo, múa lân sư rồng, lễ tế xuân”, ông Nguyện nói.

Trong nghi thức của lễ hội cầu ngư, lễ rước thần Nam Hải về lăng (Nghinh Thần nhập điện) được tổ chức với các nghi thức truyền thống trang nghiêm.

Đây là nghi lễ chính trong lễ hội với các nghi thức độc đáo như múa gươm hầu, tế và đọc văn sớ, lễ khởi ca, hát thứ lễ. Trong suốt 4 ngày, nhiều hoạt động thể thao và trò chơi dân gian như đua thuyền rồng, kéo co, bịt mắt bắt vịt, đập niêu, nhảy bao bố cũng được tổ chức. Địa phương còn mời các đoàn hát tuồng, hát bội từ các địa phương khác đến biểu diễn phục vụ ngư dân.

Khát vọng một năm "trời yên biển lặng, thuận buồm xuôi gió, tôm cá đầy khoang"

Ông Đỗ Cao Thắng - Chủ tịch UBND xã Nhơn Hải cho rằng, lễ hội cầu ngư không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn là cầu nối giữa các nét văn hóa biển đảo từ bao đời nay của ngư dân vạn chài.

Đối với đời sống cộng đồng miền biển, lễ hội cầu ngư là lễ hội lớn nhất trong năm, vừa cầu mùa - cầu ngư, tế ngư thần, vừa bày tỏ khát vọng một năm "trời yên biển lặng, thuận buồm xuôi gió, tôm cá đầy khoang".

Vì vậy, việc bảo tồn và phát huy lễ hội cầu ngư là một trong những nhiệm vụ quan trọng, góp phần bảo tồn các giá trị vốn có như giá trị tâm linh, tín ngưỡng, văn hóa, nghệ thuật. 

“Lễ hội cũng đề cao giá trị cố kết cộng đồng trong đời sống hiện đại, là điểm hẹn văn hóa đặc sắc cho du khách muốn tìm hiểu, trải nghiệm cuộc sống của người dân địa phương và đây cũng là dịp để bà con động viên nhau bám biển, duy trì nếp sinh hoạt văn hóa của người dân", ông Thắng nói.

Hiện, UBND xã Nhơn Hải đã đề xuất UBND thành phố Quy Nhơn và tỉnh Bình Định để lập hồ sơ khoa học, ghi danh lễ hội cầu ngư vạn chài ở Nhơn Hải là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

×