Dẫu trải qua những thăng trầm, làng Túy Loan vẫn giữ được nét đẹp cổ kính, mộc mạc, trở thành địa điểm tham quan lý thú của du khách thập phương mỗi khi đến với huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng.

Đình làng Túy Loan – Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia

Bàn về lịch sử của làng cổ Túy Loan nói chung và đình làng Túy Loan nói riêng, thì không ai trong làng hiểu rõ bằng ông Đặng Khôi (95 tuổi) - Nguyên Trưởng ban quản lý Di tích đình làng Túy Loan.

Theo lời kể của ông Khôi, năm 1470 theo chiếu của vua Lê Thánh Tông, 5 anh em họ Đặng, Lâm, Nguyễn, Trần, Lê đi mở mang bờ cõi về phương Nam. 5 anh em ến vùng đất này thấy phong cảnh hữu tình, địa thế đẹp nên khai khẩn, lập làng và đặt tên là làng Túy Loan.

Từ đó, đình làng Túy Loan được nhân dân xây dựng nhằm bày tỏ sự biết ơn đối với công lao của các vị tiên hiền có công mở mang bờ cõi, đồng thời cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa.

Trải qua những thăng trầm, đình làng Túy Loan được trùng tu nhiều lần nhưng vẫn gìn giữ kiến trúc đình xa xưa với nét đẹp cổ kính, uy nghi. Trước sân đình là một bình phong được ghép bằng sành sứ, có mặt trước đắp nổi hình long mã, mặt trong đắp nổi hình con lân. Bên trong đình chia làm 3 gian, 2 chái. Trên các cột, kèo đều khắc hình hoa lá cách điệu, hoa văn mây cuộn….

Hàng năm, vào dịp "xuân kỳ, thu tế", 11-12/8 âm lịch, cả làng lại nô nức tổ chức lễ tế đình để tỏ lòng biết ơn các vị tiền hiền đã có công khai khẩn lập làng và cầu mong quốc thái dân an. 

Đặc biệt, năm 1999, Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận đình Túy Loan là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Nên từ đó cứ đến ngày mùng 9-10 tháng Giêng, dân làng Túy Loan lại tổ chức lễ cúng đầu năm và hội làng với nhiều hoạt động bổ ích, vui nhộn như: đua thuyền, hát hò khoan, thi nướng bánh tráng…Lễ hội thu hút đông đảo con dân ở nhiều nơi và du khách thập phương đến thăm làng cổ.

Cây đa, bến nước, sân đình là biểu tượng cho làng quê truyền thống Việt Nam, được người dân làng Túy Loan cố gắng gìn giữ qua bao thế hệ. Từ đình làng, nhìn ra bến nước là dòng sông hiền hòa, đôi bờ được phủ một màu xanh ngát của đồng ruộng, những cây đa cổ thụ nghiêng mình tỏa bóng mát trước sân đình cổ kính.

Đến nay, đình làng Túy Loan còn 25 sắc phong do triều Nguyễn ban tặng, 1 tấm văn bia niên đại Thành Thái thứ nhất (1889) và nhiều Hoành Phi, liễn đối đã trên dưới 100 năm.

Đặc sản bánh tráng làng Túy Loan xuất ngoại

Mọi người thường nhắc đến làng Túy Loan qua câu nói: "Túy Loan trăm thứ đều ngon, vừa vừa cái miệng kẻo chồng con hết nhờ". Nơi đây hội tụ nhiều sản vật thơm ngon nhưng đặc biệt nhất phải kể đến chiếc bánh tráng Túy Loan với hương vị dân dã chỉ có ở làng quê này.

Theo những vị cao niên trong làng, nghề làm bánh tráng truyền thống ở Túy Loan có từ khi nào không ai nhớ rõ, chỉ biết sau năm 1975, hầu như nhà nào trong làng cũng biết tráng bánh. Vào những dịp cận Tết, mọi người lại cùng nhau đỏ lửa để cho ra những mẻ bánh tráng mới, dâng lên bàn thờ tổ tiên.

Bà Đặng Thị Túy Phong (82 tuổi, trú thôn Túy Loan Đông 2, xã Hòa Phong) tâm sự: "Chiếc bánh tráng mộc mạc gắn liền với đời sống và văn hóa của người làng từ xa xưa, là món ăn không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên những dịp cúng kiếng, lễ Tết. Cứ đến tháng 11 âm lịch, người làng Túy Loan lại chung tay thổi lửa, làm ra những chiếc bánh tráng mang đậm hương vị quê nhà".

Nguyên liệu trộn với bột gạo gồm các gia vị: đường (1,5kg), nước mắm (0,5 lít), muối (1 muỗng), mè (3kg), tỏi và gừng (1kg)… Tùy theo yêu cầu của khách hàng mà gia vị được thêm nhiều hoặc ít, nhưng bình quân dùng 1,5kg nguyên liệu/ang gạo.

Bánh tráng Túy Loan chỉ dùng duy nhất loại gạo xiệc 13/2 để xay bột mà không dùng những loại khác, nhằm tránh cho bột xay ra bị lỏng hoặc không đông sẽ làm rách bánh. Đặc biệt bánh tuyệt đối không phơi nắng, bánh tươi từ lò ra được xông khô đều trên vỉ than hồng.

Chính vì thế mà bánh tráng Túy Loan có độ giòn và xốp hơn bánh phơi nắng, giữ được độ cay nồng nhẹ của gừng tỏi, vị béo của mè. Khi kết hợp ăn bánh tráng nướng với mỳ quảng Túy Loan, du khách sẽ được thưởng thức hương vị vừa dân dã, mộc mạc vừa đậm đà khó quên.

Vào những dịp lễ Tết, bánh tráng Túy Loan theo chân du khách thập phương trở thành món quà quê thân tình, ý nghĩa. Hơn nữa, chiếc bánh "chân quê" ấy còn là đặc sản quê hương được nhiều người con Việt kiều đặt mua để mang sang nước ngoài.

×