Sẽ thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư

Sắp tới, Quốc hội sẽ bấm nút thông qua Dự thảo Luật Đường bộ và Dự thảo Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ. Trong đó, có nhiều nội dung đang được dư luận quan tâm. Đặc biệt, là các nội dung liên quan tới hoạt động thu phí các phương tiện lưu thông trên cao tốc do Nhà nước đầu tư xây dựng.

Theo thống kê của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), trong tổng số 610.000km đường bộ nước ta, bộ chỉ quản lý, bảo trì 25.100km Quốc lộ và trên 1.600km đường cao tốc do bộ đầu tư hoặc ký kết đang thực hiện hợp đồng BOT, chiếm 4,4% chiều dài đường bộ cả nước.

Bộ GTVT đã chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam ủy quyền cho các Sở Giao thông Vận tải quản lý 13.120km Quốc lộ, chiếm 52,3% chiều dài các Quốc lộ, đây là các tuyến Quốc lộ thứ yếu, Quốc lộ lưu lượng vận tải ít, yêu cầu kết nối không cao như các Quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh và các Quốc lộ chính yếu trong quy hoạch.

Hiện, Bộ Giao thông Vận tải chỉ giao Cục Đường bộ Việt Nam trực tiếp quản lý 2,2% chiều dài đường bộ cả nước, tương đương với 13.480km đường bộ, trong đó đối với 2.000km Quốc lộ đầu tư theo hình thức BOT thì Cục Đường bộ chỉ giám sát, kiểm tra các nhà đầu tư BOT thực hiện theo hợp đồng và theo quy định của pháp luật; hướng dẫn, giám sát kiểm tra VEC quản lý, khai thác bảo trì 500km đường cao tốc VEC đầu tư và khai thác.

Nói về các kế hoạch để có thể tiến tới thu phí phương tiện đi trên cao tốc, ông Bùi Quang Thái, Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, Cục Đường bộ đang xây dựng các nghị định, thông tư hướng dẫn, tránh khoảng trống pháp lý khi Luật Đường bộ được Quốc hội thông qua và có hiệu lực.

"Quan điểm của Bộ GTVT là những tuyến cao tốc nào có chất lượng dịch vụ tương ứng với mức thu mới triển khai thu phí", ông Thái nói về mức thu phí.

Ông Thái nhấn mạnh: "Đường cao tốc Nhà nước thu phí không phải vì lợi nhuận mà hoàn trả một phần kinh phí cho công tác bảo trì, duy tu tuyến đường, hoặc đầu tư đường cao tốc mới".

"Cân đo đong đếm" phương án thu phí đường cao tốc

Về phương án thu phí, ông Thái cho biết, sẽ có 2 hình thức thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư.

Phương án 1, Cục Đường bộ tự tổ chức thu. Để triển khai việc này, Cục Đường bộ sẽ tiến hành đấu thầu nhà thầu cung cấp dịch vụ thu phí trên nền tảng hệ thống hạ tầng thu phí. Hình thức thu phí “nhặt dần", sau khi trừ đi chi phí tổ chức thu thì nộp ngân sách Nhà nước. Tiền này chưa chắc đã quay lại phục vụ cho con đường đó.

Phương án 2, nên đấu thầu hợp đồng kinh doanh - quản lý (hợp đồng O&M), nghĩa là Nhà nước bán bản quyền thu phí từ 5-10 năm và sẽ thu luôn được một khoản tiền mà nhà đầu tư chi trả trực tiếp.

Nhà đầu tư thu phí và tiến hành bảo dưỡng, bảo trì luôn tuyến đường này sẽ góp phần đảm bảo hạ tầng mặt đường, các dịch vụ đi kèm.

Ông Thái lo ngại phương án 2 "chưa chắc đã đủ hấp dẫn", để mời gọi nhà đầu tư vào tham gia đấu thầu vì có những đường ở vùng miền khó khăn.

Vì vậy, Cục Đường bộ Việt Nam đã chuẩn bị các phương án, nếu tư nhân không làm thì Nhà nước phải làm trên tinh thần cung cấp dịch vụ công đảm bảo tính liên tục cho người sử dụng.

Về mức phí, cục đã nghiên cứu các kịch bản, tính toán, làm sao đảm bảo cân bằng giữa dịch vụ cung cấp đến người sử dụng và mức thu. Các bước đi sẽ được tiến hành thận trọng, tránh tác động quá lớn đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chi phí logistics

Trong khi nguồn vốn ngân sách Nhà nước chưa thể bố trí đủ cho công tác bảo trì, ông Thái cho hay: "Cục Đường bộ Việt Nam phải tính toán, cân đo đong đếm sửa chữa dứt điểm từng vị trí hoặc đoạn đường nhằm đảm bảo “tuổi thọ” lâu dài, điều đó cũng góp phần đảm bảo nguồn vốn và nâng cao chất lượng bảo trì đường bộ".

Cũng theo ông Thái cho biết thêm, nguồn thu của quỹ bảo trì đường bộ hiện nay Nhà nước chủ yếu thu trên đầu phương tiện.

"Muốn đủ nguồn vốn cho quỹ bảo trì thì mức thu trên đầu xe phải tăng 2 - 3 lần, nhưng vấn đề này sẽ tác động đến ngành khác, đặc biệt là làm tăng chi phí logistics", ông Thái nói.

Khi nguồn lực Nhà nước hạn hẹp, Cục Đường bộ Việt Nam cũng tính toán đến việc huy động vốn từ tư nhân. Hiện trên tuyến Quốc lộ có 63 dự án BOT nên nhà đầu tư phải bỏ chi phí để bảo trì tuyến đường thu phí.

Với cao tốc hiện hữu, cục tính toán sử dụng phương án thuê nhà đầu tư khai thác hoặc hợp đồng kinh doanh-quản lý (hợp đồng O&M) thì Nhà nước sẽ không tốn nguồn lực cho công tác bảo trì.

×