Công nghiệp văn hóa làm đòn bẩy phát triển du lịch

Sáng ngày 9/5, UBND tỉnh Ninh Bình phối hợp cùng báo Tiền Phong tổ chức Hội thảo "Đưa công nghiệp văn hóa thành đòn bẩy để du lịch Ninh Bình cất cánh” với sự tham gia của lãnh đạo Bộ VHTTDL, tỉnh Ninh Bình, các Sở VHTTDL, Sở Du lịch cùng nhiều chuyên gia văn hóa, chuyên gia du lịch.

Tại Hội thảo, ông Bùi Văn Mạnh - Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình cho biết, tỉnh Ninh Bình đã khai thác hiệu quả tiềm năng di sản văn hóa đặc sắc và cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp để phát triển du lịch, xem du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn.

Năm 2024, Ninh Bình đã đón được lượng khách tăng cao với trên 8,7 triệu lượt khách, vượt 16% kế hoạch, tuy nhiên, doanh thu không cao. Điều này khiến những người trong ngành trăn trở trong việc tìm ra cách nâng tầm du lịch, đặc biệt theo hướng gắn liền với các giá trị văn hóa, di sản. Ông Nguyễn Cao Sơn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cho biết, tỉnh đã và đang thực hiện hóa mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội "Xanh, bền vững và hài hòa".

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) ông Phan Tâm cho hay, để công nghiệp văn hóa thành đòn bẩy đưa du lịch cất cánh, địa phương cần tạo chính sách thuận lợi để thu hút kinh tế tư nhân, đồng thời chú trọng chuyển đổi số, số hóa di sản, bảo tàng ảo.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Jonathan Baker – Trưởng đại diện văn phòng UNESCO tại Việt Nam nói: “Văn hóa không phải là yếu tố phụ trợ, mà là động lực cốt lõi cho phát triển du lịch. Khi ta đặt văn hóa làm trung tâm của phát triển du lịch, chúng ta trao quyền cho cộng đồng kể câu chuyện của chính họ, tôn vinh truyền thống của mình và thúc đẩy sự thịnh vượng bền vững cho cộng đồng trong khi vẫn duy trì tính xác thực văn hóa và bảo vệ thiên nhiên”.

Ông Jonathan Baker nhấn mạnh, danh hiệu Di sản Thế giới không phải là cái đích cuối cùng. Đó là một lời mời — và là một trách nhiệm — để hành động với tầm nhìn rõ ràng và gìn giữ những giá trị quý báu này cho các thế hệ mai sau.

Đề xuất một số hướng đi chiến lược để phát huy các ngành văn hóa sáng tạo, tận dụng di sản Tràng An làm nền tảng cho đổi mới và tăng trưởng kinh tế, Ông Jonathan Baker cho hay: Phát triển các tuyến du lịch văn hóa theo chủ đề và du lịch nông thôn nhằm khuyến khích du khách khám phá di sản sống động của Ninh Bình vượt ra ngoài các điểm đến quen thuộc.

Thúc đẩy các mô hình hợp tác xã du lịch văn hóa do cộng đồng dẫn dắt, đảm bảo phân chia lợi ích một cách công bằng; Thành lập các "vườn ươm” di sản để hỗ trợ khởi nghiệp cho thanh niên, phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số, nghệ nhân và doanh nghiệp địa phương hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa; Trao quyền cho thanh niên thông qua các chương trình ghi chép lịch sử truyền miệng, kể chuyện số và đào tạo lãnh đạo trong lĩnh vực du lịch sinh thái.

Công nghiệp văn hóa: Cần đa dạng sản phẩm du lịch sáng tạo bằng cách tổ chức festival văn hóa số

Tham gia đề xuất và giải pháp đưa công nghiệp văn hóa trở thành đòn bẩy phát triển du lịch Ninh Bình, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch chia sẻ, muốn du lịch “cất cánh”, Ninh Bình cần phải dựa vào “đòn bẩy mềm” từ sức hấp dẫn của các sản phẩm công nghiệp văn hóa.

Ngược lại, muốn định vị được thương hiệu công nghiệp văn hóa địa phương, Ninh Bình cần phải thành điểm đến hàng đầu thu hút du lịch. Quá trình này sẽ thành công nếu các ngành công nghiệp văn hóa, cũng như du lịch tạo được sức lôi cuốn du khách tham gia vào hành trình khám phá những câu chuyện văn hóa in sâu trong ký ức, chạm vào cảm xúc hay bùng nổ về độ hiếu kỳ, hoặc giản đơn là sự mộc mạc, tinh tế được chuyển tải trong từng sản phẩm hay dịch vụ công nghiệp văn hóa tại các điểm đến mang đậm dấu ấn của vùng đất “địa linh, nhân kiệt”, nhưng cũng không kém phần cởi mở, năng động.

Tuy nhiên theo PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương, từ nhận thức đến hành động vẫn có thể tồn tại một khoảng cách dài. Bởi trong một số trường hợp, phép giải cho bài toán tạo “đòn bẩy” công nghiệp văn hóa không “ăn khớp” với nhu cầu tiếp nhận động lực của phát triển du lịch.

Sự “lệch pha” trong cơ chế dung dưỡng hệ sinh thái các sản phẩm công nghiệp văn hóa tại một số điểm đến du lịch cũng tiếp tục khiến cho những doanh nghiệp, cộng đồng sáng tạo đã nỗ lực hoạt động rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan trong sứ mệnh tạo đòn bẩy cho du lịch.

“Tôi đề xuất xây dựng bản đồ công nghiệp văn hóa tích hợp điểm đến du lịch. Ưu tiên đầu tư cho công nghiệp văn hóa để giải phóng sức sáng tạo, khơi thông nguồn lực trong phát huy thế mạnh giàu có tài nguyên văn hóa, di sản văn hóa, di sản thiên nhiên, di sản đô thị của Ninh Bình bằng các sản phẩm, dịch vụ có giá trị kinh tế, tạo công ăn việc làm cho cộng đồng sáng tạo, doanh nghiệp, người dân địa phương.

Đưa Hoa Lư gia nhập mạng lưới các thành phố sáng tạo UNESCO ở lĩnh vực nghệ thuật truyền thông nhằm định vị thương hiệu đô thị di sản trong tính kết nối với toàn tỉnh như một điểm đến hàng đầu châu Á về khả năng hội tụ sức sáng tạo trong hành trình khám phá các trải nghiệm du lịch văn hóa, lịch sử con người và thiên nhiên mang tính độc nhất vô nhị”, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương nói.

Cũng tại Hội thảo, Th.S Phạm Trung Thành - Viện trưởng Viện Sáng Tạo Và Chuyển Đổi đặt vấn đề công nghiệp văn hóa là ngành sản xuất, phân phối các sản phẩm và dịch vụ sáng tạo, khai thác giá trị văn hóa, nghệ thuật, tri thức, di sản.

Theo Th.S Phạm Trung Thành, để công nghiệp văn hóa trở thành đòn bẩy cho du lịch thì cần số hóa di sản văn hóa. Xây dựng bản đồ di sản số: quét 3D các di tích, đền chùa, làng cổ; Phát triển bảo tàng ảo Tràng An, trải nghiệm VR tại Hoa Lư; Số hóa lễ hội: truyền hình trực tuyến, phim tài liệu, podcast.

Đồng thời, đa dạng sản phẩm du lịch sáng tạo bằng cách tổ chức festival văn hóa số: kết hợp âm nhạc, ánh sáng, nghệ thuật trình diễn; Phát triển game lịch sử, truyện tranh, phim hoạt hình về nhà Đinh, nhà Tiền Lê, Nhà Lý; Xây dựng chợ số làng nghề, đưa sản phẩm Ninh Bình lên sàn thương mại điện tử.

Phát triển du lịch thông minh qua ứng dụng AI chatbot du lịch, hỗ trợ khách tìm hiểu lịch sử, đặt dịch vụ; Áp dụng IoT quản lý lưu lượng khách, bảo vệ di sản; Tích hợp vé điện tử, QR code, blockchain cho du lịch bền vững.

Nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập Báo Tiền Phong nhận định, Ninh Bình, tiềm năng phát triển công nghiệp văn hóa được các chuyên gia nhận định là rất lớn. Tỉnh có các làng nghề truyền thống như thêu ren Văn Lâm, chế tác đá mỹ nghệ Ninh Vân, có di sản Hát chèo, nghệ thuật Ca trù, có những truyền thuyết dân gian gắn với vua Đinh - vua Lê có thể trở thành kịch bản sân khấu hóa đặc sắc. Thậm chí, những thước phim điện ảnh Hollywood Kong từng quay tại đây là cơ sở để hình thành các tour du lịch theo dấu phim trường - điều mà nhiều quốc gia đang làm rất thành công.

Khi công nghiệp văn hóa được lồng ghép và phát triển song hành cùng du lịch, chúng ta không chỉ bán cảnh quan, mà còn giới thiệu những câu chuyện, bản sắc, linh hồn của vùng đất đó”.

×