PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên chương trình Ngữ văn 2018, Bộ GDĐT, Chủ biên SGK Ngữ Văn cấp THCS, đồng Tổng Chủ biên sách Ngữ văn cấp THPT (bộ Cánh Diều) đã có những chia sẻ giúp học sinh ôn tập và làm bài thi môn Văn thật tốt.

Theo PGS Đỗ Ngọc Thống, chỉ còn một tháng nữa, các em học sinh lớp 12 sẽ bước vào kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Đây là kỳ thi đầu tiên thực hiện đánh giá năng lực người học theo Chương trình 2018. Môn Ngữ văn là một trong hai môn thi bắt buộc. Yêu cầu của đề thi có nhiều điểm mới, nhất là việc không sử dụng lại các văn bản ngữ liệu đã có trong SGK.

Để học sinh làm tốt bài thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn, dưới đây là vài gợi ý:

- Sau khi nhận đề, các em cần bình tĩnh, đọc lướt qua toàn bộ đề văn, cả 2 phần (đọc hiểu và viết) để có cái nhìn tổng quát yêu cầu của toàn bộ đề thi, phát hiện mối quan hệ giữa các phần, các câu hỏi trong đề.

- Làm phần Đọc hiểu trước (chỉ nên dành 30-40/120 phút): Đọc chậm văn bản ngữ liệu, sau đó trả lời từng câu hỏi trong đề. Chỉ cần trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm, đề hỏi gì thì trả lời thẳng vào câu hỏi ấy. Ví dụ với câu hỏi: xác định biện pháp tu từ trong đoạn trích, chỉ cần nêu tên biện pháp tu từ; không cần lý giải, cũng không cần nêu đặc điểm và tác dụng của biện pháp ấy. Ngược lại nếu đề yêu cầu vì sao thì phải lý giải... Với câu hỏi mức độ hiểu (câu 3,4) và vận dụng (câu 5) cũng không nên trình bày dài dòng mà viết thật ngắn gọn, chủ yếu nêu thông tin chính.

- Làm phần Viết, viết đoạn hay viết bài trước đều được. Tuy vậy cần chú ý mối quan hệ giữa yêu cầu viết với phần đọc hiểu. Nếu nội dung câu viết nào liên quan đến văn bản đọc hiểu thì làm phần đó trước. Viết đoạn văn thường chỉ tập trung làm rõ một ý lớn. Ý lớn thường nêu ngay trong đề. Học sinh nên nêu ý chính này ở phần mở đầu đoạn; các câu sau (phát triển đoạn) chỉ nhằm làm rõ ý đã nêu ở mở đầu đoạn, không mở rộng ra các ý khác; dù đoạn văn có thể chưa dài, chưa đủ 200 chữ, nếu thấy đã làm rõ được ý mở đầu thì dừng lại. Viết đoạn chỉ nên dành khoảng 30 phút.

Thời gian còn lại tập trung viết bài (khoảng 60 phút). Do thời gian không nhiều nên đề văn cũng không thể yêu cầu học sinh phải viết nhiều. Điều đó thể hiện ở việc đề thường nêu ngữ liệu không dài, không quá khó; từ đó yêu cầu viết rõ ràng, phù hợp với trình độ, đối tượng học sinh và thời gian viết bài.

Về dung lượng, đề nêu giới hạn viết đoạn văn “khoảng 200 chữ” tức là có thể viết trên dưới số lượng chữ quy định, không nhất thiết phải viết đúng số chữ ấy. Ví dụ đoạn có thể 250 chữ hoặc 180 chữ; bài có thể 700 chữ hoặc 500 chữ... Tuy nhiên học sinh không nên quá say sưa với 1 câu mà làm câu khác sơ sài do thiếu thời gian.

- Chú ý hình thức trình bày bài thi. Chương trình mới yêu cầu học sinh không chỉ chú ý nội dung mà cần coi trọng của hình thức trình bày. Sẽ bị trừ điểm khá nhiều nếu bài viết mắc nhiều lỗi hình thức như: chữ viết cẩu thả (sai, thiếu nét), sai chính tả, sai ngữ pháp; dùng từ sai, diễn đạt tối nghĩa, lủng củng, mâu thuẫn...

- Thể hiện trung thực và sáng tạo. Bài viết nghị luận là sự thể hiện tư tưởng, tình cảm, thái độ; những hiểu biết và cách nghĩ, cách cảm, cách hiểu của người viết trước một vấn đề văn học hoặc cuộc sống, xã hội. Vì thế học sinh cần thể hiện một cách trung thực. Cụ thể, suy nghĩ, cảm nhận được gì, hiểu thế nào... thì nêu đúng suy nghĩ, cảm nhận, cách hiểu của mình, đặc biệt mạnh dạn nêu lên các ý mới lạ của cá nhân; không sao chép, vay mượn, nói theo người khác...

Tuy nhiên những suy nghĩ dù của cá nhân cũng cần trình bày theo một thứ tự rõ ràng, có logic để thuyết phục người đọc. Bài văn không chỉ có ý mà người viết còn biết diễn đạt các ý ấy cho đúng, cho hay bằng câu chữ, lời văn sáng sủa, giàu hình ảnh...

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 diễn ra trong hai ngày 26-27/6, với hai lịch thi dành cho thí sinh học theo chương trình mới và cũ.

Nhóm thí sinh thi tốt nghiệp lần đầu phải làm 4 bài thi, bắt buộc có Toán và Ngữ văn. Ngoài ra, các em chọn hai môn đã học ở trường (Hóa học, Vật lý, Sinh học, Địa lý, Lịch sử, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ và Ngoại ngữ).

Đề thi Ngữ văn theo hình thức tự luận. Các môn còn lại theo dạng trắc nghiệm với các câu hỏi chọn phương án đúng, đáp án đúng/sai và trả lời ngắn.

×