Các bệnh nhân "lơ mơ, lẫn lộn, đờ đẫn, hôn mê, co giật, tổn thương tim và não"

Thưa Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên! Với tư cách là Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện (BV) Bạch Mai, ông và cộng sự đã chữa trị nhiều ca ngộ độc "bóng cười" rất nguy hiểm. Ông có thể mô tả rõ hơn điều này?

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên: Khoảng gần 10 năm trở lại đây, Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai bắt đầu tiếp nhận các bệnh nhân ngộ độc khí N20. Hầu hết các trường hợp là do các bạn trẻ sử dụng bóng cười. Đáng buồn hơn, số lượng bệnh nhân có xu hướng tăng trong thời gian trở lại đây.

Ngay trước khi đại dịch Covid-19 hành hoành, năm 2019, Trung tâm Chống độc của chúng tôi đã điều trị hơn 100 bệnh nhân bị ngộ độc khí N20. Và biểu hiện các bệnh nhân này khi đến viện là tổn thương rất nặng nề các hệ thống thần kinh. Biểu hiện là rối loạn cảm giác, tê bì, mất cảm giác và đặc biệt là liệt toàn bộ tất cả các cơ. Đa phần các trường hợp là không thể đi lại được, không thể đứng được. 

Thậm chí có trường hợp ảnh hưởng đến nguy cơ chức năng thở, có nghĩa là các cơ hô hấp cũng bị liệt, ăn uống khó khăn, liên tục bị sặc. Chụp từ đốt sống cổ, chụp não cho thấy tổn thương rất nặng nề với tủy sống cổ và với não. Cũng có những bệnh nhân rối loạn tâm thần, phải dùng thuốc giải độc nhiều ngày và quá trình hồi phục rất khó khăn.

Khi các bệnh nhân này đến viện, họ đã có một quá trình sử dụng bóng cười không hề ngắn. Bệnh nhân có thời gian sử dụng ngắn nhất sau vài tuần đã bị bệnh rồi, có người có thể dài hơn với các biểu hiện và chủ yếu là các biểu hiện về thần kinh. Nhẹ nhất là không thể vận động bình thường và đa phần không thể đứng lên được, không thể đi lại được. Thậm chí có nhiều người bị ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Chức năng hô hấp bị liệt, có nguy cơ phải can thiệp, hỗ trợ hô hấp. Nhiều bệnh nhân, các cơ hô hấp ở miệng cũng liệt, cũng đe dọa khả năng ăn uống.

Theo tôi, đây là lời cảnh tỉnh rất rõ, thực trạng rất là đáng báo động cho giới trẻ hiện nay. Và qua quá trình cả giai đoạn chúng ta giãn cách, chống dịch thì vẫn có rất nhiều bạn trẻ bị ngộ độc, do dùng bóng cười quá nhiều và phải nhập viện.

Tôi bị ám ảnh bởi hình ảnh phố biến này: các nam thanh nữ tú bị liệt run rẩy không thể đi lại được, vịn bám tay vào thành giường, không thể ngồi dậy được, nhiều bạn trẻ bị liệt và phải điều trị nhiều ngày. Phần lớn các tổ chức thần kinh ở cột sống cổ bị tổn thương, rất là nặng nề.

Kẻ xấu có thể đã trộn ma tuý và hoá chất khác vào các bình khí N20

Theo bản chiếu trên màn hình máy tính, ông có thể phân tích cho chúng tôi biết khu vực bị tổn thưởng bởi khí N20 của bệnh nhân cụ thể ra sao?

Đó là các biểu hiện, tác hại của khí N20. Trường hợp này chất từ bóng cười gây tổn hại trên tủy sống cổ và trên não. Ngoài ra các biểu hiện khác như đã mô tả ở trên, chất N20 có thể gây thiếu máu, giảm các tế bào máu hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu với tủy xương giống như trường hợp này là suy tủy xương rất nặng nề. 

Ngoài ra trên hệ thống sinh sản, N20 cũng làm giảm khả năng sinh sản của nam và nữ. Đây thật sự là một chất rất là độc và khi dùng nhiều lần rất tai hại. Và kể cả dùng một lần, lúc đầu, cũng đã có các biểu hiện hưng cảm. Thế rồi, khi sử dụng nữa, liều cao rất nguy hiểm và từ trạng thái hưng cảm nhanh chóng chuyển trạng thái ức chế thần kinh trung ương: lơ mơ, lẫn lộn, đờ đẫn, hôn mê, co giật và tổn thương tim, tổn thương não và rất nguy hiểm cho sức khỏe.

Bên cạnh đó chất N20 tác dụng lên hệ thần kinh với cơ chế giống hệt như ma túy, nhóm heroin, opium (thuốc phiện, ma tuý). Trong quá trình sử dụng, tất cả các bạn trẻ khi nhập viện, chúng tôi đều thấy từ đầu là sử dụng với số lượng ít vài quả, sau đó tăng dần, sử dụng nhiều bình 1 ngày. Đó là do quá trình nghiện, quá trình lạm dụng, tăng dần số lượng với cách thức tác dụng như vậy rõ ràng nó là ma túy thực sự và chúng ta thật sự phải kiểm soát.

Trước thực trạng trên, Tiến sĩ có kiến nghị gì về việc kiểm soát cái gọi là "bóng cười"?

Việc ngộ độc khí N20 là xu hướng mới hiện nay, và là một loại ngộ độc mới nổi. Ở các nước đã có các biện pháp, hành động kiểm soát bóng cười. Ví dụ như ở Mỹ, người ta cấm không được sử dụng N20 cho mục đích giải trí và Úc cũng như vậy; rồi ở Anh, người ta có danh mục các chất cấm, danh mục giống như ma túy và phải được kiểm soát. Và do thế, ở Việt Nam chúng ta cũng thật sự cần phải kiểm soát chặt bóng cười như vậy. Tuyệt đối cấm, không được phép sử dụng trên con người vì mục đích giải trí.

Hiện nay, trong quá trình tiếp nhận và điều trị các bệnh nhân ngộ độc khí N20, chúng tôi còn thấy có dấu hiệu cần phải giám sát và đánh giá kĩ. Đó là dường như trong các bình khí cười, người ta, những kẻ xấu đã cho các chất khác có thể là ma túy vào trong hỗn hợp khí đó. Rõ ràng không chỉ N20, còn có các hóa chất khác (và ma túy khác) nữa nhằm mục đích trục lợi nhiều hơn – thông qua việc thu hút người sử dụng, kéo dài (việc phê pha), tăng lợi nhuận các thứ, tăng tần suất sử dụng lên. Đây thật sự là nguy cơ lớn về sức khỏe, chúng ta cần phải đánh giá kĩ điều này; đồng thời, kiểm soát chặt chẽ khí N20.

Chân thành cảm ơn Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên!

×