Chi tiết quá trình Đinh Trường Chinh thâu tóm 4 khu đất trung tâm TP.HCM, gây thiệt hại ngân sách 970 tỷ đồng

Đinh Trường Chinh và Huỳnh Thế Năng thời điểm bị khởi tố, bắt tạm giam. Ảnh: CA

Cơ quan An ninh điều tra Công an TP.HCM kết thúc quá trình điều tra, chuyển tài liệu đến VKSND cùng cấp. Cơ quan này đề nghị truy tố ba người: Huỳnh Thế Năng (66 tuổi, cựu Tổng Giám đốc Tổng Công ty Lương thực miền Nam - Vinafood II), Nguyễn Thọ Trí (64 tuổi, cựu Phó Tổng Giám đốc) và Đinh Trường Chinh (51 tuổi, cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phát triển và Kinh doanh nhà - Công ty Việt Hân).

Nguồn gốc tài sản và hành trình phát triển ban đầu

Theo kết luận, Vinafood II là doanh nghiệp với 100% vốn nhà nước, có địa chỉ tại số 42 Chu Mạnh Trinh, Phường Bến Nghé, quận 1 cũ.

Bốn khu đất tại số 33 Nguyễn Du và các số 34, 36, 42 Chu Mạnh Trinh, quận 1 cũ, với tổng diện tích hơn 6.000 m². Ảnh: C.H

Được thành lập từ năm 1995, doanh nghiệp này đã trải qua nhiều lần thay đổi giấy phép kinh doanh, vốn điều lệ tăng lên 3.375 tỷ đồng vào năm 2011, với ngành nghề kinh doanh bao gồm cả bất động sản, khách sạn và nhà hàng.

Bốn khu đất tại số 33 Nguyễn Du và các số 34, 36, 42 Chu Mạnh Trinh, quận 1 cũ, với tổng diện tích hơn 6.000m², thuộc quyền quản lý của Vinafood II. Các khu đất này được xác lập quyền sở hữu nhà nước và giao cho Vinafood II từ trước năm 1998.

Vinafood II đã hai lần tìm cách chuyển đổi mục đích sử dụng đất để đầu tư xây dựng dự án. Lần thứ nhất, theo quyết định số 80/2001/QĐ-TTg, Vinafood II xin chuyển đổi mục đích sang xây dựng cao ốc văn phòng, nhà ở cao tầng để bán và cho thuê. Giá trị quyền sử dụng đất và công trình được xác định là 368.582.662.089 đồng vào năm 2005. Tuy nhiên, Vinafood II không nộp tiền sử dụng đất, không lập phương án di dời các hộ dân, và không thực hiện thủ tục lập dự án đầu tư.

Lần thứ hai, theo quyết định số 09/2007/QĐ-TTg, Vinafood II tiếp tục xin mua chỉ định và đầu tư xây dựng cụm khách sạn cao cấp, cao ốc văn phòng và thương mại cho thuê. Giá trị tài sản được xác định lại là 643.175.949.790 đồng vào năm 2008. Vinafood II đã vay 633.968.835.305 đồng từ Ngân hàng Đầu tư và Phát triển (BIDV) để nộp tiền sử dụng đất vào kho bạc Nhà nước vào ngày 19/11/2008, và tất toán khoản vay này vào ngày 15/9/2010.

Tổng chi phí mà Vinafood II đã bỏ ra cho việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với bốn khu đất này là 766.438.682.519 đồng. Số tiền này bao gồm 633.553.909.600 đồng tiền sử dụng đất, 94.732.564.538 đồng tiền lãi vay trả BIDV, 36.746.126.757 đồng tiền lãi phạt do chậm nộp tiền sử dụng đất, và 1.406.081.624 đồng các khoản chi phí khác (khảo sát, đo vẽ, thẩm định giá, lệ phí trước bạ, tư vấn).

Sau khi hoàn thành các nghĩa vụ tài chính, ngày 11/9/2010, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Vinafood II với mục đích “Đất cơ sở sản xuất kinh doanh (khách sạn, cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại)”, thời hạn sử dụng đất là 50 năm.

Tình trạng dự án và gánh nặng tài chính

Vẫn theo kết luận, mặc dù Vinafood II đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trong suốt bảy năm (từ tháng 11/2008 đến 2015), Vinafood II không lập phương án bồi thường, hỗ trợ di dời 34 hộ dân đang sinh sống trên khu đất, điều mà Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tại văn bản số 9405/VPCP-KTTH ngày 7/11/2013. Vinafood II cũng không thực hiện việc lập thủ tục đầu tư, xây dựng dự án “khách sạn cao cấp, cao ốc văn phòng và trung tâm thương mại cho thuê” theo mục đích sử dụng đất đã được phê duyệt.

Tình trạng này gây ra lãng phí tài sản nhà nước. Báo cáo kiểm toán báo cáo tài chính năm 2011 của Kiểm toán nhà nước đã chỉ ra việc nộp tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất mà chưa thực hiện dự án gây lãng phí về vốn. Vinafood II phải nộp khoản tiền phạt chậm nộp 36 tỷ đồng. Chi phí khấu hao hàng năm sau chuyển đổi lên tới 6.426 triệu đồng, trong khi trước đó chi phí thuê đất hàng năm chỉ là 213 triệu đồng. Doanh nghiệp vẫn phải đi vay để kinh doanh với lãi suất.

Công ty Việt Hân tiếp cận và kế hoạch thâu tóm

Kết luận cho biết: Vào năm 2014, Đinh Trường Chinh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Việt Hân, có thông tin về chủ trương chuyển nhượng các khu đất này của Vinafood II. Ngày 12/09/2014, Công ty Việt Hân gửi văn bản đề nghị mua lại bốn khu đất với mức giá từ 600-650 tỷ đồng, cam kết tự giải quyết vấn đề di dời các hộ dân.

Vinafood II vào thời điểm đó đang đối mặt với khoản lỗ lũy kế 840,545 tỷ đồng tính đến 31/12/2014, đã kiến nghị các cơ quan chức năng cho phép chuyển nhượng chủ đầu tư dự án. Ngày 07/10/2014, Vinafood II có văn bản thông báo các tiêu chí để được chấp thuận chuyển nhượng, yêu cầu bên nhận chuyển nhượng phải chuyển 70% giá trị chuyển nhượng trong vòng 3 ngày sau khi có biên bản thỏa thuận và 30% còn lại sau khi hồ sơ chuyển nhượng được phê duyệt. Công ty Việt Hân cam kết đáp ứng các tiêu chí này.

Mặc dù chưa có sự chấp thuận từ các cơ quan có thẩm quyền (Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài chính, UBND TP.HCM) cho phép liên kết góp vốn, hợp tác đầu tư hoặc bán bốn khu đất nêu trên cho Công ty Việt Hân, ngày 4/2/2015, Huỳnh Thế Năng, Tổng Giám đốc Vinafood II, đã ký Tờ trình số 306/TCT-KTXDCB trình Hội đồng thành viên và văn bản số 291/TCT-KTXDCB gửi Công ty Việt Hân.

Nội dung chính là Vinafood II và Công ty Việt Hân sẽ cùng thành lập một công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên với vốn điều lệ dự kiến 800 tỷ đồng. Vinafood II sẽ góp 20% vốn bằng toàn bộ giá trị tài sản trên đất và một phần giá trị quyền sử dụng đất của khu đất. Công ty Việt Hân sẽ góp 80% vốn bằng tiền.

"Sau khi công ty hai thành viên được chấp thuận, Công ty Việt Hân phải chuyển đủ 100% số tiền chuyển nhượng khu đất (bao gồm giá trị quyền sử dụng đất và tài sản trên đất) vào tài khoản của Vinafood II.

Đồng thời, Vinafood II sẽ thoái 20% vốn góp của mình trong công ty TNHH hai thành viên ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt việc chuyển chủ đầu tư và chuyển quyền sử dụng đất. Công ty Việt Hân cam kết mua lại 20% vốn góp này với giá không thấp hơn giá vốn ban đầu khi góp vốn. Cơ chế này được xác định là phương thức để tránh việc đấu giá công khai", nội dung kết luận nêu.

Chuỗi chuyển nhượng và khoản lợi nhuận

Vẫn theo kết luận, ngày 18/11/2015, Công ty TNHH Thương mại, Dịch vụ và Xây dựng Việt Hân Sài Gòn được thành lập với vốn điều lệ 800 tỷ đồng. Công ty Việt Hân góp 640 tỷ đồng (80%) và Vinafood II góp 160 tỷ đồng (20%).

Chỉ hơn một tháng sau, vào ngày 30/12/2015, Vinafood II ký hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ 20% vốn góp của mình tại Công ty Việt Hân Sài Gòn cho Công ty Việt Hân với giá 160 tỷ đồng.

Ngày 30/1/2016, Công ty Việt Hân ký hợp đồng chuyển nhượng 99% vốn góp tại Công ty Việt Hân Sài Gòn cho bà Hoàng Ngọc Cẩm Hồng với giá 792 tỷ đồng. Bà Hoàng Ngọc Cẩm Hồng được xác định là em họ của ông Chinh, mang quốc tịch Canada.

Chỉ hai ngày sau, vào ngày 2/2/2016, bà Hoàng Ngọc Cẩm Hồng ký hợp đồng chuyển nhượng 99% vốn góp này cho Công ty CP Bất Động sản Mùa Đông-VID với giá 1.683 tỷ đồng. Việc này tạo ra khoản chênh lệch 970 tỷ đồng. Khoản tiền chênh lệch này được rút tiền mặt và gửi lại vào tài khoản công ty Việt Hân và tài khoản cá nhân ông Chinh.

Sau đó, vốn góp tại Công ty Việt Hân Sài Gòn tiếp tục được chuyển nhượng: Ngày 23/01/2017, Công ty Việt Hân chuyển nhượng 1% vốn góp còn lại cho Công ty CP Sài Gòn DIMENSIONS với giá 22,5 tỷ đồng. Cùng ngày, Công ty Mùa Đông chuyển nhượng 40% vốn góp cho Công ty CP Đầu tư BOB với giá 900 tỷ đồng, và 59% vốn góp còn lại cho Công ty CP Sài Gòn DIMENSIONS với giá 1.327,5 tỷ đồng. Đến ngày 24/01/2017, Công ty Việt Hân Sài Gòn có hai thành viên góp vốn là DIMENSIONS (60%) và BOB (40%).

Cơ quan điều tra xác định việc chuyển nhượng các khu đất này được thực hiện trái pháp luật. Các khu đất lẽ ra phải được đưa ra đấu giá công khai và việc chuyển nhượng chưa được phép khi chưa có ý kiến của Chính phủ. Hành vi của Huỳnh Thế Năng và Đinh Trường Chinh đã thống nhất chuyển nhượng khu đất cho Công ty Việt Hân với giá thấp hơn quy định, sau đó bán lại để thu lợi.

Ông Huỳnh Thế Năng thừa nhận có sai phạm nhưng không thừa nhận gây thiệt hại 970 tỷ đồng. Cơ quan điều tra xác định ông Năng đã nhận lợi ích vật chất và phi vật chất, dù chưa đủ chứng cứ xác định cụ thể. Bị can Nguyễn Thọ Trí, cựu Phó tổng giám đốc Vinafood II, được xác định đã hỗ trợ ông Năng trong việc hợp thức hóa thủ tục chuyển nhượng, xuất phát từ việc hiểu sai luật và làm theo chỉ đạo, chưa có chứng cứ cho thấy thụ hưởng lợi ích.

Cả ba bị can Huỳnh Thế Năng, Nguyễn Thọ Trí, và Đinh Trường Chinh đã bị đề nghị truy tố theo khoản 3 Điều 219 Bộ luật hình sự, với mức hình phạt cao nhất lên đến 20 năm tù.

×