Trên trang web của tổ chức Legacies of Wars, một tổ chức nâng cao nhận thức và vận động giải quyết hậu quả chiến tranh của Mỹ tại Lào, Campuchia và Việt Nam đăng bức thư của 16 cựu đại sứ Mỹ tại ba nước trên gửi Ngoại trưởng Rubio thúc giục ông chấm dứt lệnh tạm dừng viện trợ nước ngoài 90  ngày của chính quyền mới ở Mỹ. 

Bức thư cho biết, lệnh tạm dừng viện trợ sẽ lệnh này sẽ đình chỉ các chương trình rà phá bom mìn do Mỹ tài trợ. 

Các đại sứ cho rằng, cần có một lệnh miễn trừ hoặc đánh giá nhanh và tích cực đối với các chương trình này, bao gồm các hoạt động rà phá bom mìn toàn cầu, hỗ trợ nạn nhân và giáo dục về rủi ro bom mìn, nhằm đưa các chuyên gia rà phá bom mìn có thể quay trở lại với công việc cứu người quan trọng của họ.

"Chúng tôi hoàn toàn hiểu được tầm quan trọng của việc chính quyền mới xem xét lại các chương trình hỗ trợ. Đó là một điều quan trọng cần làm. Nhưng làm như vậy trong thời gian đình chỉ 3 tháng, trong bối cảnh hậu xung đột vẫn còn mong manh, có nguy cơ gây ra sự thụt lùi nghiêm trọng hoặc thậm chí khiến các chương trình biến mất hoàn toàn" - bức thư ngỏ viết.

Ngay sau khi nhậm chức, ông Trump đã ra lệnh xem xét lại chính sách đối ngoại của Mỹ theo chủ thuyết Nước Mỹ trên hết, theo đó Ngoại trưởng Rubio đã ra lệnh tạm ngừng viện trợ nước ngoài 90 ngày.

Trong số những người viết bức thư ngỏ, có 5 cựu đại sứ của Mỹ tại Việt Nam, gồm các đại sứ Ted Osius, Pete Peterson, Michael Michalak, David Shear, Raymond Burghardt. 

Các Đại sứ cho rằng, việc rà phá bom mìn và vật liệu chưa nổ (UXO) "là vì lợi ích tốt nhất" của nước Mỹ. "Việc rà phá bom mìn cho phép Hoa Kỳ thể hiện sự ủng hộ của Mỹ đối với Lào, Campuchia và Việt Nam, những quốc gia trong khu vực có tầm quan trọng chiến lược to lớn đối với Mỹ". 

"Việc rà phá bom mìn không chỉ cứu sống người mà còn mang lại lợi ích có thể đo lường được bằng cách biến đất bị ô nhiễm thành đất có thể sử dụng cho các hoạt động nông nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng, thúc đẩy nền kinh tế và thúc đẩy khả năng tự cung tự cấp – ít phụ thuộc hơn vào viện trợ từ Mỹ và các nhà tài trợ khác".

Bức thư cũng cho rằng, các chương trình này  có lợi cho an ninh quốc gia Mỹ bằng cách giảm nguy cơ phổ biến vật liệu nổ cho những kẻ xấu tiềm tàng có thể tái sử dụng UXO vì lợi ích của chúng dẫn đến bạo lực hoặc bất ổn. Nếu không được dọn sạch, bom mìn và vật liệu chưa nổ cũng đe dọa đến tính mạng của nhân viên Mỹ trong khu vực, nhà thầu và nhân viên cứu trợ.

Theo Bộ Tư lệnh Công binh, trong cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam, riêng số bom, đạn quân đội Mỹ đã sử dụng là khoảng 15,35 triệu tấn, Trong đó có 7,85 triệu tấn thả từ máy bay, và 7,5 triệu tấn sử dụng trên mặt đất. Tỷ lệ bom đạn chưa nổ chiếm khoảng 5% số lượng quân đội Mỹ đã sử dụng (các tài liệu nước ngoài đưa ra con số khoảng 10%).

Trong nhiều năm qua, Chính phủ đã có nhiều nỗ lực rà phá, khắc phục hậu quả do bom mìn gây ra, hỗ trợ nạn nhân tái hòa nhập cộng đồng. Tuy vậy, công tác này còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt về mặt tài chính.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia bị ô nhiễm bom mìn lớn và chịu hậu quả nặng nề nhất trên thế giới. Ước tính, số bom đạn còn sót lại sau chiến tranh khoảng 800.000 tấn, trên tổng diện tích khoảng 6,13 triệu ha (chiếm 18,82% tổng diện tích đất nước).

Bom mìn nằm rải rác ở tất cả các tỉnh thành cả nước, đặc biệt tập trung ở các tỉnh miền Trung.

Riêng tỉnh Quảng Trị có gần 62.000ha bị ô nhiễm bom chùm, trong đó hơn 37.000ha đã được rà phá, xử lý hơn 830.000 bom, mìn các loại. Đã có nhiều tổ chức phi chính phủ của nhiều nước, bao gồm các tổ chức sử dụng tài trợ của Mỹ để rà phá bom mìn còn sót lại ở Việt Nam, nhất là ở Quảng Trị.

Bức thư của các đại sứ tiếp tục: "Những người rà phá bom mìn làm việc với rủi ro cá nhân rất lớn để cẩn thận và tỉ mỉ khảo sát, rà phá và phá hủy bom mìn và vật liệu chưa nổ, đồng thời trả lại đất đã rà phá cho cộng đồng để canh tác, sản xuất công nghiệp, cơ sở hạ tầng và các mục đích sử dụng khác. 

Với trung bình 15 thương vong mỗi ngày trên toàn thế giới do bom mìn còn sót lại sau chiến tranh – khoảng một nửa trong số đó là trẻ em – những nỗ lực rà phá này rất quan trọng để cứu sống người dân. Chỉ riêng trong năm 2023, các chương trình do Mỹ tài trợ đã rà phá hơn 47.000 mẫu Anh đất và cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế và phục hồi chức năng cho hơn 71.000 người sống sót sau bom mìn còn sót lại sau chiến tranh.

Quan hệ đối tác của Hoa Kỳ với Lào, Campuchia và Việt Nam về các vấn đề quan trọng—như rà phá bom mìn và UXO, khắc phục hậu quả dioxin và tìm kiếm nhân sự Mất tích trong chiến tranh—không chỉ giúp chữa lành vết thương trong quá khứ mà còn thúc đẩy hòa giải và mở rộng hợp tác trong quốc phòng , tăng trưởng kinh tế và kết nối giữa người với người . Là những cựu Đại sứ, chúng tôi có thể chứng thực rằng các chương trình này đã giúp chúng tôi thúc đẩy lợi ích của Mỹ  bằng cách tạo thiện chí và cung cấp quyền tiếp cận với các quan chức chính phủ cấp cao.

Khi chúng ta kỷ niệm 30 năm bình thường hóa quan hệ Mỹ - Việt Nam và 40 năm hợp tác Mỹ - Lào trong việc tìm kiếm quân nhân mất tích trong chiến tranh (MIA), chúng ta hãy cùng nhìn lại những tiến bộ đáng kể đã đạt được ở Đông Nam Á. Các khoản đầu tư liên tục của chúng ta vào các lĩnh vực như giải phóng mặt bằng và các sáng kiến phát triển khác sẽ chỉ củng cố thêm những mối quan hệ quan trọng này và thúc đẩy thành công chung lớn hơn nữa trong tương lai".

×